Mavzu: Oksidlar. Oksidlar tarkibi, tuzilishi va nomlanishi. Oksidlarning toifalanishi. Oksidlrning olinishi va xossalari. Eng muhum oksidlarning ishlatilish mavzusida o’qitish metodikasi

Mavzu:Oksidlar. Oksidlar tarkibi, tuzilishi va nomlanishi. Oksidlarning toifalanishi. Oksidlrning olinishi va xossalari. Eng muhum oksidlarning ishlatilish mavzusida o’qitish metodikasi.

Tuzuvchi: Marifbayeva Maqsuda

Reja:

• 1.Oksidlar tarkibi, tuzilishi va nomlanishi.
• 2.Oksidlarning toifalanishi.
• 3.Oksidlarning olinishi va xossalari.
• 4. Eng muhum oksidlarning ishlatilish mavzusida o’qitish metodikasi.

Oksidlar bu….

Oksidlar deb biri kislorod bo‘lgan, ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.
Oksidlarning umumiy formulasi: E2On (E – element, n – E elementning valentligi).
Oksidlarning empirik (sodda) va grafik formulalari quyidagi tarzda ifodalanadi:
 
MgO Al2O3
Mg = O O=Al-O-Al=O
Magniy oksid Aluminiy oksid

Karbonat angidrid

• Karbonat angidrid – CO2. CO2 havoning doimiy tarkibiy qismi bo‘lib, uning 0,03% ini tashkil etadi. O‘simliklarning asosiy ozuqasi. Barcha yashil o‘simliklar havodan bargi orqali karbonat angidridni, ildizi orqali suvni olib, quyosh nuri ta’sirida ularni organik ozuqa moddalarga – qandlarga aylantiradi va havoga kislorodni ajra tib chiqaradi. Bu jarayon fotosintez deb ataladi.

CO2 gazining ishlatilishi

“Quruq muz” olishda
Salqin ichimliklarni gazlashda
Kir yuvish sodasi olishda
Ichimlik sodasi olishda
CO2

Kremniy (IV)-oksid

• Kremniy (IV)-oksid ham tabiatda keng tarqalgan oksid bo‘lib, asosan, qum shaklida uchraydi. Qum eng muhim qurilish materiallaridan hisoblanadi. Kremniy bu oksidining kristall tuzilishi o‘ziga xos bo‘lgan turi kvars deb ata ladi. Ultra binafsha nurlarni to‘liq o‘tkazish xusu siyatiga ega bo‘lganligi uchun kvars tib biyotda ultrabinafsha nur bilan ishlovchi asboblarda qo‘llaniladi. Qiyin suyuqlanuv chan bo‘lganligi undan kimyoviy shisha idishlar tay - yorlash imkonini beradi.
• Kvarsning turli tabiiy ko‘rinishlari: ametist, sapfir, xalsedon, yoqut minerallari – qimmatbaho va yarim qimmatbaho zargarlik toshlari sifatida ham ishlatiladi. Undan tashqari, yarimo‘t kazgichlar fizikasi uchun kremniy yarimo‘tkazgichi tayyorlashda asosiy material hisoblanadi.

Kremniy (IV)-oksidining tabiiy ko’rinishlari

• Qum kvars

Ametist
Xalsedon
Sapfir

Muammoli savol:

• Bu qattiq holatda karbonat angidrid, atmosfera bosimida muzlatilgan -78,5 ° C haroratda. Uni yanada o'ziga xos qiladigan xususiyati shundaki, u "eritilganda" to'g'ridan-to'g'ri namlik turini qoldirmasdan gaz holatiga o'tadi.Bu qanday modda?

E’tiboringiz uchun rahmat!

• E’tiboringiz uchun rahmat!