Laboratoriya ishi №3. 2 To`yingan uglevodorodlar



Download 127 Kb.
Pdf ko'rish
Sana30.12.2021
Hajmi127 Kb.
#93290
Bog'liq
4-5



120 

 

Laboratoriya ishi №3.2 



 To`yingan uglevodorodlar 

Reja: 

1. Alkanlarning gomologik qatori, nomlanish usullari, xalq xo`jaligida ishlatilishi. 

2. Alkanlarning ayrim vakillarining  olinishi va xossalarini o`rganish

1 - amaliy mashq. 

To`yingan  uglevodorodlaming  vakillaridan  (С

6

Н

14



  yoki  C

7

H



16

)  birining  izomerlarini 

yozib, ularni ratsional va IYuPAK nomenklaturalari yordamida nomlanishi. 

1- tajriba. Metan olish va uning xossalarini o`rganish

Reaktivlar: natriy atsetat, natron ohak (NaOH+Ca(OH)

2

 aralashmasi), bromli suv, 1% li 



kaliy permanganat eritmasi. 

Quruq  probirkaga  bir  qism  natriy  atsetat  va  ikki  qism  natron  ohakdan  iborat 

aralashmadan  2  gr  solinadi.  Probirkaning  og`zi  gaz  chiqish  nayi  o`rnatilgan  tiqin  bilan 

berkitiladi  va  probirka  qisqich  yordamida  shtativga  o`rnatiladi.  Nayning  ikkinchi  uchi  suvli 

boshqa  probirkaga  tushiriladi.  Shundan  so`ng  aralashmali  probirka  gorelka  alangasida 

qizdiriladi, gaz holidagi mahsulot metan hosil bo`lishi kuzatiladi. 

Ajralib chiqayotgan gazga nay og`zida gugurt alangasi tutilsa, u ko`kimtir alanga berib 

yonadi. Demak, bu gaz - metan. 

                          

CH

3



COONa + NaOH

CH

4



 + Na

2

CO



3

 

                                                               

CH

4



 + 2O

2

CO



2

 + H


2

O

 



Ajralib  chiqqan  gaz  avval  bromli  suv  solingan  probirkadagi  eritma  orqali,  keyin  kaliy 

permanganat solingan probirkadagi eritmadan o`tkaziladi. Ikkala holatda ham eritmalar rangi 

o`zgarmaydi,  ya`ni  reaksiya  amalga  oshmaydi.  Bu  tajriba  ham  ajralib  chiqqan  gaz  metan 

ekanligini tasdiqlaydi. 



2-  tajriba. Alkanlarni konsentrlangan mineral kislotalar bilan ta`siri. 

Reaktivlar: geksan, kons. H

2

SO



4

, kons. HNO

3



Probirkaga  1  ml  geksan  solib,  unga  teng  miqdorda  kons.  H



2

SO

4



  aralashtiriladi.  Bunda 

aralashma  suv  bilan  sovutib  turiladi.  Geksan  rangining  o`zgarmasligi  to`yingan 

uglevodorodlarning  inertligini  ko`rsatadi.  Xuddi  shunday  tajriba  kons.HNO

3

  bilan 



o`tkazilganda  ham  eritma  rangi  o`zgarmaydi.  Demak,  to`yingan  uglevodorodlarga  nitrat 

kislota ham ta`sir etmaydi. 




121 

 

3 - tajriba. Alkanlarga kaliy permanganatning ta`siri



Reaktivlar: geksan, 1% li kaliy permanganat eritmasi 5% li natriy karbonat eritmasi. 

Probirkadagi 1ml geksanga 1ml soda eritmasi va bir necha tomchi kaliy permanganat 

eritmasi  qo`shiladi  va  qattiq  chayqatiladi.  Kaliy  permanganatga  xos  binafsha  rang 

yo`qolmaydi, chunki geksan va to`yingan uglevodorodlar bu sharoitda oksidlanmaydi. 



 

Mustaqil ta`lim uchun savollar va mashqlar 

1.  Ratsional nomenklaturada dimetil etil metan, metil dietil metan, dimetil birlamchi 

- izobutil metan deb nomlanuvchi uglevodorodlarning tuzilish formulalarini yozib, 

ularni IYuPAK bo`yicha nomlang. 

2.  IYuPAK bo`yicha nomi 2-metilpropan, 2-metil-3-etilpentan, 2,3,4- trimetilpentan 

bo`lgan  uglevodorodlarni  tuzilish  formulalarini  yozib,  ularni  ratsional 

nomenklatura bo`yicha nomlang. 

3.  Geksanni  barcha  izomerlarini  yozib,  ularning  har  biridagi|  birlamchi,  ikkilamchi, 

uchlamchi va to`rtlamchi uglerod atomlarini ko`rsating. 

 

Laboratoriya ishi №3.3 



Alkenlarning olinishi va xossalari. 

Reja: 

1. Alkenlarning gomologik qatori, nomlanish usullari, xalq xo`jaligida ishlatilishi. 

2. Etilenni olinishi va xossalarini o`rganish

1- amaliy mashq. 

Alkenlarning C

5

H

10



 yoki С

б

H



12

 vakili izomerlarini yozib ularni ratsional hamda IYuPAK 

nomenklaturalarda nomlanishi. Sis- va trans- izomeriyaga tushuncha bering. 

1 - tajriba. Etilenni etil spirtdan olinishi

Reaktivlaretil spirt, konsentrlangan sulfat kislota. 

Quruq  probirkaga  1  hajm  etil  spirt  va  6  hajm  konsentrlangan  sulfat  kislotadan  iborat 

aralashma  quyiladi  va  og`zi  gaz  chiqadigan  nay  o`tkazilgan  tiqin  bilan  berkitiladi.  Gaz 

chiqadigan  nayning  ikkinchi  uchi  suvli  probirkaga  tushirib  qo`yiladi.  Probirka  qiya  holatda 

shtativga  o`rnatiladi  va  sekin  qizdiriladi.  Natijada  probirkadagi  mahsulot  qorayadi  va  gaz 

holatidagi mahsulot etilen ajraladi. 



Download 127 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish