Ozbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi - Ozbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
- Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali
- _________________________________________fakulteti
- __________________________________________fanidan
Mustaqil ta’lim Bajardi:Ahatqulov Laziz Tekshirdi:___________
Buxgalteriya hisobini
Isloh qilish bosqichlari
Reja:
1. Statistik kuzatish to’g’risida umumiy tushuncha
2. Statistikkuzatishningshakllari, turlarivausullari
3. Statistik kuzatishning dasturiy-uslubiy va tashkiliy masalalarihamdastatistikkuzatishma’lumotlariniqabulqilishvauninazorati
4. Statistikadajamlash: turlarivamohiyati
5. Guruhlashmetodi: mohiyati,ahamiyativaturlari
KORXONALAR BUXGALTERIYA mSOBIGA QO'YILGAN
VAZIFALAR VA ULARNING AHAMIYATI
Korxonalar - jamiyat ehtiyojini qondirish va foyda (daromad) olish
maqsadida mahsulot ishlab chiqarish, ishlar va xizmatlar bajarish uchun
belgilangan qonun asosida tashkil qilingan mustaqil xo'jalik yurituvchi
subyekt bo'lib hisoblanadi. «Q'zbekiston
Respublikasida korxonalar to'g'risida»gi qonunda korxonalarning tashkiliy huquqiy shakllari
belgilab berilgan. Ularning asosiylari davlat, fermer, xususiy, oilaviy, mahalla, to'liq shirkat, yopiq turdagi hissadorlik jarniyati, ochiq turdagi hissadorlik jamiyati, ijara, fermer (dehqon) xo'jaliklari va boshqalar hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonada buxgalteriya hisobi ishlarini to'g'ri tashkil qilish g'oyat muhim ahamiyatga ega. Korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi sodir bo'layotgan xo'jalik jarayoni hamda muomalalarini kuzatib va qayd etib qolmasdan, ishlab chiqarish rejasining bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshira borib, rejalashtirish, nazorat qilish va iqtisodiyotni boshqarish ishida asosiy vazifani bajaradi.
Shu boisdan ham hisob ishlarini tashkil qilish masalalariga katta e'tibor qaratiladi. Hozirgi kunda buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilishga qo'yilgan eng asosiy talab - bu, uning kam xarajatli va sodda bo'lishidir. Korxonada hisob ishlari ana shunday tashkil etilgandagina, buxgalteriya hisobi yuqori samaraga hamda yaxshi natijalarga erishish mumkin. Buning uchun eng avvalo, har bir korxonaning o'ziga xos tannoq xususiyatlarini va boshqa
jihatlarini chuqur o'rganish lozim.
Buxgalteriya hisobi - bu, kundalik va umumiy ma'lumotlar olish
maqsadida ayrim korxona, hissadorlik jamiyati, muassasa, tashkilot va
boshqalarning xo'jalik faoliyatini uzluksiz ravishda kuzatish va nazorat
qilish tizimidan iboratdir.~Buxgalteriya hisobining maqsadi foydalanuvchilarni
to'liq, ishonarli, o'z vaqtida tuzilgan moliyaviy va buxgalterlya
hisobining boshqa axborotlari bilan ta'minlashdan iborat.
rahbari, tashqi investorlar va foydalanuvchilarga asosan
moliyaviy axborotga asoslanadigan sarnara1i axborot tizimi
zarurligi natijasida kelib chiqadi.
Tahlil (baholasb) Korxonaning moliyaviy-iqtisodiy holatini yaxsbilash maqsadida
qaror qabul qilish uchun ilgari qabul qilingan strategiya
va taktikasini baholash hamda tahlil qilish jarayonidir. Tahlil
natijasida korxonada boy berilgan imkoniyatlarni hisoblab
chiqish, mavjud rezervlar hajmini belgilash, uskunalar,
mehnat va xomashyo resurslaridan foydalanish darajasini
oshirish, shuningdek, moddiy resurslar bilan uzluksiz
ta'minlashni yo'lga qo'yish.
Hisob Korxona xo'jalik faoliyatining hujjatlar
KorxonaIarda buxgaIteriya hisobining vazifaIari korxona ishlab
chiqarish xo'jalik faoliyati vazifalaridan kelib chiqqan holda quyidagilardan
tashkil topadi:
1. Belgilangan reja topshiriqlari bajarilishini o'z vaqtida aks ettiri~h
va nazorat qilish.
2. Moddiy mehnat va moliya resurslaridan samarali va to'g'ri
foydalanish.
3. Ichki ishlab chiqarish rezervlarini aniqlash va ishga solish.
4. Korxona rahbari va ma'muriyatini hamda yuqori tashkilotlami
zarur hisobot ma'lumotlari bilan o'z vaqtida ta'minlash.
5. Korxona mulkchiligining xavfsizligini ta'minlash.
6. Iqtisodiy tartibning amalga oshirilishi ustidan nazorat olib borish.
BUXGALTERIYA msOBINING TASHKILIY-HUQUQIY
ASOSLARI
Respublikamiz mustaqillikka erishgan vaqtdan boshlab bozor
iqtisodiyoti talablari va moliyaviy hisobotning xalqaro andozalariga
muvofiqlashtirish maqsadida buxgalteriya hisobi tizimi bosqichmabosqich
isloh qilib kelinmoqda, ushbu islohotni iqtisodiy, fuqarolikhuquqiy
sohada yuz berayotgan jarayonlar va buxgalteriya hisobi bobida
xalqaro rniqyosda uyg'unlashtirish zaruriyati taqozo etdi.
Bozor iqtisodiyoti buxgalteriya hisobi faqat hisob yuritish siyosati
va statistika vazifasini bajarib qolmasdan, balki manfaatdor tomonlarga
tasarrufida mavjud bo'lgan moliyaviy resurslardan qanday qilib yaxshiroq
foydalanish to'g'risida xolis va asoslangan qaror qabul qilishi uchun
xo'jalik yurituvchi subyektning faoliyati to'g'risida axborot to'plash,
uni qayta ishlash va uzatish vositasiga aylandi.
Hozirgi paytda buxgalterlar ishiga qo'yiladigan talablar tubdan
o'zgarmoqda. Buxgalter korxona rahbariga moliyaviy ahvolning barqarorligini
oshirishga imkon beradigan yo'llami ko'rsatib berishi, iqtisodiy
tahlil, umuman korxonaning pul oqimlari va moliyasini boshqarish bilan,
ya'ni moliyaviy menejment bilan shug'ullanishi kerak. Buning uchun,
eng avvalo, buxgalterlar BHMA larini va hisob ishlariga oid me'yoriyhuquqiy
hujjatlami bilishlari lozim. Ana shundagina buxgalteriya hisobini
samarali tashkil qilishga erishish mumkin.
Mavjud xalqaro amaliyot buxgalteriya hisobini me'yorlar yordamida
boshqarishning 4 darajali tizimini ko'zda tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |