Huquq falsafasi predmeti va uning huquqiy fanlar doirasidagi o’rni

Huquq falsafasi predmeti va uning huquqiy fanlar doirasidagi o’rni

Huquq falsafasi – bu huquqni falsafiy anglash va asoslashgina emas, balki ayni vaqtda aksilhuquq (o‘zboshimchalik)ni uning barcha nazariy va amaliy ko‘rinishlarida – aksilhuquqiy qonun, aksilhuquqiy hokimiyat, munosabatlarning aksilhuquqiy shakllari va hokazolar sifatidagi ko‘rinishlarini falsafiy fosh etish, tanqid qilish va inkor qilishdir. Biz huquqni ham mohiyat ham hodisa sifatida qarab chiqyapmiz. Huquqning mohiyati – bu uning tashqi va ichki birligidir. Huquqning mohiyati – bu uning o‘zgarishlari qonunlarining tizimidir. Huquqning mohiyati – bu uning universalligidadir. Huquqning mohiyati – bu uning konkretligi- dadir. Huquq shu bilan birga nazariy izlanish predmetidir.

Huquq falsafasining predmeti

Huquq falsafasining predmeti – bu rasman tenglik va uning namoyon bo‘lish shaklidir. Ijtimoiy sohadagi har qanday tenglik – aynan rasman tenglik bo‘lgani uchun yuqoridagi ta’rifni qisqaroq shaklda: huquq falsafasining predmeti – bu tenglik va uning namoyon bo‘lishi prinsipidir.

Huquqiy hodisalarga rasman tenglik prinsipiga muvofiq keluvchi, mazkur prinsip talablarining zohiriy ifodasi va amalga oshirilishi shakllaridan iborat bo‘lgan real hodisalar (rasman o‘rnatilgan qonun, amalda mavjud bo‘lgan davlat, ijtimoiy turmushning turli subyektlari xulq-atvori, ularning o‘zaro munosabati va hokazolar) tegishlidir.

Huquq falsafasi yangi fanlardan biri hisoblanadi. Huquq falsafasi huquq to‘g‘risidagi haqiqatni, odamlar ijtimoiy borlig‘ining maxsus shakli va ijtimoiy tartibga solishning alohida turi bo‘lgan huquq haqidagi haqiqiy bilimlarni izlash va aniqlash bilan shug‘ullanadi. Huquq obyekt sifatida turli fanlar tomonidan tadqiq etiladi. Ularning har biri huquqni o‘ziga xos tushunishi va mazkur obyektni o‘rganishning o‘z usullari, o‘zining maxsus predmeti va metodi nuqtai nazaridan qarab chiqadi. Huquq falsafasida umuman huquq muayyan universal yaxlitlik sifatidagi huquq, butun huquqiy universum, huquqning butun olami, huquqning mohiyati tadqiq etiladi. Eng umumiy tarzda huquq falsafasining predmeti huquqdir.
Huquq falsafasining predmetini yanada chuqurroq tahlil qiladigan bo‘lsak aytish mumkinki, bu o‘zaro farqlanadigan,o‘zaro nisbatda bo‘lgan va izlanayotgan birlik bo‘lgan huquq va qonun. Huquq falsafasining predmetini aniqlashtirish huquq falsafasining u yoki bu aniq konsepsiyasi asosida yotgan huquq mohiyatini tushunishga bog‘liqdir.