Мавзу: Амир Темур давлатининг ғоявий ҳуқуқий асослари

Мавзу: Амир Темур давлатининг ғоявий ҳуқуқий асослари (State of Amir Temur)

• Режа: 1. XIV – асрнинг иккинчи ярмида Мовароуннахрдаги сиёсий вазият. А.Темур давлатининг ташкил топиши 2. Амир Темурнинг ҳарбий юришлари. 3. Амир Темур давлатининг ички ва ташқи сиёсати.

Мўғулларнинг Ўрта Осиё халқлари маданий меросига бўлган муносабати:

• Ёзма манбалар, нодир китоблар ёндирилган
• Фан арбоблари, олимлар қириб ташланган
• Гўзал шахарлар, меъморчилик обидалари ер билан яксон қилинган

• 1370 йил Амир Темур Мовароуннахр тахтини эгаллади. Унинг марказлашган давлат барпо этиш даври икки боскичга бўлинади.
• 1370 – 1388 йилгача Моварауннахрни муғуллардан батамом озод килиш;
• 1388 – 1405 йилгача – Моварауннахр сархадларини кенгайтириш;
• Амир Темур давлати – харбий феодал давлат эди.

• Амир Темурнинг ҳарбий юришлари:
• 3 йиллик ҳарбий юришлари – 1386 – 1388 й
• 5 йиллик ҳарбий юришлари – 1392 – 1396 й
• 7 йиллик ҳарбий юришлари – 1399 – 1404 й

• Амир Темур даврида давлатнинг марказий маъмурияти бошида девонбеги, унинг ёнида аркбеги (маросимларни бошқарувчи) ҳамда 4 вазир туради.
• 1-вазир ерсолиқлари, чегара божини ундириш ҳамда миршаблик ишларини бажарган.
• 2-вазир аскарлар маоши ва озиқ овқат таъминотлари билан шуғулланган.

• 3-вазир ҳарбийлар, уларнинг лавозиму мансабларга тайинланиши ва мерос ишларига қараган.
• 4-вазир сарой харажатларини бошқарган.
• Ерга эгалик қилиш турлари:
• Мулки девоний
• Мулки вақф
• Мулк ерлари – хусусий ерлар
• Суюрғол ерлар

• “Суюрғол” ерлар қуйидагиларга берилган:
• -Ҳукмрон сулола авлодларига
• -Ҳарбий саркардаларга
• -Давлатнинг мансабдор кишиларига

• Амир Темур давлатида қуйидаги солиқ турлари мавжуд бўлган:
• Хирож
• Закот
• Ушр
• Бегор (ҳашар ишлари)

• Амир Темур армиясининг ҳарбий қисмлари қуйидаги турлардан иборат бўлган:
• Туман - ўн минглик
• Ҳазора - минглик
• Ҳўшун - юзлик
• Айл - ўнлик

• Амир Темур давлатининг бош қомуси “Темур тузуклари” бўлиб, у икки қисмдан иборат бўлган:
• Биринчи қисм-А.Темурнинг 7 ёшидан умрининг охиригача бўлган давр (1342- 1405йй)
• Иккинчи қисм-А.Темурнинг авлод-ларга қолдирган насиҳатлари

• “Темур тузуклари”да баён этилишича, вазир тўртта асосий фазилатга эга бўлиши лозим:
• Асллик
• Эҳтиёткорлик
• Сабр чидамлилик
• Сипоҳи раъиатдан хабардорлик

• “Темур тузуклари”да ёзилишича, салтанатнинг тўртта асосий устуни мавжуд. Булар:
• Шариат қоидалари
• Мустаҳкам хазина
• Кучли армия
• Меҳнаткаш халқ

Theme 7

• Theme 7
• Amir Timur’s state. “Timur’s codes and up-to-dateness”
• Resume
• Social and political situation in Maverannakhr in the middle and the second half of the XIV century. Amir Timur’s foundation of the centralized state.
• System of ruling in Timur’s state. Social and economic bases of the state. Economic rise of the state. Tax policy. Land ownership and handicraft.
• Amir Timur’s military campaign. The Great Silk Road rebirth and diplomatic relationships and commercial links with foreign states.

Amir Timur’s Codes as an important source of rules and methods of the state just ruling. The Codes of the spiritual image and business qualities of viziers, emirs and other state people. The Codes of the essence of justice, careful attitude towards the humble people and virtue. Amir Timur’s views to the state authority, its inviolability and the role in safeguarding the peace in the country.

• Amir Timur’s Codes as an important source of rules and methods of the state just ruling. The Codes of the spiritual image and business qualities of viziers, emirs and other state people. The Codes of the essence of justice, careful attitude towards the humble people and virtue. Amir Timur’s views to the state authority, its inviolability and the role in safeguarding the peace in the country.
• The importance of Timur’s Codes.

Amir Timur, a patron of science and culture, art, architecture. Great contribution to the development of science of Mirzo Ulugbek, Jamshid Al Koshy, Kazy-zade Rumy, Ami Kushchi. Merits of Navoyi, Jamy Keshaphy, Bekhzod, Lutphy, Sakkoky in the development of culture, literature and art in the XV century.

• Amir Timur, a patron of science and culture, art, architecture. Great contribution to the development of science of Mirzo Ulugbek, Jamshid Al Koshy, Kazy-zade Rumy, Ami Kushchi. Merits of Navoyi, Jamy Keshaphy, Bekhzod, Lutphy, Sakkoky in the development of culture, literature and art in the XV century.
•  
•  

• 1. Каримов И.А. Юксак маънавият енгилмас куч Т.: Маънавият, 2008.
• 2. Каримов И.А. Амир Темур ҳақида сўз. Т.: Ўзбекистон, 1996.
• 3. Темур тузуклари. Т.: Шарқ, 2011.
• 4. Низомиддин Шомий. Зафарнома. Т.: Ўзбекистон. 1996.
• 5. Шарафиддин Али Яздий. Зафарнома. Т.: Камалак, 1994.
• 6. Ахмедов Б. Амир Темур: ривоят ва ҳақиқат. Т.: 1996.
• 7. Ахмедов Б. Амир Темурни ёд этиб. Т.: Ўзбекистон. 1996.
• 8. Ибн Арабшоҳ. Амир Темур тарихи 1-2 жилдлар. Т.: Меҳнат. 1992.
• 9. Амир Темур ва темурийлар даврида маданият ва санъат. Т.: 1996.
• 10. Мўминов И. Амир Темурнинг Ўрта Осиё тарихида тутган ўрни ва роли. Т.: Фан. 1993.
• 11. Ўзбекистон тарихи. 1 қисм. Т.: Университет, 1997.