Jahon Savdo Tashkiloti reja

Jahon Savdo Tashkiloti

REJA:

• Butunjahon savdo tashkiloti tashkil etilish tarixi
• Butunjahon Savdo Tashkilotining xalqaro maydondagi o’rni
• Butunjahon Savdo Tashkilotining tuzulishi, faoliyati va maqsadi
• Butunjahon Savdo Tashkiloti va O’zbekiston Respublikasi
• O’zbekiston Respublikasining Butunjahon Savdo Tashkilotiga a’zo bo’lishining tahliliy ko’rib chiqish

Jahon Savdo Tashkiloti

Butunjahon Savdo Tashkiloti (keyingi o’rinlarda BST) GATTning davomchisi hisoblanib, GATT(General Agreement on Tariffs-Tariflar haqida bosh kelishuv)ni tuzulishi 1944-yili Angliyaning Brettin-Vuds shahrida Xalqaro valyuta tashkiloti, Xalqaro taraqqiyot va rivojlanish banki va Xalqaro savdo tashkiloti tomonidan berilgan taklifga binoan ko’rib chiqiladi.

Butunjahon Savdo Tashkiloti (keyingi o’rinlarda BST) GATTning davomchisi hisoblanib, GATT(General Agreement on Tariffs-Tariflar haqida bosh kelishuv)ni tuzulishi 1944-yili Angliyaning Brettin-Vuds shahrida Xalqaro valyuta tashkiloti, Xalqaro taraqqiyot va rivojlanish banki va Xalqaro savdo tashkiloti tomonidan berilgan taklifga binoan ko’rib chiqiladi.

GATTni tuzish shartnomasi 1947-yili oxirida imzolanib 1948-yili 1-yanvarda kuchga kirdi. GATT 1948-1994-yillar davomida Xalqaro Tashkilot sifatida o’z faoliyatini olib bordi.

GATT tashkiloti “RAUND”LARI
BST tuzulishi sabab va omillari
Butunjahon Savdo tashkilotining xalqaro maydondagi o’rni
Butunjahon Savdo Tashkiloti tuzilishi
BST tuzulish shakli jihatdan tashkilot bo’lganligi bois tashkilotga umumiy rahbar “Direktor” hissoblanadi. Hozirgi kunda BST direktori sifatida Braziliyalik diplomat va injiner Roberto Azevedu foliyat olib bormoqda. Tashkilotda faoliyat yurutuvchi hodimlar soni 634 nafarni tashkil etadi.
Butunjahon Savdo Tashkiloti faoliyati
Butunjahon Savdo Tashkilotining maqsadlari
Butunjahon Savdo Tashkilotining tamoyillari
Butunjahon Savdo Tashkilotiga a’zo davlatlar
Hozirgi kunda 2022-yil yakunlariga ko’ra BSTga 164 ta davlat a’zo bo’lib, ulardan 125 ta mamlakat to’la huquqli a’zo 39 ta kuzatuvchi maqomidagi davlatlar, Gonkong, Makao va Tayvan davlatsifat tuzulmalari a’zoligi munozarali holatda.
Jahon savdo tashkilotiga a'zo bo'lish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish eng muhim ishlarimiz qatorida turadi.
Butunjahon Savdo Tashkiloti va O’zbekiston Respublikasi
BSTga kirish jarayonida O’zbekiston oldidagi uchta asosiy murakkab vazifa: 
BSTga a’zo bo’lish uchun O’zbekiston quyidagi 15 ta kelishuvlarida aks ettirilgan majburiyatlarni bajarishni o’z zimmasiga olishi lozim:

• Tarif va savdo bo’yicha bosh kelishuv;
• Hizmatlar savdosi bo’yicha bosh kelishuv;
• Savdo bilan bog’lik intellektual mulk kelishuvi;
• Qishloq xo’jaligi bo’yicha kelishuv;
• Sanitar va fitosanitar choralarini qo’llash bo’yicha kelishuv;
• Tekstil va kiyim-kichak bo’yicha bosh kelishuv;
• Savdodagi texnik to’siqlar to’g’risidagi kelishuv;
• Savdo bilan bog’lik investitsion shartlar bo’yicha kelishuv;
• Bojxona qiymatini aniqlash bo’yicha kelishuv;
• Dempinga qarshi masalalar bo’yicha kelishuv;
• Yuklash oldi nazorati bo’yicha kelishuv;
• Tovar ishlab chiqarilgan mamlakatini aniqlash bo’yicha kelishuv;
• Importni litsinziyalashtirish qoidalari bo’yicha kelishuv;
• Subsidiyalar va kompensatsion choralar bo’yicha kelishuv;
• Himoya choralari to’g’risidagi kelishuv;

O’zbekistonning BST ga a’zo bo’lishini quyidagi afzalliklarni yaratadi:

• BSTga a’zo 133 mamlakatlarning milliy bozorlariga tovar va xizmatlarning erkin chiqishini ta’minlaydi;
• Davlatning tashqi savdo siyosati istiqbol rejalarini ishlab chiqish uchun qulay sharoit yaratadi;
• BSTning qoidalari subsidiyalar, demping kabi tashqi savdoning nopok vositalarining qo’llanishini ta’qiqlab, ulardan himoyalanish maqsadida tegishli choralar ko’rish imkonini beradi;
• Nisbatan barqaror, qulay va oldindan rejalash imkonini beradigan muhit chet el investorlariga ularning O’zbekistonda ishlab chiqarilgan o’z mahsulotlarini to’siqlarsiz jahon bozoriga olib chiqish va o’z faoliyatlari uchun jahon bozoridan to’siqlarsiz mahsulot, asbob – uskuna va texnologiyalarni olib kirish imkonini beradi;
• BST doirasida o’tkaziladigan ko’p taraflama savdo muzokaralarida O’zbekiston ham ishtirok etib, o’z manfaatlarini ifoda etish imkoniyatini vujudga keladi.

• O’zbekiston uchun BSTga a’zolik birdan-bir maqsad emas. Agar xalqaro savdo rejimi mamlakat uchun hozirgi sharoitlarga qiyoslaganda faqat yaxshilangan taqdirdagina, BST ga a’zolik ma’noga ega bo`ladi.
• Muzokaralarning mazmuni, BSTga zudlik bilan qo’shilish emas, O’zbekiston uchun eng ko’p darajada manfaatli bo’lgan shartlar asosida qo’shilishdan iborat bo’lishi lozim.
• Erkinlashtirish va protektsionizm o’rtasidagi muvozanat saqlanishi lozim.
• O’zbekiston har qanday holatda ham o’zinig hozirgidagi iqtisodiy suverenitetini saqlashi lozim. 

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!