Laboratoriya ishi №5. 5- mavzu: Potensiometrni xarakatlantirish orqali yonayotgan yorug‘lik diodining sonini o‘zgartirish (Arduinoda). Ishdan maqsad

LABORATORIYA ISHI №5.
5- Mavzu: Potensiometrni xarakatlantirish orqali yonayotgan yorug‘lik diodining sonini o‘zgartirish (Arduinoda).
Ishdan maqsad: Potensiometrni xarakatlantirish orqali yonayotgan yorug‘lik diodining sonini o‘zgartirish haqida amaliy tushunchalarga ega bo’lish.

Arduino uno qurilmasi orqali potensametrni ishlatamiz. Ikkita tajriba qilib ko'ramiz. 1-tajribada hech qanday code  ishlatilmaydi, faqatgina potensametr qanday vazifani bajarishini tushinib olamiz. 2- tajribada potensametrdan kelayotgan malumotni kompyuterga yuboramiz. Potensionmetr(Patensiometr bu 3 ta pinga ega bo'lgan elektr quvvatini o'zgartirish xususiyatiga ega bo'lgan qurilma. Uning birinchi va uchunchi pinlari qabul qiluvchi va ikkinchi pini chiquvchi pin. Qabul qiluvchi pinlardan quvvat qabul qilinadi(qarama qarshi bo'lgan) va kallakini xolatiga qarab chiquvchi quvvat katta-kichik bo'ladi.

1- rasm. Ponsametrning ko'rinishi va tuzilishi
Birinchi tajriba
Maqsad: Patensiometr qanday ishlanishini tushinib olish.
Buning uchun kerak:

• 
  Arduino qurilmasi
  
• 
  LED
  
• 
  Resistor
  
• 
  Jumper(kabellar)
  
• 
  Potensiometr(Patensiometr)
  
• 
  Breadboard.
  

Ish ketma ketligi:

1. 
   Arduino qurilmamizni quvvatga ulab olamiz
   
2. 
   5V pinini Patensiometrning 1-uchiga ulaymiz
   
3. 
   GND pinini Patensiometrning 3-uchiga ulaymiz
   
4. 
   Patensiometrning 2-pinini resistorga ulaymiz
   
5. 
   Resistorning boshqa uchuni Ledning musbat tomoniga ulaymiz
   
6. 
   Led ning manfiy tomonini GNDga ulaymiz
   
7. 
   Potensiometrni burab ko'ramiz
   
8. 
   Ledning yorug'ligi o'zgarsa, biz maqsadga erishdik(o'xshamasa commentga yozing)
   

2- rasm. Patensiometr va LED ning bog’lanish sxemasi
Ikkinchi tajriba
Maqsad: Analog pin orqali malumot qabul qilish va kompyuterga yuborish.
Buning uchun kerak:

• 
  Arduino qurilmasi
  
• 
  Jumper(kabellar)
  
• 
  Potensiometr(Potensiometr)
  
• 
  Breadboard.
  

Ish ketma ketligi:

1. 
   Arduino qurilmamizni quvvatga ulab olamiz
   
2. 
   5V pinini Patensiometrning 1-uchiga ulaymiz
   
3. 
   GND pinini Patensiometrning 3-uchiga ulaymiz
   
4. 
   Patensiometrning 2-pinini Arduinoning A0 piniiga ulaymiz
   
5. 
   CODE yozamiz
   

3- rasm. Patensiometrning ARDUINO bilan bo’lanishi
void setup{
Serial.begin(9600);
}
void loop{
Serial.print(analogRead(A0));
Serail.print("\n");
delay(100);
}
Serial.begin(9600) => bu Arduino qurilmamiz bilan axborot almashish uchun yo'l(tunel) ochadi.
Serial.print() => print funksiyasi orqali kompyuterga malumot yuborishingiz mumkin.
analogRead(A0) => bu A0 pindan kelayotgan malumotlarni beradi.
\n => pastki qatorga tushadi.
delay(100) => 100ms kutadi.
Bu codeni Arduino qurilmamizga o'rnatganimizdan so'ng Tools bo'limidan Serial monitor ni bosamiz va 9600 ni tanlaymiz chunki biz 9600 yozgan edik. Patensiometrning xolaatiga qarab bizga yuborilayotgan malumot o’zgaradi

4- rasm. Malumot qabul qilib olish oynasi

5- rasm. Yorug’likni o’zgarishi sxemasi
Dastur:
int adcValue;
int ledPin = 9;
void setup() {
pinMode(ledPin, OUTPUT);
}
void loop() {
adcValue = analogRead(A0);
analogWrite(ledPin, map(adcValue, 0, 1023, 0, 255));
}



6- rasm. 10 ta LED bilan yorug’lik diodini o’zgarishi sxemasi


Dastur kodi:
const int analogPin = A0;
const int ledCount = 10;
int ledPins[] = {
2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 };
void setup() {
for (int thisLed = 0; thisLed < ledCount; thisLed++) {
pinMode(ledPins[thisLed], OUTPUT);
} }
void loop() {
int sensorReading = analogRead(analogPin);
int ledLevel = map(sensorReading, 0, 1023, 0, ledCount);
for (int thisLed = 0; thisLed < ledCount; thisLed++) {
if (thisLed < ledLevel) {
digitalWrite(ledPins[thisLed], HIGH);
}
else {
digitalWrite(ledPins[thisLed], LOW);
} } }


Hisobot mazmuni.
Laboratoriya ishining hisobotida quyidagilar kеltirilishi shart:
1. Ishning maqsadi.
2. O’rganilayotgan laboratoriya ishidan tushuncha.
3. Sxemalar ko’rinishlarini word dasturida electron shaklda tayyorlash.
4. Berilgan topshiriqlar bo’yicha yig’ilgan sxemalar.


5. Nazorat savollari.
1. Patensiometr nima uchun qo’llaniladi?
2. Potensiometr qanday tuzilishga ega?
3.Patensiometrni qanday turlarini bilasiz?
3. Patensiometrni qayerlarda qo’llash mumkin?