Interferometr

Interferometr (interferensiya va metr) — elektromagnit yoki akustik toʻlqinlar interferensiyasi hodisasiga asoslangan oʻlchash asbobi. I.ning ishi bitta nurning fazoda ikki (yoki koʻp) kogerent nurga parchalanib, turli yoʻnalishda interferensiya koʻri-nishni hosil qilishidan iborat. Optik I. keng tarkalgan. Bunga Maykelson I. misol boʻladi (rasm), bunda yeruglikning parallel nurlari dastasi sirtiga kumush yuritilgan plastinka Px da ikki (/ va 2) nurga boʻlinadi; bu nurlar koʻzgu 3h va 32 lardan kaytib toʻplanib obʼyektiv O ning fokal tekisligida interferensiyalanadi. Nurlar dastalarining yoʻlini baravarlash uchun (mas, 1 nur plastina Ya, dan ikki marta oʻtadi) nur 2 yoʻliga plastina P2 oʻrnatiladi. 3, (yoki 32) ni ozgina siljitilganda interferensiya polosalar qarash maydonida sezilarli suriladi. Koʻzgu 3, (yoki 32) oʻrniga biror detal oʻrnatib, interferension tasvir boʻyicha detal sirtining sifati toʻgʻrisida mulohaza yuritish mumkin. Toʻlqin tabiatiga qarab, I. akustik va elektromagnit toʻlqinlar (optik va radioin-terferometrlar) uchun moslab yasaladi. Optik I. spektral chiziqlarning toʻlqin uzunligini, shaffof muhitlarning yorugʻlik sindirish koʻrsatkichini, yulduzlarning burchak oʻlchamlarini, masofalarning mutlaq va nisbiy qiymatini katta aniqlikda oʻlchash uchun ishlatiladi. I. sanoatda optik tizim va qismlarning sifatini tekshirish hamda optik detallarning sir-tini kuzatish uchun qoʻllaniladi. Me-tallurgiyada esa metall sirtlarining tekisligini tekshirishda, shaxtalardagi metan va karbonat angidrid konsentratsiyasini aniqlashda ham I.dan foydalaniladi.
Interferometrlar ilm-fan va muhandislikning ko'plab sohalarida ishlatiladigan tergov vositalaridir. Ular interferometrlar deb ataladi, chunki ular shovqin naqshini yaratish uchun ikki yoki undan ortiq nur manbalarini birlashtirib ishlaydi, bu o'lchash va tahlil qilish mumkin; Shuning uchun 'Interfer-o-metr' yoki interferometr. Interferometrlar tomonidan hosil qilingan shovqin naqshlari o'rganilayotgan ob'ekt yoki hodisa haqida ma'lumotni o'z ichiga oladi. Ko'pincha erishsa har qanday boshqa yo'l emas, deb juda kichik o'lchov qilish uchun ishlatiladi, ular. Ular gravitatsion to'lqinlar aniqlash uchun shunday kuchli nima uchun bu--LIGO ning interferometers bir masofani o'lchash uchun mo'ljallangan 1/10,000 th bir proton kengligi!
Bugungi kunda keng tarqalgan interferometrlar aslida 19-asrning oxirlarida Albert Michelson tomonidan ixtiro qilingan. Michelson Interferometer ishlatilgan 1887 yilda "Michelson-Morley tajriba", isbotlash yoki "Luminiferous Aether"mavjudligini inkor qilish yo'lga qaysi-vaqtda bir modda koinotni kirmoq uchun o'yladim. Barcha zamonaviy i