Go’sht va go’sht mahsulotlarini saqlashda qo’llaniladigan antimikrobial plyonka va qoplamalar

Go’sht va go’sht mahsulotlarini saqlashda qo’llaniladigan antimikrobial plyonka va qoplamalar

Djumaev A.I., Mingnorov Sh.N.

Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti 100174, Toshkent Shahar, Talabalar shaharchasi, Universitet 4-kuchasi

[e-mail]

Hayvonlardan olingan oziq-ovqat mahsulotlari inson ovqatlanish ratsioni uchun muhim ozuqa manbai hisoblanadi, ularning oqsillari don va boshqa o'simlik oqsillarining sifatini to'ldiruvchi yuqori biologik miqdor va muhim aminokislotalar saqlaydi [1]. Oziq ovqat qoplamalari - bu oziq -ovqat mahsulotlariga sepiladigan, yoyiladigan,o'raladigan, oziq -ovqat yuzasida quritilishi mumkin bo'lgan qatlamli suspenziyalardir. Qoplamalar - bu materiallarning yuzasiga to'g'ridan -to'g'ri qo'llaniladigan plyonkalarning ma'lum bir shakli bo'lib, ular polimerlanishning oxirgi mahsulotning bir qismi hisoblanadi [5]. Boshqa tomondan, o’z-o’zini yuq qilishi mumkin bo'lgan plyonkalar odatda, inert sirtga qo'llaniladigan oziq -ovqat plyonkali suspinziyalaridan tayyorlanadi, uni quritgandan so'ng, oziq -ovqat yuzasi bilan aloqa qilishi mumkin. Oziq -ovqat mahsulotlarida plyonkalardan foydalanish XII asrga borib taqaladi, suv yo'qotilishini sekinlashtirish uchun limonli mevalarni mum bilan bo'yash uchun mumlar ishlatilgan, oziq -ovqat mahsulotlarini saqlash uchun ishlatilgan birinchi plyonka XV asrda Yaponyada soya sutidan qilingan. XVI-asrda Angliyada va Yevropada go'sht mahsulotlarini saqlash muddatini uzaytirish uchun cho'chqa yog'i yoki oddiy yog' ishlatilgan, bu jarayon "cho'chqa yog'i" deb nomlangan [6,7]. XIX asrda AQSh da go'sht mahsulotlarini jelatin qoplamalar bilan saqlab qolish bilan bog'liq patent olindi [7,8]. Plyonkalar va qoplamalar suv bo’g’iga, kislorodga, karbonot angidridga to’siq bo’lib, patogen va go’sht mahsulotlarini buzadigan mikroorganizimlarni ingiberlash xususiyatiga ega bo’lib, go’sht mahsulotlarini saqlashga alternativ hisoblanadi. Tabiiy antimikrobial agentlar mos keladigan suspenziyalarga kiritilishi mumkin, bu esa plyonka va qoplamalarga funksionallik qo'shib, qoplamalarni antimikrob xususiyatni oshiradi. Iste'molchilarning tabiiy va xavfsiz mahsulotlarga bo'lgan ehtiyojidan kelib chiqib, oziq -ovqatni sifatli saqlashda, go'sht sifatini uzoqroq muddat saqlash uchun antimikrobial qoplamalar ishlab chiqarish va ishlatishga qiziqish ortib bormoqda [9]. Sanoat miqqiyosida iqtisodiy samarador va raqobatbardosh antimikrobial plyonkalarni ishlab chiqarishini usullari o’rganilmoqda [9]. Boshqa muhim masalalar-bu biologik parchalanadigan qadoqlash materiallaridan foydalanish va go’sht mahsulotlarini barqarorligini oshirish hisoblanadi [5].

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   P.D.Warriss, MeatScience: AnIntroductory Text, CAB International Publishers, New York, NY, USA, 2010.
   
2. 
   J. H. Han and A. Gennadios, “Edible films and coatings: a review,” in Innovations in Food Packaging. J. H. Han, Ed., pp. 239–262, Elsevier Science, NewYork, NY, USA, 2005.
   
3. 
   A.Cagri, Z.Ustunol, and E. T.Ryser, “Antimicrobial edible films andcoatings, ”Journal of Food Protection, vol. 67, no. 4, pp. 833– 848. 2004.
   
4. 
   A.E.Pavlath and W.Orts, “Ediblef ilms and coatings: why, what, and how?” in Edible Films and Coatings for Food Applications, M.E.Embuscadoand K. C.Huber, Eds., pp.57–112, Springer, New York, NY, USA, 2009.
   
5. 
   E. A. Baldwin and R. Hagenmaier, “Introduction,” in Edible Coatings and Films to Improve Food Quality, E. A. Baldwin, R. Hagenmaier, and J.Bai, Eds., pp. 1–12, CRC Press, Boca Raton, Fla, USA, Secondedition, 2012.
   
6. 
   Z. Ustunol, “Edible films and coatings for meat and poultry,” in Edible Films and Coatings for Food Applications, M. E. Embuscado and K.C.Huber, Eds., pp.245–268, Springer, New York, NY, USA, 2009.