Mavzu: O'zbek tilida kelishik kategoriyasining o'rganilishi

Mavzu: O'zbek tilida kelishik kategoriyasining o'rganilishi.
Reja:
I. Kirish.
II. Asosiy qism:
1. Kelishiklar taraqqiyoti.
2. Hozirgi o'zbek tilida kelishiklar.
3. Eski o'zbek tilida kelishiklar.
III. Xulosa.
Kelishik — ot yoki otlashgan soʻzning boshqa soʻzlar bilan aloqasini koʻrsatuvchi grammatik shakl. U ot shakli ekanligi holda, birikma yoki gap tarkibida uning boshqa soʻzga tobelanishini koʻrsatadi.
Turkiy tillar taraqqiyotida vosita kelishigi shakli XIII-XIV asrlarga oid yozma yodgorliklar tilida malum darajada qo'llangan.
XV ars va undan keyingi davrlarda o'zining grammatik xususiyatini yo'qotgan. Kelishik kategoriyasidan chiqqan.
O'zbek tilida olti kelishik kategoriyasi mavjud: bosh kelishik, qaratqich kelishigi, tushum kelishigi, jo'nalish kelishigi, o'rin-payt kelishigi, chiqish kelishigi.
Eski o'zbek tilida hozirgi o'zbek tilidagidek 6 ta kelishik shakli farqlangan:
1.
Bosh kelishik
2. Qaratqich kelishigi.
3. Tushum kelishigi.
4. JO'NALISH KELISHIGI
5. O'rin -payt kelishigi
6. Chiqish kelishigi.
Til tarixi faktlari shuni korsatadiki chiqish kelishigi formasi keyingi davrlarda shakllangan, o'rnini malum davrlar o'rin - payt kelishigi vazifasini bajargan.
Xulosa.
Kelishik kategoriyasi sintaktik jihatdan hokim-tobelikni ifodalash ifodalash, semantik jihatdan farqlash va lokallashuv ko‗rsatish uchun xoslangan
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: