Kriptografik kalit



Download 15,76 Kb.
Sana20.07.2022
Hajmi15,76 Kb.
#825889
Bog'liq
Tezisga


Kriptografik kalit - bu ma'lum qoidalarga muvofiq yaratilgan belgilar ketma-ketligi. Ushbu ketma-ketlik matnlarni kriptografik o'zgartirishda qo'llaniladi. Har bir kriptografik algoritmning o'z talablariga ega bo'lib, ularga muvofiq kalitlar yaratiladi. Har bir kalit ma'lum bir algoritm uchun yaratilgan.
Zamonaviy kriptografik kalit - bu tasodifiy sonlar ketma-ketligi asosida ma'lum qoidalarga muvofiq yaratilgan ma'lum uzunlikdagi raqamlar ketma-ketligi. Har bir kalit uchun tasodifiy sonlar ketma-ketligi yangidan yaratiladi, ketma-ketlik bir necha marta ishlatilmaydi. Tasodifiy sonlar ketma-ketligini yaratish uchun maxsus dasturiy ta'minot ob'ektlari yoki tasodifiy sonlar generatorlari deb ataladigan qurilmalar qo'llaniladi.
Har bir algoritmning o'ziga xos kalit talablari bor, shuning uchun har qanday kriptografik kalit ma'lum bir algoritm uchun yaratiladi va faqat shu algoritm bilan ishlatiladi.
Amaldagi kalitlarning tuzilishiga ko'ra shifrlash usullari quyidagilarga bo'linadi
§ simmetrik shifrlash: ruxsatsiz shaxslar shifrlash algoritmini bilishi mumkin, ammo maxfiy ma'lumotlarning kichik qismi noma'lum - xabarni jo'natuvchi va qabul qiluvchi uchun bir xil bo'lgan kalit;
§ assimetrik shifrlash: uchinchi shaxslar shifrlash algoritmini va, ehtimol, ochiq kalitni bilishi mumkin, lekin faqat qabul qiluvchiga ma'lum bo'lgan shaxsiy kalitni emas.
Kriptografiya uchta komponentni o'z ichiga oladi: ma'lumotlar, kalit va kriptografik transformatsiya. Shifrlashda dastlabki ma'lumotlar xabar, natijada esa shifrlash bo'ladi. Shifr hal qilinganda, ular joylarini o'zgartiradilar. Kriptografik transformatsiya hammaga ma'lum, deb ishoniladi, lekin foydalanuvchi xabarning ma'nosini qiziquvchan ko'zlardan yopgan kalitni bilmasdan, xabar matnini tiklash uchun tasavvur qilib bo'lmaydigan darajada ko'p kuch talab etiladi. (Qayta ta'kidlash kerakki, mutlaqo buzilmaydigan shifrlash yo'q. Ma'lumotlar seriyasi ularning kontekstdan aniqlanmaydigan ba'zi buzilishlari uchun juda muhim bo'lganligi sababli, odatda har qanday belgining buzilishiga sezgir bo'lgan shifrlash usullaridan foydalaniladi. Ular nafaqat yuqori maxfiylikni, balki har qanday buzilish yoki xatolarni samarali aniqlashni kafolatlaydi. Shundan kelib chiqib ma’lumotlarning maxfiyligini ta’mimlashda bardoshli shifrlash algoritmlaridan foydalanadi. Bugungi kunda bardoshli deb baholanotgan o’nlab simmetrik shifrlash algoritmlari mavjud, ularning asosiy parametrlari quydagi talablarga javob berishi kerak.


Download 15,76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish