Kvantorlar. Predikatlarni kvantorlar yordamida muloxazalarga o‘tkazish

Kvantorlar. Predikatlarni kvantorlar yordamida muloxazalarga o‘tkazish.

Tayyorladi: Saparboyeva Sabrina

Qabul qildi: Toshpo`latova Ma`mura

REJA:

• Kvantorlar va uning turlari.
• Predikatlarni kvantorlar yordamida muloxazalarga aylantirish.

Umumiylik kvantori 

• Predikatni mulohazaga aylantirishning yana bir usuli kvantorlardan foydalanishdir. Ikki xil kvantor bor bo`lib, ularning biri ”umumiylik”, ikkinchisi ”mavjudlik” kvantori deb ataladi.
• Umumiylik kvantori ” ” belgi bilan belgilanadi va ”har bir”, ”hamma”, ”barcha” so’zlari bilan ifodalanadi. belgi inglizcha “All” so’zining bosh harfidan olingan va “hamma” ma’nosini bildiradi.

Mavjudlik kvantori 

• Mavjudlik kvantori “ ” belgi bilan belgilanadi, inglizcha “Exist” so`zining bosh harfidan olingan bo`lib “bor”, “mavjud”, “topiladi” ma’nosini bildiradi.
•  va kvantorlarning ma’nosini shunday tushunish mumkin: ko`rinishdagi yangi mulohaza ning barcha qiymatlari uchun ekanligini da’vo qiladi, ko`rinishdagi yangi mulohaza esa bo`ladigan ning qiymati bildiradi.

Misol. Mavzu boshlanishida keltirilgan : “x yozuvchi Angliyada ijod qilgan” predikatni qaraymiz. U holda ko`rinishdagi yangi mulohaza “barcha yozuvchilar Angliyada ijod qilgan” kabi, ko`rinishdagi yangi mulohaza esa “ayrim yozuvchilar Angliyada ijod qilgan” kabi o`qiladi. Bunda birinchi mulohaza yolg`on, ikkinchi mulohaza esa rost bo`ladi.

• Misol. Mavzu boshlanishida keltirilgan : “x yozuvchi Angliyada ijod qilgan” predikatni qaraymiz. U holda ko`rinishdagi yangi mulohaza “barcha yozuvchilar Angliyada ijod qilgan” kabi, ko`rinishdagi yangi mulohaza esa “ayrim yozuvchilar Angliyada ijod qilgan” kabi o`qiladi. Bunda birinchi mulohaza yolg`on, ikkinchi mulohaza esa rost bo`ladi.

Predikatlar va kvantorlar yordamida tavtologiyalarni hosil qilish mumkin.