Insоn vа fuqаrоlаrning аsоsiy huquqlаri, erkinliklаri vа burchlаri inson huquqi

egadir.
INSОN VА FUQАRОLАRNING АSОSIY HUQUQLАRI, ERKINLIKLАRI VА BURCHLАRI

Inson huquqi - bu jamiyatning muhim ijtimoiy hodisasi hisoblanib, shaxs, jamiyat va davlatning o‘zaro munosabatlarini tartibga solib turuvchi normativ me’yorlar yig`indisidir.

Shuningdеk yirik nazariyotchilardаn Gugo Grotsiy tabiiy huquq tushunchasi orqali tenglikni ta’minlash haqida fikrlar bildirgan bo‘lsa, Tomas Gobbs huquqiy tenglik atamasini keng qo‘llagan. Fransuz mutafakkiri Monteske erkinlik barchaga beriladigan huquq, dеgan g‘oyani ilgari surgan va boshqa ko‘plab o‘sha zamon olimlari tomonidan insonlar o‘rtasida tenglik, birodarlik va erkinlik g‘oyalarining nazariy asoslari ko‘rsatib berilgan.



Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining 7-moddasida: “Barcha odamlar qonun oldida tengdir va hech bir tafovutsiz qonun bilan teng himoya qilinish huquqiga egadir.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 20-moddasida belgilangan “Fuqarolar o‘z huquq va erkinliklarini amalga oshirishda boshqa shaxslarning, davlat va jamiyatning qonuniy manfaatlari, huquqlari va erkinliklariga putur etkazmasliklari shart”,

21-modda.

O‘zbekiston Respublikasining butun hududida yagona fuqarolik o‘rnatiladi.O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligi, unga qanday asoslarda ega bo‘lganlikdan qat’i nazar, hamma uchun tengdir.Qoraqalpog‘iston Respublikasining fuqarosi ayni vaqtda O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi hisoblanadi.

Fuqarolikka ega bo‘lish va uni yo‘qotish asoslari hamda tartibi qonun bilan belgilanadi.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qator moddalarida fuqarolarning shaxsiy huquq va erkinliklari huquqiy jihatdan tartibga solingan

Yashash huquqi (24-modda);

Erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqi (25-modda);

Aybsizlik prezumpsiyasi (26-modda);

Shaxsiy hayot daxlsizligi huquqi (27-modda);

Turar joy daxlsizligi huquqi (27-modda);

Shaxslarni bir joydan ikkinchi joyga ko‘chish huquqi (28-modda);

Fikr, so‘z va e’tiqod erkinligi (29-modda);

Siyosiy huquqlar.32-modda

O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda bevosita hamda o‘z vakillari orqali ishtirok etish huquqiga egadirlar. Bunday ishtirok etish o‘zini o‘zi boshqarish, referendumlar o‘tkazish va davlat organlarini demokratik tarzda tashkil etish, shuningdek davlat organlarining faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini rivojlantirish va takomillashtirish yo‘li bilan amalga oshiriladi

«Fuqaro huquqi» dеganda esa, shu davlatning a’zosi bo‘lgan insonlarga davlat tomonidan taqdim etilgan va normativ-huquqiy hujjatlarda belgilab qo‘yilgan yurish-turish qoidalari yig‘indisi tushuniladi.

34-modda.

O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari kasaba uyushmalariga, siyosiy partiyalarga va boshqa jamoat birlashmalariga uyushish, ommaviy harakatlarda ishtirok etish huquqiga egadirlar.

Siyosiy partiyalarda, jamoat birlashmalarida, ommaviy harakatlarda, shuningdek hokimiyatning vakillik organlarida ozchilikni tashkil etuvchi muxolifatchi shaxslarning huquqlari, erkinliklari va qadr-qimmatini hech kim kamsitishi mumkin emas.

Jamoatchilik nazorati – bu shaxs, jamiyat va davlat munosabatida, bu sohada ijtimoiy adolat prinsipiga rioya etish, o‘zaro javobgarlik, tenglik, manfaatlar balansini ta’minlashga xizmat qiluvchi muhim omildir