Ma’ruza: Transformatorning yuksiz ishlash va qisqa tutashuv rejimlarida ro‘y beradigan elektr magnit jarayonlar

4. ma’ruza: Transformatorning yuksiz ishlash va qisqa tutashuv rejimlarida ro‘y beradigan elektr magnit jarayonlar

Reja:

1. 
   Transformatorning salt ishlash xolati.
   
2. 
   Qisqa tutashuv tajribasi.
   

1. Transformatorning salt ishlash xolati.

Transformatorning salt ishlash xolatdagi tengligi I`₂=0 va Z_B=∞ bo’lganda
U₁=-E+I₁Z₁; (4.1)
U₂=E₂; (4.2)
I₀=I₂. (4.3)
Shu formulani kuzatish mumkin.
Vektor diagramma transformatorlarning salt ishlash xolati 4.1-rasmda ko’rsatilgan. Transformatorning birinchi cho’lg’amiga boshqarilgan zo’riqish chegaralanadi (0,3-:- 1,2). U – birinchi cho’lg’amni bo’sh xolatda ishlashi ikkinchi cho’lg’am tomonidan amalga ishirilishi mumkin.
4.1-rasm. Salt ishlash xolatdagi qo’shma sxema T-shaklli sxemadan olingan bo’lishi mumkin; agar shunday xisoblasak I₂=0

4.2-rasm.Uch fazali transformatorlarning salt ishlash xolatini kuzatish mumkin

4.3-rasm.
Tajriba amalga oshirilganda odatda quvvatlanishi past zo’riqish bilan amalga oshiriladi. Tajribada salt ishlash jarayoni ko’rish mumkin. Bunda tokning bo’sh xolatdagi mos kelishi I_x , salt xolatning yo’qolishi P_x (4.4-rasm).

4.4-rasm.

Birinchi navbatda bo’sh xolatda bo’sh xolatdagi tok U_x ga bog’liq, U_x= (0,6-:- 0,8) U_nom liniyaning bog’liqligiga bo’y sunishiga olib keladi. U_x=(1,1-:- 1,2) . transformatorning nagnit tizimi o’tkazilganda reaktiv quvvat ko’payadi , shuning uchun cos𝜑_x o’sishi bilan zo’riqish xosil bo’ladi.
P_x- salt xolatdagi yo’qotilishi bu- transformatorning magnit maydon yo’tilishi. Salt xolatdagi tok transformatorning 0,8-10 % kuchini xosil qiladi. Transformatorda 200000-630000 kVA tok 0,5- 0,4 % ni hosil qiladi. Shuning uchun energiya yo’qotish 10²-5x10⁴ marta kamayadi.
Salt xolatdagi yo’qotish bu stolni to’qotilishiga olib keladi. Salt ishlash xolatdagi yo’qotilishni aniqlab Px, qo’shma sxemada r0 stoldagi ekvivalint yo’qotilishini faol qiyoslashda ko’rish mumkin. P_x=mlx2 (r₁+r₀) lekin r1 <0 shuning uchun shunday deyish mumkin Px=ml₂z_0, z₀=U_x

/I_x- o’zaro qarama-qarshi to’liq qarshilik r_o=P_x/ml_x2 aniqlanadi.
𝑥 = √𝑧₁² − 𝑟₀₂². (4.4) va r₂ cho’lg’amga doimiy taminlaydi.
Cho’lg’amani doimiy tok bilan oziqlantirishda r1 va r2 transformatorning 1- va 2- cho’lg’ama qarshiliklar faoldir. Faol yoki to’g’riroq aytganda omix qarshiliklar tokning doimiy quvvatini bo’lish qarshiligi transformatorning ko’chish sxema qarshiligi z₀ x₀ va quvvatga bog’liq Ux ning o’sishi z₀ va x₀ kamayadi va tok ortadi.
Transformatordagi to’yinish bu vm induksiyasi- Ux cho’lg’amalardagi quvvatga bog’liq. Sim cho’lg’amlarning fazasi va magnitiga bog’liq. Po’latdagi yo’qotish B2 va F darajaga proporsional . po’latdagi to’qotishni kamaytirishda 1-navbatda magnitdagi sterjindagi induksiyani kamaytirish kerak.
U_x=U_NAM Z₀≈X₀=33÷330 va r_u=5÷65 keying

4.5-rasm.

sonlar kuchli transformatorga tegshli R₁ va X₁ qarshilig R₀ X₀ ning qarshiligidan 100 marta kam kuchli transformatorlar uchun katta aniqlik bilan siljish sxema paramertrlarini aniqlanadi xolostoy xolada magnitlarga kontur parametrlarga qarab xolostoy xolattajribasidan transformatorning koiffisenti aniqlanadi quvvatni 1-va 2- orama quvvatidagi munosabati singari
n₁₂₌U₁/U₂ . (4.5)
sxemadagi induktiv qarshiliklar tajriba asosida topilgan.

2.