Glossariy (lug’at, sharhlar, izohlar)

GLOSSARIY (lug’at, sharhlar, izohlar)

1. 
   АТМОСФЕРА - Yer yuzidagi og’irlik kuchi ta’sir qiluvchi havo qatlami.
   
2. 
   ВАКУУМ - vakuum; berk idishdagi havoning yoki gazning atmosfera bosimiga nisbatan siyraklashgan holati: P_v=P_atm.-Pt , bu yerda P_at - atmosfera havo bosimi; P_t - to’la bosim.
   
3. 
   ВЯЗКАЯ ЖИДКОСТЬ - qovushoq suyuqlik; harakati jara-yonida suyuqlik zarrachalarining deformatsiyalanishidan bog’liq ham normal va ham urinma kuchlanishlari paydo bo’ladigan suyuqlik.
   
4. 
   ВЯЗКОСТЬ - qovushoqlik (ichki gidravlik ishqalanish kuchi); suyuqlikning uning zarrachalari nisbiy harakatiga qarshilik ko’rsatish xossasi, boshqacha aytganda, suyuqlik bir bo’lagining boshqa bir bo’lagi harakatiga qarshilik ko’rsatuvchanlik xossasi. Suyuqlikning qovushoqligi harorat (u oshganda suyuqlikning qovushoqligi kamayadi, gazniki esa oshadi va aksincha) va bosimdan bog’liq bo’lib, u uchta miqdor bilan baholanadi: dinamik koeffisiyent (u, N-s/m²), kinematik koeffisiyent (u, m²/s), Engler gradusi (°E). Qovushoqlik ikki turga ajraladi: hajmiy va tangensial qovushoqliklar. Hajmiy qovushoqlik deb suyuqlikning o’zida cho’zuvchi zo’riqishlarini paydo qilish xususiyatiga aytiladi. Masalan, suvning bunday qovushoqligi unda tovush va asosan ultratovush to’lqinlar tarqalganda namoyon bo’ladi. Tangensial qovushoqlik suyuqlikning siljish zo’riqishlariga qarshilik ko’rsatish xususiyatini xarakterlaydi.
   
5. 
   ГИДРОСТАТИКА - gidrostatika; bu suyuqlik va gazlar mexanikasi fanining tanlangan koordinata boshiga nisbatan suyuqlik muvozanati va suyuqlikka to’la yoki qisman botirilgan qattiq jism muvozanatini o’rganuvchi bo’limi.
   
6. 
   ГИДРОСТАТИЧЕСКОЕ ДАВЛЕНИЕ - gidrostatik bosim; gidrostatik kuchning u ta’sir qilayotgan yuzaga nisbating shu yuza nolga intilgandagi limiti gidrostatik bosim deyiladi yoki tanlangan sanoq sistemasiga nisbatan muvozanat (tinch) holatda turgan suyuqlikdagi bosim.
   
7. 
   ГЛАВНЫЕ НАПРЯЖЕНИЯ - bosh kuchlanishlar; qaralayotgan nuqtada kuclanishning bosh o’qlariga perpendikulyar yuzalardagi normal kuchlanishlar.
   
8. 
   ГЛАВНЫЕ ОСИ ДЕФОРМАЦИИ - deformatsiyalarning bosh o’qlari; berilgan nuqta orqali o’tuvchi va suyuqlik zarrachalarining deformatsiyasi natijasida o’zaro perpendikulyar bo’lib qola-digan uchta chiziqli elementlari bilan mos keluvchi uchta o’zaro perpendikulyar to’g’ri chiziqlar.
   
9. 
   ГЛАВНЫЕ ОСИ НАПРЯЖЕНИЙ - kuchlanishlarning bosh o’qlari; fazoning berilgan nuqtasi orqali o’tuvchi, urinma kuchlanishlari nolga teng bo’lgan o’zaro perpendikulyar uchta tekisliklar normallari bo’yicha yo’nalgan uchta to’g’ri chiziq.
   
10. 
    ДВИЖЕНИЕ НЕРАВНОМЕРНОЕ - notekis harakat; oqimning turlicha kesimida tezlik miqdori turlicha bo’lgan harakat.
    
11. 
    ДВИЖЕНИЕ НЕУСТАНОВИВШЕЕСЯ - beqaror (nobarqaror) harakat; harakatlanayotgan suyuqlik zarrachalarining tezligi miqdori va uning yo’nalishi vaqt bo’yicha o’zgarib turadigan hol.
    
12. 
    ДВИЖЕНИЕ РАВНОМЕРНОЕ или ПАРАЛЛЕЛЬНО СТРУЙНОЕ - tekis yoki oqimlari parallel harakat; bu shunday harakatki, unda harakat kesimi tezlik epyurasining shakli va o’lchamlari berilgan vaqtda oqim bo’yicha o’zgarmaydi.
    
13. 
    ДВИЖЕНИЕ ТУРБУЛЕНТНОЕ или ТУРБУЛЕНТНЫЙ РЕЖИМ ДВИЖЕНИЯ - turbilent harakat yoki turbulent tartibli harakat.
    
14. 
    ДИВЕРГЕНЦИЯ - divergensiya; tarqalish (berilgan nuqtadagi vektor maydon oqimining o’zgarishini tavsiflovchi kattalik).
    
15. 
    ДИНАМИЧЕСКИЙ КОЭФФИЦИЕНТ ВЯЗКОСТИ или КОЭФФИЦИЕНТ ВЯЗКОСТИ -
    
16. 
    yopishqoqlik (qovu-shoqlik) dinamik koeffisiyenti yoki yopishqoqlik (qovushoqlik) koeffisiyenti; (yoki Nyuton suyuqligi urinma kuchlanishlarining deformatsiya tezliklari tenzori orqali = 2уе^ ) ifodasiga
    
17. 
    kiruvchi proporsionallik koeffisiyenti, bunda т - harakatlanayotgan suyuqlikdagi urinma kuchlanish; Bu koeffisiyent temperaturadan kuchli darajada bog’liq, bosimdan esa deyarli bog’liq emas.
    
18. 
    ЖИДКОСТЬ ИДЕАЛЬНАЯ - ideal suyuqlik; yopishqoqligi (ichki ishqalanishi) yo’q va harorat o’zgarganda hajmi sira o’zgarmaydi deb faraz qilingan (ideallashtirilgan) suyuqlik.
    
19. 
    ЗАКОН ИЗМЕНЕНИЯ КОЛИЧЕСТВА ДВИЖЕНИЯ - harakat miqdori o’garishi qonuni; individual hajm harakat miqdorining o’zgarish tezligi unga ta’sir etayotgan tashqi kuchlar yig’indisiga teng.
    
20. 
    ЗАКОН СОХРАНЕНИЯ МАССЫ - massaning saqlanish qonuni; individual hajmning massasi ozgarmaydi, ya’ni massaning vaqt bo’yicha o’zgarishi nolga teng.
    
21. 
    ЗАКОН СОХРАНЕНИЯ ЭНЕРГИИ (первый закон термодинамики) - energiyaning saqlanish qonuni; individual hajm to’la energiyasining o’zgarish tezligi vaqt birligi ichida unga tashqaridan kelayotgan energiya oqimiga (tashqi kuchlar, issiqlik va boshqalar ishi shaklida) teng.
    
22. 
    ЗАКОН СОХРАНЕНИЯ ЭНТРОПИИ (второй закон термодинамики) - entropiyaning saqlanish qonuni; individual hajm entropiyasining o’zgarish tezligi vaqt birligi ichida unga tashqaridan kelayotgan entropiya oqimi va hajm ichida ishlab chiqilgan entropiya yig’indisiga teng (faqat qaytarilmaydigan jarayonlar uchun).
    
23. 
    ИДЕАЛЬНАЯ ЖИДКОСТЬ - ideal suyuqlik; harakati davomida faqat normal kuchlanish paydo bo’ladigan suyuqlik, boshqacha aytganda, qovushoqligi e’tiborga olinmagan (ichki urinma kuchlanishlari nolga teng) real suyuqlik modeli.
    
24. 
    КИНЕМАТИЧЕСКИЙ КОЭФФИЦИЕНТ ВЯЗКОСТИ - yopishqoqlik (qovushoqlik)ning kinematik koeffisiyenti; miqdor jihatidan л - qovushoqlik dinamik koeffisiyentining p - suyuqlik zichligiga nisbati, yani v =p./p.
    
25. 
    КОЭФФИЦИЕНТ ОБЪЕМНОГО СЖАТИЯ ЖИДКОСТИ - suyuqlikning hajmiy siqilish koeffisiyenti; suyuqlik hajmining nisbiy kamayishi berilgan hajmni har tomonlama tekis siquvchi normal zo’riqishga nisbati.
    
26. 
    ЛИНИЯ ТОКА - oqim chizig’i; urinmasi tezlik vektori bilan mos keluvchi chiziq, boshqacha aytganda, har bir nuqtasiga o’tkazilgan urinma suyuqlik tezligiga parallel bo’lgan chiziq (bu shunday chiziqki, berilgan vaqt momentida uning har bir nuqtasida suyuqlik lahzaviy tezlik vektori shu chiziqqa o’tkazilgan urinmaga mos tushadi). Izoh: 1. Barqaror harakatda oqim chizig’i va suyuqlik zarrachasining harakat traektoriyasi o’zaro mos tushadi. 2. Bir o’lchovli harakatda oqim chizig’i va zarrachaning fizik fazodagi traektoriyasi o’zaro mos tushadi, ular to’g’ri chiziqlardan iborat bo’ladi. 3) oqimda o’tkaziladigan chiziq bo’ylab, qaralayotgan vaqtda suyuqlik zarrachalarining tezligi shu chiziqqa urinma bo’ylab yo’nalgan bo’ladi.
    
27. 
    МАТЕРИАЛЬНАЯ ТОЧКА - moddiy nuqta; o’lchamlari hisobga olinmaydigan massaga ega obyekt (bu tushuncha o’rganilayotgan harakatda jismning nuqtalari o’tgan masofaga nisbatan uning o’lchamlarini e’tiborga olmaslik mumkin bo’lgan holda-gina o’rinli).
    
28. 
    МЕСТНАЯ СКОРОСТЬ - mahalliy tezlik; suyuqlik fazosi nuqtasining qaralayotgan vaqt momentidagi tezligi.
    
29. 
    НАПРЯЖЕНИЕ В ЖИДКОСТИ - suyuqlikdagi kuchlanish; suyuqlikning tutash zarrachalari orasidagi o’zaro ta’sir kuchlarining ular tutashgan sirt yuzasiga (bu yuza konturi, uning orientatsiyasi o’zgatmagan holda, berilgan nuqtagacha tortiladi) nisbatining limitiga teng vektor. Izoh: Masalan, agar yuza x₁ o’q boyicha normalga oriyentirlangan bo’lsa, u holda undagi kuchlanish o₁ bilan, uning proeksiyalari esa o₁₁, o₁₂, o₁₃ bilan belgilanadi.
    
30. 
    НЕВЕСОМАЯ ЖИДКОСТЬ - vaznsiz suyuqlik; harakati va muvozanati og’irlik kuchidan yoki inertsiyaning ko’chirma kuchlaridan bog’liq bo’lmagan suyuqlik.
    
31. 
    НОРМАЛЬНОЕ НАПРЯЖЕНИЕ - normal kuchlanish; kuchlanish vektorining qaralayotgan nuqtada aniq oriyentirlangan elementar yuzaga qo’yilgan tashqi n normalidagi proyeksiyasi: o„„ = o„ n. Izoh: agar yuza x₁ o’q boyicha normalga oriyentirlangan bo’lsa, u holda o„„ = o₁₁ .
    
32. 
    НЬЮТОНОВСКАЯ ИЛИ ЛИНЕЙНО-ВЯЗКАЯ ЖИДКОСТЬ - Nyuton suyuqligi yoki qovushoqligi chiziqli suyuqlik; ichki ishqalanishning urinma zo’riqishi tezlik gradientiga to’g’ri du
    

proporsional: т = u—. Nyuton suyuqliklari uchun tezliklarning chiziqli taqsimoti o‘rinli, bunda du/dy - dr

tezlik gradienti (suyuqlik ko‘ndalang qatlamining siljish tezligi) o‘zgarmas bo‘lib qoladi. Grafikning burchak koeffisiyenti - siljish kuchlanishining tezlik gradiyentidan bog‘liqligi u - suyuqlikning qovushoqlik koeffisiyentiga mos keladi. U faqatgina temperatura va bosimdan bog‘liq, siljish tezligidan esa bog‘liq emas.

33. 
    ОБРАТИМЫЙ ПРОЦЕСС - qaytariluvchan jarayon; agar tizim vaqt o‘sishida ikkala taraflama yo‘nalishda ham biror holatlar ketma-ketligidan o‘tsa, u holda bunday holatlar ketma-ketligi qaytariluvchan jarayon, aks holda esa u qaytarilmaydigan jarayon deyiladi;
    
34. 
    ОБЬЕМНЫЕ СИЛЫ - hajmiy kuchlar; zichligi hamma yerda bir xil bo’lgan suyuqlikka ta’sir etayotgan massaviy kuchlar.
    
35. 
    ОДНОМЕРНОЕ ДВИЖЕНИЕ - bir o’lchovli harakat; bunday harakatda muhitning barcha harakteristikalari faqatgina biror tekislikkacha bo’lgan x masofadan (tekis to’lqinli harakat) yoki biror to’g’ri chiziq - simmetriya o’qigacha bo’lgan x masofadan (silindrik to’lqinli harakat) yoki biror nuqta - simmetriya markazigacha bo’lgan x masofafan (sferik to’lqinli harakat) va vaqtdan (agar harakat nobarqaror bo’lsa) bog’liq bo’ladi. Sferik to’lqinli bir o’lchovli harakatda tezlik vektori mos sferik koordinatalar sitemasida noldan farqli faqatgina bitta radial komponentaga ega.
    
36. 
    ОДНОРОДНАЯ ЖИДКОСТЬ - bir jinsli suyuqlik; barcha nuqtalarida tarkibi va zichligi bir xil, ya’ni qo’zg’almagan holatida zichligi o’zgarmas bo’lgan suyuqlik.
    
37. 
    ОСЕСИММЕТРИЧНОЕ ДВИЖЕНИЕ - o’qqa nisbatan simmetrik harakat; simmetriya o’qi deb ataluvchi biror to’g’ri chiziq orqali o’tuvchi ixtiyoriy tekislik uchun barcha parametrlari bir xil bo’lgan suyuqlik harakati (suyuqlikning ikki o’lchovli harakati bo’lib, silindrik koordinatalar sistemasida tezlik burchak koordinatadan bog’liq emas). Izoh: Silindrik koordinatalar sistemasida oqimning parametrlari burchak koordinatadan bog’liq emas, o’qqa nisbatan simmetrik harakat tezligi ikki yoki uchta komponentaga ega bo’lishi mumkin.
    
38. 
    ПЕРЕМЕННЫЕ ЛАГРАНЖА - Lagranj o’zgaruvchilari; suyuqlik harakatini tavsiflashda erkin o’zgaruvchilar sifati-da qo’llaniladigan fazoviy nuqtalar koordinalari va vaqt.
    
39. 
    ПЕРЕМЕННЫЕ ЭЙЛЕРА - Eyler o’zgaruvchilari; suyuq-lik harakatini tavsiflashda erkin o’zgaruvchilar sifatida qo’llaniladigan fazoviy nuqtalar koordinalari va vaqt.
    
40. 
    ПИТО ТРУБКА - Pito naychasi; uchi to’g’ri burchak ostida qayrilgan kichik diametrli naycha, u oqimga qarshi qo’yiladi, naychada suyuqlikning ko’tarilishi tezlik naporini (damini) beradi.
    
41. 
    ПЛОСКОПАРАЛЛЕЛЬНОЕ ДВИЖЕНИЕ - Tekis parallel harakat; suyuqlik zarrachalari barcha parametrlari bilan biror qo’zg’almas tekislikka (zarrachalardan bu tekislikkacha bo’lgan masofadan bog’liq bo’lmagan holda) parallel harakat qilayotgan suyuqlik harakati (suyuqlikning tezligi qo’zg’almas tekislikka parallel va shu tekislikkacha bo’lgan masofadan bog’liq bo’lmagan holdagi ikki o’lchovli harakati).
    
42. 
    ПЛОСКОСТЬ ТЕЧЕНИЯ - oqish tekisligi; tekis oqimda suyuqlik zarrachalari tezliklariga parallel tekislik.
    
43. 
    ПЛОТНОСТЬ ЖИДКОСТИ - suyuqlik zichligi; suyuqlikning hajmi birligidagi massasi
    
44. 
    ПОГРАНИЧНЫЙ СЛОЙ - chegaraviy qatlam; suyuqlik ta’siri paydo bo’ladigan qattiq jism sirtiga tutash qatlam yoki ikkita suyuqliklarning ajralish chegarasidagi qatlam yoki suyuqlikning erkin sirtidagi qatlam yoki suyuqlikning qovushoqligi namoyon bo’ladigan yupqa qatlami bo’lib, u katta Reynold sonlarida paydo bo’ladi.
    
45. 
    СОСТОЯНИЕ - muvozanat holati; tashqi shartlar saqlanganda tizimning holat parametrlari uzoq vaqt o‘zgarmasdan o‘zgarmas qiymatlarni qabul qilib turadigan holat.
    
46. 
    РАВНОМЕРНОЕ ДВИЖЕНИЕ - tekis, bir me ’yordagi harakat; suyuqlik zarrachalari o’zgarmas tezlikka ega bo’lgandagi barqaror harakat (suyuqlikning tezligi koordinatadan bog’liq bo’lmagan holdagi barqaror harakati). Izoh: Oqimning parametrlari to’g’ri burchakli (x,y,z) dekart koordinatalari sistemasida qaysidir bitta koordinatadan bog’liq emas va tezlikning shu koordinata yo’nalishidagi komponentasi nolga eng.
    
47. 
    РАСХОД (ОБЬЕМНЫЙ РАСХОД) ЖИДКОСТИ - suyuqlikning sarfi yoki suyuqlikning hajm birligidagi sarfi; oqim ko’ndalang kesimidan vaqt birligida oqib o’tgan suyuqlik hajmi: Q=rnv.
    
48. 
    СВОБОДНАЯ ПОВЕРХНОСТЬ ЖИДКОСТИ - suyuqlikning erkin sirti; aniq amaliy masalaga xos bo’lgan kinematik va dinamik shartlarga bo’ysingan holda erkin deformatsiyalanuvchan sirt bo’lib, u suyuqlik va gazsimon muhit yoki vakuum orasini ajratadi (boshqacha aytganda, suyuqlikning gaz yoki vakuum bilan tutash sirti bo’lib, u kinematik va dinamik shartlar saqlanilgan holda erkin deformasiyalanuvchan bo’ladi).
    
49. 
    СЖИМАЕМАЯ ЖИДКОСТЬ - siqiluvchan suyuqlik; zichligi bosimdan bog’liq suyuqlik.
    
50. 
    СЖИМАЕМОСТЬ - siqiluvchanlik; suyuqlikning bosim o’zgarganda o’z zichligini o’zgartirish xossasi, boshqacha aytganda, suyuqlikning har tomonlama bosim ta’sirida o’z hajmini o’zgartirish (qayta tiklanuvchan) qobiliyati.
    
51. 
    СИЛЫ ВНЕШНИЕ - tashqi kuchlar; suyuqlik biror hajmining moddiy zarrachasiga bosqa biror jism hajmidagi moddalarning ta’sir qilayotgan kuchlar, chunonchi, shu qarlayotgan suyuqlik hajmining moddiy zarrachalariga shu hajmni har tomondan o’rab turgan suyuqlikning ta’sir kuchlari. Ular ikki guruhga bo’linadi: massali kuchlar va sirt kuchlari.
    
52. 
    СИЛЫ ВНУТРЕННИЕ - ichki kuchlar; suyuqlik moddiy zarrachalarining o’zaro ta’sir kuchlari.
    
53. 
    СИЛЫ МАССОВЫЕ - massali kuchlar; qaralayotgan hajm birligi massasiga proporsional kuchlar (xususan, suyuqlik zarrachasining zichligi ozgarmaganda massaviy kuchlar hajmiy kuchlar deb ataladi), bu kuhlar Nyutonning 2-qonuniga bo’ysunadi (masalan,og’irlik kuchi, inertsiya kuchi).
    
54. 
    СИЛЫ ОБЪЕМНЫЕ - hajmiy kuchlar; hajmni tashkil etuvchi barcha moddiy zarrachalarga qo’yilgan kuchlar (og’irlik kuchi; markazdan qochma kuchlar; magnit kuchlari; elektr kuchlari).
    
55. 
    СИЛЫ ПОВЕРХНОСТНОГО НАТЯЖЕНИЯ - sirt taranglik kuchlari; suyuqlikning erkin sirtiga ta’sir etuvchi, shu sirtga urinma va erkin sirtning chegatasiga normal yo’nalgan, suyuqlikni sferik shaklga keltirishga intiluvchi kuchlar. Miqdor jihatidan suyuqlik sirti konturining uzun-ligi bilan sirt tarangligi koeffisienti ko’paytmasiga teng.
    
56. 
    СИЛЫ ПОВЕРХНОСТНЫЕ - sirt kuchlari; suyuqlik hajmining sirtida joylashgan zarrachalariga ta’sir etuvchi kuchlar (masalan, atmosfera bosim kuchi, isnqalanish kuchi va b.). Sirt kuchlari va tashqi kuchlar suyuqlikda kuchlanishni paydo qiladi.
    
57. 
    СКОРОСТЬ ДЕФОРМАЦИИ - deformatsiya tezligi; berilgan nuqta orqali o’tuvchi suyuqlik zarrachalari barcha elementlari o’zgarishining tezligi bo’yicha aniqlanuvchi suyuqlik zarrachalari shakli va hajmining o’zgarish tezligi.
    
58. 
    ТЕМПЕРАТУРОПРОВОДНОСТЬ - temperatura o’tka-zuvchanlik; moddaning, xususan suvning,
    fizik parametri bo’lib, issiqlik uzatish xususiyatiga ko’ra har bir nuqtaning temperaturasi shu vaqt
    momentiga mos keluvchi barqaror holatga intiladi. Temperatura o’tkazuvchanlikning xarakte-ristikasi
    temperatura o’tkazuvchanlik koeffisiyenti a= =X/(cp), bu yerda X - issiqlik o’tka-zuvchanlik koeffisiyenti.
    Suvning temperatura o’tkazuvchanlik koeffisiyenti tempe-raturadan sust bog’liq, masalan, 0 va 10°С
    temperaturada u mos ravishda 0,485-10'³ va 0,504-10'³ m²soat ga teng.
    
59. 
    ТЕМПЕРАТУРНОЕ РАСШИРЕНИЕ ЖИДКОСТИ - suyuqlikning harorat bo’yicha
    (temperaturaviy) kengayishi; bosim o’zgarmas bo’lganda haroratning 1°С ga oshganida suyuqlik
    hajmining nisbiy o’zgarishi, ya’ni suyuqlik hajmi elementar orttirmasining harorat elementar orttirmasiga
    nisbati. U temperaturaviy kengayish koeffisiyenti bilan xarakterlanadi. Tomchili suyuqliklar uchun bu
    koeffisiyent-ning qiymati juda ham kichik bo’lganligi uchun hisoblashlarda u e’tiborga olinmaydi.
    
60. 
    ТРАЕКТОРИЯ - traektoriya; suyuqlik zarrachalarining vaqt o’tishi bilan bosib o’tgan yo’lining izi.
    
61. 
    ТРУБКА ТОКА - oqim naychasi; bu sodda yopiq konturdan oqib o’tuvchi suyuqlik oqimi sirti.
    
62. 
    УДЕЛЬНЫЙ ВЕС ЖИДКОСТИ - suyuqlikning solishtirma og’irligi; hajm birligidagi suyuqlikning og’irlik miqdori: y=G/V, bu yerda G=mg - og’irlik; V-suyuqlikning hajmi.
    
63. 
    УКЛОН ДНА РУСЛА - o’zan tubining qiyaligi. Bosimsiz oqim o’zani asosi chizig’ining gorizont bilan hosil qilgan burchagi sinusi.
    
64. 
    УКЛОН КРИТИЧЕСКИЙ - kritik qiyalik; berilgan sarf va tekis harakatli bosimsiz oqim uchun me’yordagi chuqurligi kritik chuqurlikka teng o’zanlarga berilgan taxminiy qiyalik
    
65. 
    УРАВНЕНИЕ БЕРНУЛЛИ ДЛЯ УСТАНОВИВШЕГОСЯ ДВИЖЕНИЯ - barqaror harakatlanyotgan oqim uchun Bernulli tenglamasi; siqilmaydigan suyuqlikning barqaror harakatida o’sha oqim naychasidagi barcha suyuqlik zarrachalari uchun geometrik, tezlik va p’ezometrik balandliklar yig’indisi o’zgarmaydi.
    
66. 
    УСТАНОВИВШЕЕСЯ ИЛИ СТАЦИОНАРНОЕ ДВИЖЕНИЕ - barqaror yoki statsionar harakat; suyuqlik bilan band hajmning ixtiyoriy nuqtasining o’rtalashtirilgan mahalliy tezliklari miqdori va ularning yo’nalishi vaqt bo’yicha o’zgarmaydigan suyuqlik harakati (suyuqlikning tezligi vaqtdan bog’liq bo’lmagan holdagi harakati). Bunda suyuqlik har bir nuqtasining harakat tartibi o’zgarmaydi; tezliklar maydoni, uyurmalar maydoni, gidrodinamik bosimlar maydoni, massaviy kuchlar maydoni o’zgarmas yoki statsionar; oqim chizig’i suyuqlik zarrachalarining traektoriyasi bilan mos tushadi. Aks holda esa beqaror yoki nobarqaror harakat.