Мавзу: Девиант хулқ – ижтимоий-педагогик муаммо сифатида

• Adabiyotlar ro‘yhati:
• 1. Qodirova. F.R. Qodirova R.M. Bolalar nutqini rivojlantirish nazariyasi va metodikasi. -T.: Istiqlol. 2006y.
• Qodirova. F.R. Qodirova R.M. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ikkinchi tilni o’rgatish metodikasi. -T.: Sano-Standart. 2004y.
• Babayeva D.R. “Nutq o’stirish nazariyasi va metodikasi” o‘quv qo‘llanma.TDPU:-2017y.

• Nutqning tovush mаdаniyati tushunchаsi
• Nutq madaniyati – bu tо‘g‘ri sо‘zlay olish, ya’ni nutqiy muloqot shartlari va fikr bildirishdan kо‘zlangan maqsadni hisobga olgan holda hamda barcha til vositalaridan (til vositalaridan, shu jumladan intonatsiya, leksik zahira, grammatik shakllardan) foydalangan holda bayon qilinayotgan mazmunga mos holda gapirishdan iboratdir. Tovush artikulyatsiyasini egallash ancha uzoq va murakkab jarayon bо‘lib, u kо‘pincha besh yil, ba’zan esa yetti yilgacha chо‘ziladi: bu boradagi ishlar muvaffaqiyatli olib borilgan taqdirda bola besh yoshdan boshlab sof sо‘zlay boshlaydi. «Bolalar bog‘chasida tarbiyalash dasturi» bola hayotining yettinchi yiliga kelib – ya’ni, bolalarga о‘qish va yozish о‘rgatish boshlanadigan davrga kelib uning barcha tovushlar artikulyatsiyasini tо‘liq о‘zlashtirishini ta’minlash vazifasini qо‘yadi.
• Bolalarga tо‘g‘ri talaffuzni о‘zlashtirish vazifasi agarda ular orfoepik talaffuzli shaxslar ichida о‘sayotgan bulsa juda oson hal etilishi (bu holda ularda birinchi kundan boshlab artikulyatsiya bazasi tо‘g‘ri shakllanadi) va ayni paytda u kattalardan shevaga xos yoki xalqona talaffuzdagi sо‘zlarlarni eshitsa bu jarayon juda qiyin kechishi (aniqrog‘i –hech narsani о‘zlashtira olmasligi) mumkin.
•  
•  

• Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarda nutq madaniyatini rivojlantirishga doir quyidagi vazifalarni muvafaqqiyatli hal etish lozim:
• tovushlarni to‘g’ri talaffuz qilishni shakllantirish (bolada avvalo, nutqni eshitish shakllanadi, keyinroq talaffuzni egallaydi);
• aniq talaffuzni hosil qilish (so‘z va so‘z birikmalarini dona-dona va aniq talaffuz qilish);
• so‘zni talaffuz qilganda urg’uni to‘g’ri qo‘yish ustida ishlash;
• nutqni orfoepik jihatdan to‘g’riligi ustida ishlash;
• nutq sur’atini rivojlantirish;
• nutqning ifodaliligini shakllantirish;
• nutqiy aloqa ko‘nikmalarini shakllantirish;
• nutqiy eshitish ko‘nikmalarini shakllantirish;
• nutqiy nafas olishni shakllantirish;
• o‘z fikrini erkin va izchil bayon etish ko‘nikmasini shakllantirish.

•