Gidrogeologik qidiruv va razvedka

Gidrogeologik qidiruv va razvedka

Gidrogeologik qidiruv va razvedka - yer osti suvlarining hosil bolish sharoitlari, sifati, zaxirasi va taqsimlanishini aniqlash maqsadida bajariladigan ishlar majmuasi. G. q. va r. yer osti suvlari haqidagi malumotlarni haritaga tushirish bilan bogliq bolib, yonalishli qidiruv, burgilash, geofizika, aero va kosmik usullar hamda lab. ishlarini oz ichiga oladi. G. q. va r. natijasida yer osti suvlarining tabiati, paydo bolish sharoitlari, harakati, tarqalishi va ularning tabiiy resurslari organiladi. Yer osti suvlari bor qatlamlarning suv otkazuvchanligi, chuqurligi, bosimi, kimyoviy tarkibi va yil davomida boladigan miqdor va sifat ozgarishlari aniqlanadi. G. q. va r. ishlari turli masshtabda olib boriladi. OzR xududining gidrogeologik haritasi 1:200 000 masshtabda, sugoriladigan maydonlar haritasi 1:50 000 masshtabda tuzilgan.

G. q. va r. loyihalash ishlari otkazish uchun toliq malumot toplash maqsadida olib boriladi va dastlabki hamda mufassal razvedka bosqichlariga ajratiladi.

Dastlabki razvedka bosqichida yer osti suv konlarining geologik, gidrologik sharoitlari, ulardan foydalanish, zaxiralarining hosil bolish jarayonlari va qonuniyatlari organiladi, gidrogeologik parametrlar tajriba yoli bilan aniqlanadi. Suv chiqarib olish inshootlarini qurish loyihalari va burgi quduqlarining tuzilishi asoslab beriladi. Yana bu bosqichda aniq malumotlar borasida organilayotgan maydonning gidrogeologik modeli tuzilib, sanoat miqyosida ozlashtirish uchun tayyorlangan joyning V va S toifali zaxiralari aniqlanadi. Yer osti suvi konlarini ishlatish davomida tabiiy muhitga tasir etishi baholanadi va sanitariya muhofazasi hududlari aniqlanadi.

Ishlatish razvedkasi dastlabki razvedkada aniqlangan yer osti suvlari tarqalgan hududni yirik 1:50000, 1:25000 masshtabda gidrogeologik syomka qilishdan boshlanadi. Bu bosqichda yer osti suvlaridan foydalanish qidiruv ishlari natijasiga muvofiq tartibda olib borilganligi, yer osti suvlari zaxiralarini sanoat toifalariga mosligi va ularni oshirish imkoniyatlari asoslab beriladi. Suv chiqarib olish inshootining ishlash tajribasiga asoslanib tabiiy yoki suv xojaligidagi ozgarishlarni yer osti suv konlari zaxirasiga miqdoriy yoki sifat jihatidan tasir etishi organiladi. Bundan tashqari kondan olingan malumotlar asosida yangi maydonlarda yer osti suvi zaxiralari aniqlanadi. G. q. va r. yer osti suvlaridan xalq xojaligining barcha sohalarida foydalanish va xom ashyo bazasini belgilashda muhim ahamiyatga ega.