Mavzu : Axborot tizimlarida ma’lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni izlash. Ishninig maqsadi

LABORATORIYA MASHG’ULOT № 1.

Bajarilish muddati: 2 soat

Mavzu : Axborot tizimlarida ma’lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni izlash.

Ishninig maqsadi: Axborot tizimlarda malumotlarni tasvirlash va tashkil etish , axborotlarni izlash xakidagi malumotni talabalarga tushunarli kilib etkazish.

Nazariy qism:

Hozirgi davrda fan va texnikada ko’p foydalaniladigan tushunchalardan biri - tizimdir. Tizim - yunoncha so’z bo’lib, tashkil etuvchilardan iborat bir butunlik degan ma’noni anglatadi. Tizimlarni ularning turli belgilariga qarab turkumlash mumkin. Umuman olganda, tizimlar moddiy yoki mavxum bo’lishi mumkin (mavhum - inson ongi ma’suli).

Moddiy tizimlar, asosan moddiy ob’ektlar to‘plamidan tashkil topadi. O’z navbatida moddiy tizim anorganik (mexanik, ximik) va organik (biologik) tizimga yoki aralash tizimga ajratiladi. Moddiy tizimlarda asosiy o’rinni ijtimoiy tizim egallaydi. Bunday tizimning xususiyatlaridan biri insonlar o‘rtasidagi munosabatlarni aks ettirishdir. Mavxum tizimlar inson ongining mahsuli bulib, har xil nazariyalar, bilimlar, gipotezalardan iborat.

Yangi axborot texnologiyasi ham moddiy tizim unsurlarini (kompyuterlar, xujjatlar, insonlar), xam no moddiy tizim unsurlarini (matematik modellar, inson bilimlari va xokazo) o‘z ichiga oladi. SHu orada axborot texnologiyasiga ta’rif berib o’tish maqsadga muvofiqdir. Axborot texnologiyasi - ob’ektning, hodisa yoki jarayonining (axborot mahsulotining) axvoli xaqida yangicha ma’lumot olish maqsadida ma’lumotlarni yig’ish, qayta ishlash va uzatish vositalari xamda usullari majmuasi (boshlanіg’ich ma’lumotlar) dan foydalanish jarayonidir. Axborot texnologiyasining maqsadi axborotlarni inson ularni taxlil qilishi va shu asosda biror ishni bajarish buyicha qaror qabul qilishi uchun ishlab chiqishdan iborat.

SHunday qilib, tizim - bu o’zaro bog’liq va yagona maqsadga erishish uchun ma’lum qoida asosida o’zaro munosabatda bo’ladigan unsurlar to’plami. Bu unsurlar to’plami oddiy unsurlar yig’іndisidangina iborat bo’lmay, har bir unsur xam o’z navbatida tizim bo’lishi mumkin.

Tizimlar tuzilishi bo‘yicha

1.Oddiy

2.Murakkab

Oddiy tizimlarni tashkil etuvchi unsurlar soni kam bo’lib, sodda tuzilishga ega bo’ladi.

Murakkab tizimlar esa, bir nechta unsurlardan tashkil topgan bo’lib bu unsurlar xam o’z navbatida aloxida tizimlarga bo’linishi mumkin.

Topshiriqlari:

1. Axborot tizimlari haqida umumiy malumot.

2. Axborot tizimlari va turlari.

3. Axborot tizimlari tashkil etish va axborotlarni izlash.