Kreativlikni 4P modeli

Kreativlikni 4P modeli

Ijodkorlikning 4P modelini tarkibi

Ijodkorlik (kreativlik) - bu aksariyat tashkilotlar rivojlantirishni

maqsad qilgan nomoddiy xususiyatdir. Tashkilotni muvaffaqiyat

qozonishiga olib keladigan narsalarning aksariyati - innovatsiyalarni

rivojlantirish qobiliyati, ajoyib iste’dod va yetakchilikni rivojlantirish va

brendning yuqori darajadagi tan olinishi - uning ijodiy odamlari,

dunyoqarashi, amaliyoti va madaniyati ta’sir qiladi.

Ijodkorlik (kreativlik) nazariyalari turli omillarga e’tiborni qaratgan.

Ijodkorlik (kreativlik) nazariyalari turli omillarga e’tiborni qaratgan.

Dominant omillar 4P sifatida belgilanadi - shaxs, jarayon, mahsulot va bosim.

Shaxs

Shaxs har qanday ijodiy ishning markazida. Mahsulotni yaratish

uchun ular o’z mahoratlari, atrof-muhit (yoki bosim), ijodiy qobiliyatlari

va motivatsiyasidan foydalanadilar. Shaxsning ijodiy qobiliyatlarini

o’lchash oson emas. Ammo ular o’lchovlidir. Biror kishining afzalliklari

adapter (moslashuvchi)dan innovatorgacha o’lchanadi.

Jarayon

Jarayon deganda shaxs tomonidan mahsulotni ishlab chiqishda

foydalaniladigan jarayon tushuniladi. Iltimos, e’tibor bering, bu jarayon

metodologiyani emas, balki fikrlash jarayonini anglatadi. Bu muammoni

hal qilishga yoki yangi yechim yaratishga harakat qilayotganidagi

odamning fikrlash yo’li.

Maxsulot

Mahsulot shaxs tomonidan quriladi va kreativ (ijodiy) jarayon

natijasidir. Bu yangilik hisoblanadi. Mahsulot, ehtimol, kreativlik sohasida

eng kam o’rganilgan omil. Ular, odatda, jarayon va shaxsning natijasi

sifatida qaraladi.

Bosim

Bosim mahsulotni yaratish uchun atrof-muhit va ob-havoni anglatadi.

Bu ijod uchun qulay shartlarni anglatadi. Bosim tarkibiga quyidagilar

kiradi (lekin ular bilan cheklanmagan): tashqi madaniyat , resurslar va ilg’or tajribalar

Csikszentmihalyi ijodni shaxsni ijtimoiy va madaniy muhitdan
ajratib o’rganish mumkin emasligini ta’kidladi. U ijodkorlik - bu
yaratuvchi, domen va maydonni o’z ichiga olgan tizim mahsuli deb
ta’kidladi (Csikszentmihalyi, 1996). Amabile barcha odamlarda ijodkorlik
qobiliyatiga ega ekanligini ta’kidlagan bo’lsa-da, atrof-muhit,
motivatsiya bilan bog’liq bo’lgan joylarda ta’sirchan determinant
hisoblanadi. Mathisen va Einarsen, shuningdek, tashkilotlar faol ravishda,
ham alohida guruh, ham tashkilot darajasida ijodkorlik va innovatsiyalarni
qo’llab-quvvatlaydigan yoki bo’g’ib qo’yadigan muhit yaratishi
mumkinligini ta’kidladilar. Xuddi shunday tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki,
qo’llab-quvvatlovchi va qiyin muhitning kombinatsiyasi shaxslar va
jamoalarda yuqori darajadagi ijodkorlikni qo’llab-quvvatlashga yordam
beradi (West & Richards, 1999).