Elektronlarning elektr maydondagi harakati Elektr maydon — elektr zaryadlar yoki oʻzgaruvchan magnit maydon hosil

---

 

Elektronlarning elektr maydondagi harakati 

 

Elektr maydon

 

— elektr zaryadlar yoki oʻzgaruvchan magnit maydon hosil

 

qilgan fizik maydon. Vaqt boʻyicha oʻzgarmaydigan Elektr maydon 

elektrostatik maydon ). Elektr maydon tu

shunchasini birinchi boʻlib M. 

Faradey 19-asr 30-yillarida kiritgan. Elektr maydon materiyaning maydon 

koʻrinishidir. Materiyaning har qanday oʻzgarishlari, ularning oʻzaro taʼsirlari 

vaqt oraligʻida va fazoda roʻy beradi, har qanday fizik taʼsir faqat chekli 

tezlik bilan tarqaladi. Elektrlangan jismlarning bir-

biriga taʼsiri, ularning 

harakati Elektr maydonlari tufaylidir. Elektr zaryadlar bir-biriga bevosita 

emas, balki bilvosita taʼsir etadi. Har bir zaryad d oʻz atrofidagi fazoda 

Elektr maydon harakat q

iladi va shu maydon orqali boshqa maydonga taʼsir 

etadi. Demak, Elektr maydonning asosiy xususiyatlaridan biri mavjud 

boʻlgan Elektr maydonga zaryad kiritilganda unga Gʻ kuch taʼsir etishidir. 

Elektr maydon elektr maydon kuchlanganligi Yo va maydon potensiali f 

bilan tavsiflanadi. Elektr maydon kuchlanganligi maydonning kuch 

xarakteristikasi boʻlib, u miqdor jihatdan maydonning muayyan nuqtasidagi 

birlik musbat zaryadga maydon tomonidan taʼsir etadigan elektr kuchlanishi 

bilan oʻlchanadi. Kuchlanish 

vektor

 

kattalik boʻlib, yoʻnalishi musbat 

zaryadga taʼsir etuvchi kuch yoʻnalishi bilan bir xil. Barcha nuqtalarda Elektr 

maydon kuchlanganligi ham yoʻnalish, ham miqdor jihatdan bir xil boʻlgan 

magnit maydon bir jinsli maydon deb ataladi. Maydon 

potensiali

 skalyar 

---

 

kattalik, u Elektr maydonning energetik xarakteristikasi hisoblanadi. Elektr 

maydonni yaqqol tasavvur qilish maqsadida elektr kuch chiziqlari va 

ekvipotensial sirt tushunchalaridan foydalaniladi. Har bir nuqtasida Ye 

vektor oʻziga urinma boʻlgan chiziqni elektr kuch chizigʻi deyiladi. Elektr 

kuch chiziqlari Elektr maydonni faqat yaqqol tasvirlabgina qolmay, balki 

ularning zichligi orqali Ye ni baholash mumkin. Kuch chiziqlari zich 

oʻtkazilgan joylarda kichik boʻladi. Bir jinsli maydonning kuch chiziqlari 

oʻzaro parallel yotadi. Hamma nuqtalarida potensial qiymati bir xil boʻlgan 

sirtlar ekvipotensial sirtlar deyiladi. Bir jinsli Elektr maydon uchun 

ekvipotensial sirtlar oʻzaro parallel tekisliklardagi, nuqtaviy zaryad maydoni 

uchun markazi zaryad ustida yotgan konsentrik aylanalardan iborat.