Тўра Сулаймон ижодий меросида халқ мақолларининг ўрни ва диний, эртак ва афсона қаҳрамонларининг таъсири



Download 43,95 Kb.
bet1/5
Sana08.03.2022
Hajmi43,95 Kb.
#486390
  1   2   3   4   5
Bog'liq
2 5208613286328665492


Тўра Сулаймон ижодий меросида халқ мақолларининг ўрни ва диний, эртак ва афсона қаҳрамонларининг таъсири
Мақоллар – грамматик жиҳатдан тугалланган фикрни билдирувчи, кичик, ихчам, ўткир мазмунли, кўчма маънода ёки ҳам кўчма маънода, ҳам ўз маъносида қўлланадиган ҳикматли халқ ибораларидир1.
Мақоллар халқнинг маданиятини, ўтмиши ва келажагини кўрсатиб берувчи ойнадир. Мақолларни, уларнинг моҳиятини шеъриятга сингдириш шоирдан катта истеъдодни талаб қилади. Т.Сулаймон шеъриятида мақоллар ҳам ўз ўрнига эга. Шеърий мисралар мақоллар орқали яна ҳам таъсирли чиқиб, шоир бу йўл орқали ўз фикрини ўқувчига яхшироқ етказишга эришади.
Шоир “Илтижо” шеърининг бир бандида “Ёлғиз отнинг чанги чиқмас, чанги чиқса ҳам донғи чиқмас” мақолидан озиқланиб, шундай ёзади:
Қилмиши қинғир зотга давр қайда, даврон қайда?
Ватангадо кимсага беминнат макон қайда?
Ёлғиз отга оламда ном қайда, нишон қайда?
Баҳор, сенсиз саҳрою тоғу тошга жон қайда?
Кетма, Баҳор, менинг боғимдан.
Бу шеърда Баҳор рамзий маънода Ватан сўзи ўрнида қўлланган. Халқни бирликка, бирдамликка чорламоқда. Юртдан йироқ кетмасликни, бирлашиб, буюк ишлар қилиш мумкинлигига ишора бор.
Шоир “Армон” шеърида “Ота юртинг – олтин бешигинг” мақолини ўринли қўллайди:
Ота юрти – олтин бешиги туриб,
Ажаб ўлан, ажаб қўшиғи туриб,
Манзилга етолмай тинкаси қуриб,
Очиқ кетар бўлди кўзларим менинг.
“Ортиқ” шеърида юқоридаги мақолнинг антоним вариантини қўллаб, бадиийлик яратган:
Она юртсиз – олтин бешиксиз зотга,
Ўз уйсиз, ўлаксиз, қўшиқсиз зотга,
Эрки йўқ, бўрки йўқ, ҳам кўшксиз зотга
Дунёда нима бор
Афғондин ортиқ...
Шоир шу ўринда оддийгина қилиб “Ватансиз” деб қўя қолмайди, мақол орқали банднинг ҳам таъсирини, ҳам бадиийлигини оширади. Т.Сулаймон мақолнинг вариантларидан ҳам унумли фойдалана олган. “Армон” шеърида мақолнинг “Ота юрт”, “Ортиқ” шеърида “Она юрт” шаклида қўллайди.
“Ўғил — уйнинг булбули, Қиз — уйнинг гули” мақолини моҳирлик билан “Ўхшар” шеърининг қуйидаги бандига сингдира олган:
Куёвга вафоли қаллиқ ярашмиш,
Тиллари шакар ҳам болли ярашмиш.
На бахтки, юзлари холли ярашмиш

Download 43,95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish