Kamera haroratini rostlash qurilmasining modelini proteus dasturi yordamida shakllantirish

I LM – FAN TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR [e-mail] https://sites.google.com/view/imxu/

BEST ARTICLE RESPUBLIKA ILMIY – ONLAYN KONFERENSIYASI 2022

KAMERA HARORATINI ROSTLASH QURILMASINING MODELINI PROTEUS DASTURI YORDAMIDA SHAKLLANTIRISH
Dauletbayev M.I
Yoldashev A.V
Ubaydullayev U.M
Toshkent davlat texnika universtiteti
[e-mail]

Hozirgi kunda texnologik jarayonlarning jadallashuvi va murakkablashuvi tufayli zamonaviy ishlab chiqarish korxonalarini boshqarish ularni boshqarish hisoblash texnikasi, mikroprotsessorli qurilmalar va nazorat olchov vositalarini qollab avtomatlashtirish asosidagina samarali bolishiga erishiladi.

Qurilmaning modelini kompyuterda shakllantirish uchun Proteus dasturiy vositasidan foydalanamiz.
Proteus bu ozida ikkita asosiy ISIS va ARES dasturlarini birlashtiradigan dasturiy paketdir. ISIS elektron sxemalarni mavjud vaqtda ishlab chiqadigan togrilaydigan vosita bolsa, ARES pechat platalarini ishlab chiqaradigan vosita hisoblanadi.
Bitiruv malakaviy ishida ishlab chiqilayotgan qurilmaning modelini qurish uchun faqat ISIS dasturiy vositasidan foydalanamiz.
Proteus ISIS 7 dasturiy vositasida qurilmaning modelini qurish uchun quyidagi amallarni bajaramiz:
ISIS.exe ni ishga tushiramiz
Yangi hujjat yaratamiz (ishga tushirilganda u boshqa dastur singari yaratiladi)
Kutubxonaga kiramiz bunig uchun «P» tugmasini bosamiz.
В строку keywords qatoriga kerakli elementni kiritamiz va element tanlangach «ОК» ni bosamiz.
Elementlarni tanlashda elementlar guruhidan foydalanish mumkin (kutibxonada elementlar sinflari bo’yicha guruhlanadi), yoki keywords qatoridan izlash yordamida topish mumkin, zarur elementning nomini kiritib har bir elementni tanlagandan keyin OK ni bosamiz keyin yana kutubxonaga kiramiz.
Proteus dasturi kutubxonasidan yuklanadigan zarur elementlar 1-jadvalda berilgan.
1-jadval

Element nomi	Elementning Proteus dasturi kutubxonasida nomlanishi	Elementning Proteus dasturidagi ko’rinishi
Atmega8 mikrokontrolleri	ATMEGA
Harorat rejimini o’rnatish uchun foydalaniladigan tugmalar	BUTTON
Harorat termodatchigi	DS18B20
Haroratni ko’rsatib turuvchi displey	LM016L

Selektor oynasida Terminallar (terminals) tugmasini bosamiz , Ground (yer) ni tanlaymiz va uni elementlar singari ish oynasiga joylashtiramiz, keyin Power (manba) ni tanlab uni ham ish oynasiga joylashtiramiz.

Hammasi qilingandan keyin elementlarni sxemada korsatilgandek birlashtirish kerak, buning uchun sichqonchaning kursorini elementdan chiqayotgan (kursor yashil rangga ozgaradi) otkazgichga olib kelib sichqonchaning chap tugmasini bosamiz va otkazgichni bizga kerakli elementga olib kelib birlashtiramiz va sichqonchaning tugmasini yana bosamiz.
Qurilma modelini tuzishga moljallangan barcha elementlar yuklangach, qurilmaning sxemasini tuzamiz.
Qurilmaning modelidagi ATMEGA8 mikrokontrolleri komponentlarni tahrirlaymiz(1-rasm):

Element nomi	Elementning Proteus dasturi kutubxonasida nomlanishi	Elementning Proteus dasturidagi ko’rinishi
Atmega8 mikrokontrolleri	ATMEGA
Harorat rejimini o’rnatish uchun foydalaniladigan tugmalar	BUTTON
Harorat termodatchigi	DS18B20
Haroratni ko’rsatib turuvchi displey	LM016L