Mavzu: Maxsus tarixiy uslublar. Tarix fan sifatida, predmeti va o'rganish usullari

Mavzu: Maxsus tarixiy uslublar.
Tarix fan sifatida, predmeti va o'rganish usullari.
Tarix nima? Unga tabiatning, jamiyatning, insonning rivojlanish jarayoni sifatida ham, insoniyat o'tmishini butun konkretligi va xilma-xilligi bilan o'rganadigan ijtimoiy fanlar majmuasi sifatida qarash mumkin (diagramma)
Tarix birinchi navbatda inson faoliyati sohasidir.
Tarixning qadr-qimmati shundan iboratki, uning yordamida biz inson nima qilganini va shuning uchun u nima ekanligini bilib olamiz.
Tarixiy jarayonni aks ettiruvchi har qanday narsa tarixiy manbalar deb ataladi va bizga insoniyat o'tmishini o'rganish imkoniyatini beradi. Bir necha o'n yillar oldin tarix fanida tarixiy manbalarni tasniflash tizimi ishlab chiqilgan axborot tashuvchisi printsipi. Bizningcha, ushbu an'anaviy tizim tarixiy fanga xizmat qiladigan tarixiy manbalarning barcha xilma-xilligi to'g'risida eng to'liq rasmni taqdim etadi (2-rasm). Ko'pgina mualliflar oltita turdagi manbalarni aniqlaydilar.
1. Yozma manbalar. Yozuvlarning eng qadimiy turi piktografiya, ya'ni. ibtidoiy odamlar foydalangan yozuv-chizmalar. Aynan shunday chizmalar asosida iyeroglif yozuv paydo bo'ladi. Fikrlash ob'ektlari, iboralar yoki so'zlar emas, balki tilning tovushlari ko'rsatilgan yozuvlar qadimgi davrlarda ham paydo bo'lgan. Finikiyaliklar birinchi alifboning ixtirochilari, miloddan avvalgi 1-ming yillikning ikkinchi yarmida O'rta er dengizi sharqiy qirg'og'ida yashagan xalq hisoblanadi. Slavyan alifbosi 9-asrda yaratilgan. nasroniy missionerlari Kiril va Metodiy tomonidan yunon alifbosiga asoslangan. Qadimgi rus tilidagi bizgacha etib kelgan birinchi yozma yodgorliklar XI asrga to'g'ri keladi. Yozma manbalarga qadimiy xronikalar, xotiralar, gazeta va jurnallardan maqolalar, idora hujjatlari, statistik materiallar va boshqalar kiradi. Hatto badiiy adabiyot ham muhim manbaga aylanishi mumkin, chunki yozuvchi va shoirlarning asarlari ma'lum bir davrning turmush tarzi, urf-odatlari, ijtimoiy kayfiyatlarini eng yaxshi tarzda aks ettiradi.