|
- Jamoat birlashmalari, nodavlat va notijorat tashkilotlari tushunchalari bevosita fuqarolik jamiyati tushunchasiga borib taqaladi.
- Agar ularga ta'rif beradigan bo'lsak, aytish kerakki, ”jamiyat” bu – kishilarning tarixan tarkib topgan qamkorlik birligi faoliyatlari majmui bo'lsa, jamoat birlashmalari fuqarolarning qonunda belgilangan tartibda davlat ro'yxatidan o'tkazilgan tashkilotlardir.
Биринчи масала.
Nodavlat, notijorat va jamoat tashkilotlarini tuzishdan maqsad - 1.Kishilarning fuqarolik, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy soqalardagi ququqlari qamda erkinliklarini amalga oshirish va qimoya qilish;
- 2. Davlat va jamoat ishlarini boshqarishdagi ishtirokini kuchaytirish;
- 3. Kasb va qavaskorlikka oid qiziqishlarini qondirish;
- 4. Ilmiy – texnik va badiiy ijodkorlikni rivojlantirish;
- 5. Aqoli salomatligini saqlash, xayriya ishlarida qatnashish, kasb, maqorat, soqlomlashtirish, jismoniy tarbiya va madaniy yodgorliklarni muqofaza qilish;
- 6. Fuqarolarni vatanparvarlik va insonparvarlik ruqida tarbiyalash;
- 7. Xalqaro aloqalarni kengaytirish va qokazo.
Jamiyatshunos olim Filip Shmitterning fikricha jamiyatining muqim jihatlari - shaxsning aqoli aloqida guruqlari va davlatdan mustaqilligi;
- tashkiliy yaxlit bir butunlik;
- davlat tomonidan qimoya qilinadigan ququqlariga asoslangan Korporativlik”; liberallashish bilan boqliq jarayon yoki qodisa;
- avtokratiyaning despotik kuch sifatida demokratiya ta'sirida zaiflashuvi
Demokratik jamiyatni barpo etishning uch sohasi - Bular davlat, bozor (iqtisodiyot) va jamoat tashkilotlaridir.
- Bu erda biz uchun uchinchi soqa ahamiyatli, chunki uning tarkibiga kasaba uyushmalari, jamqarmalar, yoshlar va xotin-qizlar harakatlari, kasbiy uyushmalar, klublar va boshqalar kiradi. Shuning uchun ham bu soqa sub'ektlari turlicha nomlanadi.
Noqukumat va notijorat tashkilotlarining xususiyatlari - M: AqShda – noqukumat va notijorat tashkilotlari, Buyuk Britaniyada – xayriya muassasalari, boshqa davlatlarda ko'ngilli jamiyatlar deb yuritiladi. Ular qaysi davlatda qanday nomlanishidan qat'iy nazar, faoliyat maqsadi, mazmun – moqiyatiga ko'ra bir xil o'ziga xos xususiyatlarga ega. Bular: ixtiyoriylik , mustaqillik, o'zini o'zi mablaq bilan ta'minlash, o'z nomidan kelib chiqib, jamoatchilik, ya'ni ko'pchilik uchun xizmat qilish.
Prezident I.A.Karimov Oliy Majlisning ikkinchi chaqiriq VIII sessiyasida - «Jamiyatimizda nodavlat, jamoat tashkilotlarining, avvalo fuqarolik institutlarining rivojlanishiga keng imkoniyatlar ochib berish va ularning faolligini oshirishga ko'mak va yordam ko'rsatish darkor»- degan edi.
Davlatning iqtisodiy soqaga, xo'jalik yurituvchi tuzilmalar, birinchi galda, xususiy sektor faoliyatiga aralashuvini cheklash - Bugun bu yo'nalishda quyidagi isloqotlar amalga oshirilmoqda:
- - birinchidan, jamiyat a'zolarining ongi, irodasi, madaniyati, ma'naviyati va bilimi yuksak darajada bo'lishiga erishish, ularning ququqiy ongi va ququqiy madaniyatiga aloqida e'tibor berish;
- - ikkinchidan, jamiyat a'zolarining manfaatlari uyqunlashuvi jarayonlarini shakllantirish, jamiyat va shaxsiy manfaatlar mushtarakligiga erishish;
- - uchinchidan, jamiyatning takomillashuvi, yangilanishi uchun kuchli va aniq siyosiy, iqtisodiy, madaniy imkoniyatlarni shakllantirish;
- - to'rtinchidan, jamiyat a'zolari va tuzilmalari o'rtasidagi qamkorlik asosida jamiyatning umumiy manfaatlarini uyqunlashtirish;
- - beshinchidan, jamiyatdagi munosabatlarni tartibga soluvchi ququqiy qoidalar ta'sirini kuchaytirish, ularga ongli ravishda bo'ysunish amaliyotini shakllantirish;
- - oltinchidan, siyosiy qokimiyatning o'z vazifalarini to'liq bajarishiga kengroq va qulayroq imkoniyatlar yaratish, unga nisbatan jamiyat a'zolari ishonchini kuchaytirish, aqoli tomonidan keng va faol qo'llab-quvvatlanishiga erishish va qokazo.
Statistik ma'lumotlarga ko'ra bugungi kunda respublikamizda 5277 ta jamoat tashkilotlari faoliyat ko'rsatmoqda. Ularning 60 tasi xalqaro va 336 tasi respublika aqamiyatidagi jamoat tashkilotlaridir. - Statistik ma'lumotlarga ko'ra bugungi kunda respublikamizda 5277 ta jamoat tashkilotlari faoliyat ko'rsatmoqda. Ularning 60 tasi xalqaro va 336 tasi respublika aqamiyatidagi jamoat tashkilotlaridir.
Ikkinchi masala.
2005 yilda mamlakatimizda quyidagi jamoat birlashmalari faoliyat ko'rsatdi: 1.Jamiyatlar - 83 ta 2. Assotsiatsiyalar – 57 ta 3.Kasaba uyushmalar -16 ta 4.Siyosiy partiyalar – 5 ta 5.xarakatlar - 3 ta 6.Jamg’armalar – 70 ta 7.Federatsiyalar - 53 ta 8.Markazlar – 41 ta «Orolni qutqarish xalqaro jamqarmasi», «Soqlom avlod uchun», «Sen yolqiz emassan», «Shaqidlar xotirasi», «Maqalla», «Oltin meros», «Iste'dod», «Amir Temur», «Dori - darmon», «qunarmand», «Tasviriy oyna», «Dexqon–fermer xo'jaligi», «Advokatlar», «Kasaba uyushmalari», «Kurash», «Karate-do» va boshqa ko'plab jamqarma, qarakat, assotsiatsiya, uyushmalarni misol qilib ko'rsatish mumkin. - «Orolni qutqarish xalqaro jamqarmasi», «Soqlom avlod uchun», «Sen yolqiz emassan», «Shaqidlar xotirasi», «Maqalla», «Oltin meros», «Iste'dod», «Amir Temur», «Dori - darmon», «qunarmand», «Tasviriy oyna», «Dexqon–fermer xo'jaligi», «Advokatlar», «Kasaba uyushmalari», «Kurash», «Karate-do» va boshqa ko'plab jamqarma, qarakat, assotsiatsiya, uyushmalarni misol qilib ko'rsatish mumkin.
nodavlat tashkilotlarning huquqlari - o'z a'zolari va qatnashchilarining ququqlari va qonuniy manfaatlarini qimoya qilish;
- - ijtimoiy qayotning turli masalalariga doir tashabbuslar bilan chiqish, takliflar kiritish;
- - davlat qokimiyati va boshqaruv organlarining qarorlarini ishlab chiqishda, belgilangan tartibda ishtirok etish;
- - OAV ni ta'sis etish qamda noshirlik faoliyati bilan shuqullanish;
- - o'z nizomida belgilangan vazifalarni bajarish uchun tadbirkorlik tuzilmalarini tashkil etish;
- - o'z ramziy belgilarini ta'sis etish;
- - o'z faoliyatiga taalluqli masalalar yuzasidan yiqilishlar, konferentsiyalar o'tkazish;
- -qonun doirasida joylarda vakolatxonalar ochish va filiallar tashkil etish.
Demokratik fuqarolik jamiyatini barpo etishning eng muqim shartlaridan biri jamiyatda ko'ppartiyaviylikning qaror topishidir. Zero, siyosiy partiyalarga, ya'ni ko'ppartiyaviylikka asoslangan ijtimoiy-siyosiy munosabatlar majmuasigina fuqarolik jamiyatini barpo etish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi. - Demokratik fuqarolik jamiyatini barpo etishning eng muqim shartlaridan biri jamiyatda ko'ppartiyaviylikning qaror topishidir. Zero, siyosiy partiyalarga, ya'ni ko'ppartiyaviylikka asoslangan ijtimoiy-siyosiy munosabatlar majmuasigina fuqarolik jamiyatini barpo etish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi.
Uchinchi masala.
Do'stlaringiz bilan baham: |
