|
«Latex ge kirisiw» pa’ninin’ mazmuni’, predmeti ha’m usullari’.
Reje:
Tex ha’m Latex tekst redaktori’ haqqi’nda mag’li’wmat.
Tex ha’m Latex tekst redaktori’nda islew.
Tex ha’m Latex tekst redaktori’ haqqi’ndamag’li’wmat.
Keyingi waqi’tta tu’rli ka’rxanalarda kishi baspaxanalar payda bola basladi’. Kishi baspaxana degende, jeke kompyuter bazasi’nda, tu’rli tez baspag’a shi’g’ari’wshi’ ha’m basqa qosi’msha quri’lmalar arqali’ baspa o’nimleri (kitap, aynama, jurnal, brasolralar, prospektlar ha’m tag’i’ basqa) shig’ari’w tu’siniledi. Bunda bolajaq baspa o’nimleri kompyuterde tayarlanadi’, yag’ni’y kompyuter betlew, negizgi maketlew jumi’slari’ ha’m kompyuterde ori’nlanadi’.
Rizograf bolsa negizgi maket formasi’nda kompyuterde tayarlang’an, baspadan shi’g’ari’w ushi’n isletiledi ha’m ol minuti’na ortasha 130 betti baspadan shi’g’ari’wi’ mu’mkin. Rizograflardi’n’ ha’m tu’rli tu’rleri barli’g’ ha’m tu’rli baspadan shi’g’ari’w tezligine iye ha’m tiykari’nan ren’li ko’riniste boladi’.
Rizograflardan ti’sqari’, kishi baspaxanada lazerli printer ha’m boli’wi’ lazi’m. Onnan mashinka si’pati’nda paydalani’w mu’mkin emes. Ol tek kompyuterde tayarlang’an negizgi maketti bir nusqada lazerli printerde baspadan shi’g’ari’w (si’pati’ jaqsi’ bolg’anli’gi’ sebepli) ha’m son’ oni’ rotariatta, rizograflarda, u’lken baspa quri’lmalarinda shig’ari’w ushi’n isletiledi.
Bunnan ti’sqari’, kishi baspaxanada muqovalovchi, qag'azlardi' kesiwshi, brasolralawshi’ ha’m basqa quri’lmalar bolsa, ol to’la qonli baspaxana boladi’.
Kishi baspaxanada kem nusqada (200-300) o’nim shig’ari’w qi’mbatqa tu’sedi. Sani’’n’ ushi’n nusxalar sani’ 2000 nan ko’birek bolg’ani jaqsi’. Bolmasa , boyaw ma’selesi, qi’mbatbaha plyonkalardi’ ha’r sapar sati’p ali’w mashqalasi’ tuwi’ladi’. Bunnan ti’sqari’, rizograf ha’m lazer printerlarda si’patli’ qag’az isletiliwi lazi’m.
Negizgi maketlardi’ tayarlawda ha’zirgi zaman da’stu’rlew qurallari’ Quark Xpress, PostScript, PageMaker baspaxana sistemalardan paydalani’ladi’. Tu’rli formulali’ tekstlerdi (matematikali’qa, fizika, ximiya) tayarlawda Tex ha’m oni’n’ keyingi bolimleri Latex redaktorlawshi’ da’stu’rlerden paydalani’w dunya ilmiy a’meliyati’nda ken’ qollani'ladi'. Bunday redaktorlawshi’lar kompyuter yadi’nan ko’p ori’n almaydi’. Quark Xpress, PageMaker sistemalari u’lken ko’lemdegi yadqa iye bolg’an kompyuterde islewi mu’mkin bolsa, Latex sistemasi ha’tteki 286 protsessori’nda ha’m biyma’lel isletiledi. Bul bolsa oni’n’ juda u’lken abzalli’g’i’.
Sol menen birge Latex konferensiyalar tezisleri, baspadan shi’g’ari’w, ha’tteki ko’p ko’lemli maqala ha’m kitaplardi’ elektron pochta arqali’ jo’netiw an’sat.
Word tekst redaktori’nda tayarlang’an mag’li’wmatlar kompyuter yadi’nan ori’n iyelegenligi sebepli onda elektron pochta arqali’ xatlar jo’netiw maqsetlerinde paydalani’w Latex ge qarag’anda onsha tejemli emes.
Tex ha’m Latex tekst redaktori’nda islew
Tex–ilmiy-texnikali’q tekstler menen islewge mo’lsherlengen redaktorlawshi’ da’stu’r. A’meliy matematikali’qa boyi’nsha u’lken qa’niyge belgili D.E.Knut ta’repinen Stanford Universitetida islep shi’g’i’lg’an. Tex de tayarlang’an hu’jjetlerdin’ si’pati’ jaqsi’ligi, ken’ imkoniyatliligi, tu’rli oblastlarg’a tiyisli formulalar, solardan matematikali’q formulalardi’ jazi’w ushi’n qolayli’g’i’, fayllari’ni’n’ yadtan kem ori’n iyelewi qa’siyetleri menen injener, ilmiy-texnik xi’zmetkerler ayni’qsa ilm aqhli’ ta’repinen ken’ qollani’la basladi’. Keyinchalik Lesli Lamport Latex deb ataluvchi, Tex tin’ imkoniyatlari ken’aytirilgan sistemasini islep chiqdi. Ha’zirgi ku’nde Latex-1, Latex-2, Latex-2E, AMS (Amerika matematigi jamiyati) Latex kabi lahjalari foydalanuvchilarga ken’ tarqalgan. Latex da tayarlang’an tekstlerdi kompyuter tarmaqlari’ (elektron pochta ha’m t.b.) arqali’ uzati’w ha’m ha’r ta’repleme qolay.
Soni’n’ ushi’n ha’m, ha’zirgi ku’nde o’tkerilip ati’rg’an xalqarali’q ilmiy ushi’rasi’wlar, xalqarali’q ilmiy jurnallar aynan Latex sistemasida tayarlang’an tekstlerdi qabi’l qi’lmaqta. Latex tin’ Tex den parq qi’li’wshi’ ta’repi, hu’jjet tu’rin ko’rsetiw mu’mkinligindedur.
Latex hu’jjet tu’rleri tiykari’nan to’mendegiler:
Maqala (article)- kishi ko’lemdegi hu’jjetler yoki maqala tayarlaw ushi’n mo’lsherlengen. Bunda tekst baplarg’a aji’rati’lmaydi’ ha’m bo’lek titul betine iye emes.
Lekciya(repolt)- u’lken ko’lemdegi texnik hu’jjetlerdi tayarlawda isletiledi. Aldi’ng’i’ tu’rden parqi’ - baplarg’a aji’rati’w ha’m bo’lek titul betine iye.
Kitap (book)- kitap tekstlerini tayarlaw ushi’n mo’lsherlengen. Bunda tekst bettin’ ha’r eki ta’repine ha’m baspa shi’g’ari’ladi’.
Xat (letter)- tu’rli tu’rdegi (adres, sa’ne ha’m t.b.) xatlar tayarlaw mu’mkin.
Sorawlar:
Tex ha’m Latex tekst redaktori’ haqqi’nda mag’li’wmat.
Tex ha’m Latex tekst redaktori’nda islew.
Do'stlaringiz bilan baham: |
