Eksperimental psixologiya

Eksperimental psixologiya

4 -1 PSI 17 guruh talabasi Aslonov G`olibjon.

Mavzu: Asosiy ilmiy tadqiqot metodlari.

Psixologiya fanida barcha metodlar umumiy pozitsiyaga ega. Barcha metodlar ma’lumot olish uchun ishlatiladi. Ular aktiv va passiv metodlarga ajratiladi.

Aktiv metodlar :

Aktiv metodlar :

• Eksperiment metodi.
• Kvazi eksperimenti.
• Kuzatish metodi.

Passiv metodlarga :

Passiv metodlarga :

• Klinik metod.
• Faoliyat mahsuli analizi.
• Suhbat metodi.
• Test metodi.
• Arxiv metodi.

Eksperiment metodi.

Eksperiment metodining asosiy farqi va afzalligi shundan iboratki,bunda tadqiqotchi o`z xohishi bilan qandaydir psixik jarayon yoki xususiyatni yuzaga keltirib psixik hodisaning tashqi sharoitga bog`liqligini tekshirib ko`rishi mumkin. Eksperiment metodining ana shu afzalligi uning psixologiyada keng qo`llanilishi bilan tushuntiriladi. Empirik, ya’ni tajriba yo`li bilan qo`lga kiritilgan faktlarning asosiy ko`pchiligi psixologiyada eksperimental yo`l bilan olingandir. Shaxsning sodda xususiyatlari (temperament,sodda qobiliyatlar) shu metodda o`rganiladi.Lekin xarakter va qobiliyatning murakkab turlarini bu metod bilan o`rganib bo`lmaydi.

Suhbat metodi.

Suhbat metodi.

Bu metod tadqiqotning turli bosqichlarida qo`llaniladi : masalan, dastlabki tanishish bosqichida ham boshqa metodlar, ayniqsa kuzatish metodi orqali qo`lga kiritilgan xulosalarni aniqlashda qo`llaniladi. Suhbat metodidan mohirlik bilan foydalanish juda qimmatli natijalarga erishishga yordam berishi mumkin.

O`z-o`zini kuzatish metodi.

O`z-o`zini kuzatish metodi.

XVIII-XIX asrlar emprik psixologiyasi tomonidan kamsitilgan bu metod so`nggi yillarda yana ma’lum ahamiyatga ega bo`lib bormoqda. Suhbat va so`roq metodlarini o`z-o`zini kuzatish metodi orqali olingan ma’lumotlarsiz qo`llab bo`lmaydi. Buni suhbat va shaxsiy savol-javob o`tkazish uchun savollar tuzishda hisobga olish zarur. Lekin o`z-o`zini kuzatish garchi psixologik tadqiqotlarning asosiy metodi bo`lmasa-da,mustaqil ahamiyatga ega bo`lishi mumkin.O`z-o`zini kuzatish metodi psixik holatlarni, ya’ni tetik kayfiyatni, achchiqlanishni, ishchanlikni,kasb bilan bog`liq bo`lgan sermahsul ishlarni o`rganishda ayniqsa foydali bo`lishi mumkin.

Test metodi.

Test metodi.

Test – bu qisqa muddatli topshiriq bo`lib,uning bajarilishi ba’zan bir psixik funksiyalar mukammalligining ko`rsatkichi bo`lib xizmat qilishi mumkin. Testlar yordamida ayrim qobiliyatlarning, ko`nikmalarning, malakalarning bor yo yo`qligini aniqlashga, u yoki bu kasb soxasida ishlash uchun layoqatlilik darajasini bilishga harakat qilinadi.

1 – savol .

1 – savol .

Qoraqalpog`istona 6 ta; Samarqand, Farg`ona, Buxoroda 3 ta; Xiva, Xorazmda 2 ta.

Savol: Popda nechta va u nima?

2 – savol .

2 – savol .

U Jeyms Kukda kichkina, Arnold Shvartsnegrda katta, Madonna va Kleopatrada umuman bo`lmagan, Rim papasida bor lekin ishlatmaydi.

Savol: U nima?

3 – savol .

3 – savol .

Bir qurt daraxtga chiqib ketyapti. Daraxtning uzunligi 100 metr. Qurt bir kunda 5 metr ko`tariladi va uxlab turgubcha 4 metr orqaga qaytib qoladi.

Savol: Qurt daraxtning tepasiga necha kunda chiqadi?