Korxona iqtisodiyoti tushunchasi va uning mazmun-mohiyati. Korxona iqtisodiy salohiyati tahlili

Reja.

1. 
   Korxona iqtisodiyoti tushunchasi va uning mazmun-mohiyati.
   
2. 
   Korxona iqtisodiy salohiyati tahlili.
   
3. 
   Korxona iqtisodiy salohiyatini oshirish yo’llari.
   

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

Kirish .

O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligiga erishgach, mamlakat barcha xo‘jalik yuritish tizimining bozor munosabatlariga o‘tishi iqtisodiyotning asosiy bo‘g‘ini hisoblanuvchi korxona maqomining sezilarli ravishda o‘zgarishiga sabab bo‘ldi. Korxonalar endilikda davlatga tegishli bo‘lgan paytlardagidan farqli o‘laroq mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha faoliyatlarini direktiva ko‘rsatkichlari asosida emas, balki O ‘zbekiston Respublikasi «Korxonalar to‘g‘risida»gi qonuni va bozor talablariga asosan mustaqil ravishda yuritmoqda. Ular o‘zlariga kerak bo‘lgan ishchi va xodimlar sonini mustaqil belgilamoqda, ishlab chiqarish texnikasi va texnologiyasi, tejamkorlik rejimiga rioya qilish masalalari bilan shug‘ullanmoqda, zamonaviy marketing va menejmentni yo‘lga qo‘ymoqdalar hamda joriy ishlab chiqarishni rejalashtirmoqdalar va rivojlanishning zaruriy prognozlarini amalga oshirmoqdalar.

«Biz bugun 2013-yilning yakunlari haqida gapirganda, avvalo, o‘tgan yilda mamlakatimizning iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda mutanosiblikka erishgani, modernizatsiya va diversifikatsiya hisobidan yuqori sur’atlar bilan rivojlanganini qayd etamiz..»¹

«Korxona iqtisodiyoti» - aholi va xalq xo‘jaligi uchun zarur bo‘lgan mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat ko‘rsatishning ijtimoiy-iqtisodiy va ma’muriy-xo‘jalik mexanizmlarini o‘rganuvchi va ochib beruvchi fandir. U tabiat va jamiyatning muayyan ishlab chiqarish sharoitlarida rivojlanishining obyektiv qonunlari namoyon bo‘lishi va amal qilishiga, shuningdek, korxonalar faoliyatiga bevosita va bilvosita ta’sir ko‘rsatuvchi davlat miqyosida qabul qilinuvchi qoida, normativ va qonun hujuatlariga tayanadi. Iqtisodiyot - bu odamlar jamiyati, muayyan, cheklangan resurslardan foydalanib, kerakli mahsulot yoki xizmatlami ishlab chiqish, odamlar guruhlari o‘rtasida taqsimotiga aytiladi.

Muhtaram Prezidentimiz I.A.Karimovning mamlakatimizni 2015-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2016-yilda mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining Majlisidagi Ma’ruzasida ta’kidlab o’tganlaridek: “2016-yilda Iqtisodiyotimizda tub tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish , modernizatsiya va diversifikatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish hisobidan xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikka keng yo’l ochib berish – ustuvor vazifamizdir”.²

Hozirgi kunda iqtisodiy faoliyatning, moddiy ishlab chiqarishning joriy va istiqbolli rivojlanish strategiyasi hamda mamlakat iqtisodiy salohiyatini mustahkamlashning asosiy og‘irligi aynan korxonalar “yelkasi” ga yuklatilmoqda. Korxona iqtisodiyotning bir bo‘g‘ini bo‘lib, unda eng malakali kadrlar mujassamlangan hamda samarali boshqaruv - menejment qo‘llanib, resurslardan oqilona foydalanish va zamonaviy texnika va texnologiyalardan foydalanish masalalari hal qilinadi. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning yuqori sifat ko‘rsatkichlarini saqlagan holda xarajatlarni minimallashtirish va daromad(foyda)ni maksimallashtirish deyarli har bir korxonaning asosiy vazifasi hisoblanadi. Korxona iqtisodiyotinig tahlili deganda bozor munosabatlari sharoitlarida korxonalar faoliyatining nazariy va amaliy asoslarini, korxonalar faoliyatida iqtisodiy qonuniyatlarning namoyon bo‘lishini, shuningdek, ularning ishlab chiqarish va xo‘jalik faoliyati samaradorligini reurslardan oqilona foydalanish, ratsional boshqaruv, investitsion va tadbirkorlik faolligi asosida oshirish yo‘llarini aniqlash bilan ifodalanadi.