Mehribon ustoz, bag‘rikeng inson, farishtamonand ayol Bu so‘zlarni tilga

---

MEHRIBON USTOZ 
Mehribon ustoz, bag‘rikeng inson, farishtamonand ayol...” Bu so‘zlarni tilga 
olganimda, ko‘z o‘ngimda birinchi ustozimning samimiy chehrasi gavdalanadi. 
O‘ylab ko‘rsam, birinchi o‘qituvchim haqida juda oz narsa bilar ekanman. 
Bilganlarim ham mana shu soddagina tavsif-u, unga nisbatan qalbimda yillar osha 
ulg‘aygan, o‘z shaklini, rangini o‘zgartirib borgan tuyg‘ular, xolos. 
Ilk qadam 
Yetti yoshga to‘lmay maktabga chiqdim. “Maktab”, “o‘qituvchi” degan 
so‘zlarning mohiyatini hali to‘la anglamagan, ruchka ushlashni ham eplolmaydigan 
bola edim. Ko‘nglimda ishonchning murg‘ak tomirlarini uyg‘otgan va uni kelajak 
orzulariga payvand aylagan birinchi ustozim Bobomirzayeva Latofat ustozim 
edi.Esimda maktabga qatnay boshlaganimda hali bir hafta bòlmay 
topshiriqlaringizdan charchadim ,soatlab partada òtirishdan zerikdim degan 
onlarim .Uyda ukamlar bilan òynashni .òyinchoqlar talashishni qimadim degan 
onlarim.Mendagi loqaydlik,dangasalikni koʻrib qolimga rasmli kitob tutqazdingiz 
va ertak qahramonlarini ranglarga ajratib boʻyash ,ular haqida bilganlarini gapirib 
berishni vazifa qilib berdingiz . Sinfdoshlarim harf tanib, yozishni 
o‘rganayotganda, men topshirig‘ingizni bajarishga harakat qildim-u, uddalay 
olmadim. Sababi, yozishni ham eplolmaydigan, tengdoshiga umid bilan tikilgan 
qorako‘zlarga kitobdagi suratlarga qarab ertak aytish, voqealarni qiziqarliroq qilib 
yetkazish oson emasligini tushundim. Harf tanimasligim menga pand berganini 
angladim. Sinfdoshlarimdan ortda qolmaslik uchun hijjalab o‘qishni, harflarni 
chiroyli va bexato yozishni o‘rgandim. Dilga dalda bo‘lguvchi mehrli nigoh-la 
bergan saboqlaringiz bois, ko‘p o‘tmay, sinfning eng a’lochi o‘quvchilari safidan 
joy oldim. Nutqimning ravon bo‘lishida beminnat dastyor – kitob bilan do‘st 
bo‘ldim. Bu do‘stim yillar mobaynida yo‘limni ziyo nurlari bilan yoritdi. Osmon 
kabi yuksak orzularim tomon yetaklaydi 

---

Ustoz, muallim, o'qituvchim! Sening boshqalarga qilayotgan ezgu ishingni, 
oq ko'nglingni, sabr toqatingni ta'riflash uchun bu dunyodagi so'zlar yetmaydi 
go'yo. Sen tufayli biz komillik sari ilk qadamlarni qo'yamiz, oq qorani ajratishni 
o'rganamiz, bu hayotning o'nqir cho'nqirlarida yurishni o'rganamiz. Sen bizning 
sirdoshimiz, suyab turadigan ustunimiz bo'lib, bizni ilm cho'qqilari sari 
yetaklaysan. Bizning yutuqlarimizdan bizdan-da quvonasan, kamchiliklarimizni 
xolisona tuzatasan, agar qiynalib qolsak, kuyunchagimizga aylanasan. Ba'zida sen 
biz uchun qilgan yaxshiliklaringni unutib qo'yib, hatto holingdan xabar olishga, bir 
og'iz yaxshi so'z aytishga vaqt topa olmaymiz. Hech nimaga qaramay, sen bizning 
kamolimizni ko'rishni istaysan, bizni duo qilasan.Sening oldingdagi qarzimizni 
uzishga bu umrimiz yetmagay, lekin shunday bo'lsada mana shu gaplar bilan seni 
eslashni lozim topdim, mening birinchi muallimim.Balog‘at onlari 
Boshlang‘ich sinfni tamomlab, o‘rta ta’lim davriga qadam qo‘ydik. Hayot 
o‘sha-o‘sha edi: o‘sha maktab, o‘sha sinf xonasi, tanish chehralar... Ammo, bunda 
sizning o‘rningizni hech kim, hech narsa bosolmadi. Keyinchalik esa uni qalbdagi 
shirin xotira va mislsiz sog‘inch to‘ldirdi. Bu sog‘inch shunday sog‘inchki, diydor 
bilan taskin topmaydi. Diydor damlarida ham diydorga ichikadigan sog‘inch. Bu 
sog‘inch xotira kitobida “Mening birinchi o‘qituvchim” degan sarlavha bilan 
muhrlanib qoldi. Yodimda, maktabni bitirish arafasida ustozimiz “Kim bo‘lsam 
ekan?” mavzusida insho yozib kelishimizni aytdi. Shunda hech ikkilanmay 
“Ustozim kabi o‘qituvchi bo‘laman” degan fikr xayolimdan o‘tdi. Qo‘limga qalam 
oldim-u, ammo, sizdek fidoyi, jonkuyar ustoz ta’rifiga munosib so‘z topolmadim. 

---

Men talabaman 
Uyqudan voz kechib kechasi bilan kitobga tikilganlarim foyda berib nufuzli 
oliygoh talabasi bo‘ldim. Talabalikning eng baxtiyor, shirin lahzalari og‘ushida 
yurardim.Shu oylarda yurar ekanman Ustoz! Shu birgina so’z zamirida olam-olam 
ma'no va hurmat mujassam. Uqituvchi-sofdil, kamtarin, ma'naviy boy, ahloqan pok 
insondir. Ularning poyiga guldastalar sochsak, doimo hurmatlarini ado etib, 
ardoklasak arziydi. 
Chunki ustozlar butun kuchlarini, aql-idroklarini, bilim va zehnlarini, qalb 
qo’riyu sehrlarini shogirdlariga baxshida etgan zahmatkashlardir.Ular bizlarga oq-
qorani, yaxshiyu-yomonni tanitib, "qo’llarimizga ilk bor qalam tutqazib, "Ota", 
"Ona", "Vatan", "Ezgulik", "Baxt", "Saodat" kabi so’zlarni yozishga o’rgatgan 
buyuk zotlardir.Donolarning aytishicha, elni ma'rifat asraydi. U elni taraqqiy 
ettirib, ezgu niyati, orzu-umidiga yetkazadi. Demak, ustozlarning zimmasida 
kelajagi buyuk davlat uchun komil, har tomonlama barkamol, ma'naviy va axloqiy 
pok vatanparvar, mehnatsevar insonlarni, yetkazib berishdek, yuksak vazifa 
turibdi. 
O’qituvchi zimmasiga hayot talablariga to’la javob beradigan va o’z 
zamoniga munosib kishilarni tarbiyalashdek ma'suliyatli vazifa yuklatilgan. quyosh 
o’z nuri bilan butun tabiat, borliqni jonlantirgani kabi, o’qituvchi, murabbiy ham 
bor mahorati, ilmi bilan o’quvchi-yoshlar qalbini ilm ziyosi bilan to’ldirishga axd 
qilgan buyuk kasb egasidir.Istiqlol egalari bo’lmish yosh avlodni bilimli, 
savodxon, ma'naviy barkamol va jismonan sog’lom qilib voyaga yetkazishda 
o’qituvchi-murabbiylarning qissasi benixoya kattadir. Ular berayotgan puxta bilim 
va ibratli tarbiya katta hayot ostonasida turgan o’g’il-qizlarning vatanparvar hamda 
hayotda chin inson bo’lishlari, Vatanimizga, halqimizga fidoyi va halol hizmat 
qiladigan insonlar bo’lib yetishishiga zamin bo’lib hizmat qiladi. 

---

O’qituvchilik-ma'suliyatli va mashaqqatli kasb, og’ir va davomli mеhnatni, 
sabr-toqatni talab qiladigan savobli ish. Insoniyat kamoloti uchun bugun bilimi, 
iqtidori va hayotini baxsh etgan ustozlarning xizmatlarini hamma zamonlarda ham 
kishilar hurmatlab, o’zlarini esa e'zozlab kеlishgan. 
Ustozimga she'rQadri bilinadi menga endi goh, 
Olis maktabimning o’sha behasham… 
Navoiy-ku bizga ustozdir, biroq 
Kimlardir o’qitgan-ku Navoiyni ham. 
Shunday buyuk zotga xarf o’rgatgan kim?... 
Odddiy muallim-da, oddiy muallim. 
Tuproqdek xokisor, bezota jonlar, 
Ammo qanotida tog’dek ulug’vor, 
Ammo Temurdayin Sohibqironlar 
Pirim deb , etgain o’pgan bor. 
Qaysar joxongirga yo’l ko’rsatgan kim? 
Oddiy muallim-da, oddiy muallim. 
Yo’qdan Beruniylar binolar qilgan, 
Mashrapni mashhuri dunyolar qilgan, 
Husaynni – Ibn Sinolar qilgan, 
Iloh so’z o’rgatgan kim? 
Oddiy muallim-da, oddiy muallim. 
Lekin bu hayot nish-sanchiqlardan, 

---

Qoqilsa ko’targan qo’ltiqlaridan, 
Otadek ezilgan g’ussaga botsa, 
Boladek quvongan yutuqlaridan, 
Uyquda shogirdin o’ylab yotgan kim?... 
Oddiy muallim-da, oddiy muallim. 
Ulfat ko’p-u ammo bir do’sti hamroh — 
Halim topolmadim undan halimroq. 
Qancha ustoz ko’rdim, qancha oliygoh, 
Olim topolmadim undan olimroq. 
Bola yuragimda bеbaho tilsim — 
Oddiy muallim-da, oddiy muallim. 
Yuzga kiraman mеn Xudo xohlasa— 
Yuz yildan keyin bir mo’min o’rtog’im 
Ko’zim yopib qo’ysa, jag’im bog’lasa, 
So’nggi safar sari otlangan chog’im, 
Faqat bir kimsadan bo’ladi qarzim, 
Oddiy muallim-da, oddiy muallim!