Mavzu: uch fazali tok. Reja

MAVZU: UCh FAZALI TOK.
REJA:

1. 
   Uch fazali tok va uni hosil qilish.
   
2. 
   Generator cho‘lhamlarini yulduz va uchburchak usullarida
   

ulash.

3. 
   Uch fazali tokning quvvati.
   

ASOSIY ADABIYoTLAR:

1. 
   "Umumiy elektrotexnika» A.Raximov. T.: O‘qituvchi, 1981, 46-55
   

betlar.

2. 
   «Elektrotexnika asoslari» A.S.Kasatkin. T.: O‘qituvchi, 1989, 86-92
   

betlar.

3. 
   Elektrotexnika" V.S.Popov, S.A. Nikolaev. T.: O‘qituvchi, 1973, 127-
   

131 betlar.

O‘+ShIMChA ADABIYoTLAR:

1. 
   "Umumiy elektrotexnika" F.Ye.Yevdokimov T.: O‘qituvchi, 1995, 102-110
   

betlar.
Uch fazali tokning asoschisi M.O.Dolivo-Dovrovolskiy dunyoda birinchi bo‘lib uch fazali generator, uch fazali elektrodvigatel, uch fazali transformatorlarni yaratgan va uch fazali tok energiyasini uzatishni amalga oshirgan.

Uch fazali tokning bir fazali tokka nisbatan quyidagi afzalliklari bor:

1. 
   Elektr uzatish linyalarida rangli metallar 25% gacha
   

tejaladi;

2. 
   Uch fazali asinxron dvigatellarninng tuzilishi sodda, ishlatilishi qulay;
   
3. 
   Yulduz shaklida ulab hosil o‘ilinadigan to‘rt simli sitema bo‘lgan holda ikkita ish kuchlanishi bo‘ladi.
   

(11- rasm).
1. EYuKlari bir xil chastotali va bir-biriga nisbatan faza bo‘yicha 1/3 davrga siljigan elektr zanjirining to‘plami uch fazali sistema deb ataladi.

Uch fazali tokning eng sodda generatori bir fazali generatrdan yuqori o‘ilindr aylanasi bo‘ylab bir-biriga nisbatan 120⁰ burchakka siljigan chta cho‘lham joylashtirilganligi bilan farq qiladi. (10-rasm):

2. Generator cho‘lhamlari yulduz shaklida ulashda uchchala fazaning oxirgi uchlari umumiy O nuqtaga ulanadi, bosh uchlarga esa energiyani istemolchilarga eltuvchi o‘tkazgichlar ulanadi. (11-rasm).

Shu usulda hosil qilingan uchta sim-liniya simlari deb, istalagn ikki liniya simi orasidagi kuchlanish esa liniya kuchlanishi deb ataladi Uchta liniya simlarining istalgan biri bilan nol sim orasidagi kuchlanish bir fazaning bosh uchi bilan oxirgi uchlar orasidagi kuchlanishlarga teng va u faza kuchlanishi deb ataladi.

(12-rasm)

E_AqE_BqE_c, U_AqU_BqU_C

Generetor cho‘lhamlari yulduz shaklida ulanganda, liniya simidagi tok generator fazalaridagi tokka teng, (12-rasm), I_l q I_F

i₁+i₂+i₃q0

Agar uch fazali tok generatorlari birinchi fazaeining oxirgi uchi, ikkinchi fazasining boshi bilan, ikkinchi fazasining oxirgi uchi uchinchi fazaning boshi bilan, uchunchi fazaning oxirgi uchi birinchi fazaning boshi bilan ulansa, bunday ulash uchburchak shaklida ulash deb yuritiladi. (13 rasm):

3. Nagruzkalardagi uch fazali tokning aktiv quvvati zanjirning ayrim qismlaridagi aktiv quvvatlarning yihindisiga teng:

Nagruzkalar simmetrik bo‘lganda, fazalarning aktiv quvvatini quyidagicha yozish mumkin: .

Agar istem.olchilar yulduz shaklida ulangan bo‘lib, nagruzkalar simmetrik:

bo‘lsa, uch fazali zanjirning quvvati quyidagicha:

Agar istemolchilar uchburchak shaklida ulangan bo‘lsa, simmetrik nagruzkada uch fazali tok quvvati quyidagicha:

Uch fazali tokning reaktiv quvvati:

to‘la quvvati: