Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM

VAZIRLIGI

ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA

UNIVERSITETI

OLMALIQ FILIALI

« Metallurgiya » kafedrasi

« Metallurgik jarayonlarda issiqlik va massa almashinuvi » fanidan

Kurs ishi

Mavzu: Shlaklarni qayta ishlash uchun shlak uchiruvchi pech hisobi

Bajardi:Qosimov Qobilbek 1d-19 Met

Tekshirdi:Toshqodirova Rano

Olmaliq 2021

MUNDARIJA

1. Kirish……………………………..

2. Nazariy qism……………………………………

3. Texnologik hisobotlar ……………………………..

4. Texnika xavfsizligi va mehnat muhofazasi…………..

6. Xulosa……………………………………………....

7. Foydalanilgan adabiyotlar……………………………

Kirish

O’zbekiston rangli metallar – mis, qo’rg’oshin, rux, volfram va shu guruhga kiruvchi boshqa metallarning aniqlangan zaxiralariga ega. Mis rudalari bilan birga rangli metallarning o’n beshdan ortiq turi, chunonchi, oltin, kumush, molibden, kadmiy, indiy, tellur, selen, reniy, kobalt, nikel, osmiy va boshqalar ham qazib olinadi.

Rangli metallar rudalarining zahiralari asosan Olmaliq ruda maydonida jamlangan. Xamdo’stlik mamlakatlari orasida respublikamiz mis, rux, qo’rg’oshin, oltin va kumush zahiralari bo’yicha yetakchi o’rinlardan birini egallab turibdi. Rangli metallarni ishlab chiqarish, qayta ishlash uchun, eng avvalo xomashyolarni kimyoviy va ratsional tarkibini o’rganish, ularning ashyo hamda issiqlik tengligini keltirib chiqarishni bilish talab etiladi. Chunki eritish pechlari va dastgohlarini tanlash, ularda xomashyolarni qayta ishlash ko’proq ma’danlar tarkibidagi rangli metallarga bog’liq bo’ladi. Ulardan rux, qo'rg'oshin, qalay va mis olish uchun suyuq cüruflarni cüruf sublimatsiya pechlarida qayta ishlash chet elda ham, mahalliy amaliyotda ham keng qo'llanilmoqda. Jarayon yuqori haroratlarda eritmalardan qo'rg'oshin, rux va qalayning bug'lanishi bilan shlaklarda mavjud bo'lgan metall oksidlarini kamaytirishga asoslangan. Qalayni muvaffaqiyatli bug'lanishi uchun uni sulfidlash kerak(SnS uchadi). Ko'mir kukuni, mazut va tabiiy gaz shlaklarni distillash jarayonida qaytaruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Havo portlashi shlaklarini sublimatsiya qilish jarayonining intensivligiga qaramay, uni yanada kuchaytirish maqsadida kislorod bilan boyitilgan portlashdan foydalanish katta ahamiyatga ega. Masalan, portlash 28-30% gacha kislorod bilan boyitilganda, shlakni puflash sikli ikki baravar kamayadi, bu esa yoqilg'i sarfini 30-35% ga kamaytirishga imkon beradi. Vaqti-vaqti bilan shlaklarni puflash tsiklini uzluksiz almashtirish bilan almashtirish jarayon uchun ahamiyatli emas.