Интеллектуал электрон û+ув +Ûлланмаларнинг компоненталари

ЙИРИК МАГИСТРАЛ КАНАЛЛАРДА СУВ РЕСУРСЛАРИНИ
ТАҚСИМЛАШ ЖАРАЁНИНИ ОПТИМАЛ БОШҚАРИШ
(Дўстлик магистрал канали мисолида)
Илмий раҳбар:
т.ф.д., профессор А.В.Кабулов
05.01.02- Тизимли таҳлил, бошқарув ва ахборотни қайта ишлаш
Техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ
Жаҳонда сув ресурслари қишлоқ хўжалиги экинларини етиштиришда энг муҳим элемент бўлиб, уни етказиб беришнинг энг осон ва энг иқтисодий усули бу очиқ каналли ирригация тизими ҳисобланади. Бугунги кунда аксарият давлатларда очиқ каналли ирригация тизимларида сув ресурсларини тежаш билан боғлиқ иқтисодий ва экологик харажатларни камайтиришда математик моделлар ва автоматлашган тизимлар ёрдамида оптимал бошқариш масаласини ҳал қилишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Сув ресурсларидан унумли фойдаланиш учун сифат мезонлари, математик моделлар ва алгоритмларга асосланган оптимал бошқариш усуллари ёрдамида ирригация тизимларида сув тақсимлашнинг градиент усуллари орқали оптимал бошқариш усулларини ишлаб чиқиш, масалаларни илмий нуқтаи назардан асослаб бериш муҳим масалалардан ҳисобланади.
ДИССЕРТАЦИЯ МАВЗУСИНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ ВА ЗАРУРАТИ
2
МУАММОНИНГ ЎРГАНИЛГАНЛИК ДАРАЖАСИ
Сўнгги 10-15 й.й. илмий адабиётларни ўрганиш шуни кўрсатдики, очиқ каналларда сув ресурсларини тақсимлаш масалалари бўйича жаҳоннинг бир қатор давлатларида интенсив тадқиқотлар олиб борилмоқда. Жумладан Англия, Германия, Канада, АҚШ, Хитой, Хиндистон, Австрия, Украина, Беларусь, Россия Федерацияси, Қозоғистон ва бошқа мамлакат олимлари бу соҳада маълум даражадаги ютуқларга эришишган.
Бугунги кунда сувдан фойдаланиш ташкилотлари ва объектларини бошқаришни компьютерли ва математик моделлаштириш, уларни оптимал бошқариш масалалари доирасида бир қанча ривожланган давлатларда илмий тадқиқот ишлари ишлаб чиқариш соҳаларига жорий қилинган ҳамда етарли даражада назарий ва амалий натижаларга эришилган. Жумладан хорижий ва ватанимиз олимлари M.B.Abbott, C.Zhang, X.Wang, G.Conde, R.Loxton, H.Liu, P.Costabile, X.Litrico, M.H.Chaudhry, А.Г.Бутковский, Т.К.Серазетдинов, М.С. Грушевский, Н.А. Картвелишвили, В.А.Архангельский, А.А. Атавин, О.Ф.Васильев, В.А.Духовный, Ш.Х.Рахимов, И.Бегимов ва бошқалар ўз илмий ишларида бу ютуқларни келтиришган.