Давлат ва фуқаролик жамияти институтлари ҳамда уларнинг ўзаро муносабатлари. Режа

Давлат ва фуқаролик жамияти институтлари ҳамда уларнинг ўзаро муносабатлари
.
Режа:
1.Давлат — сиёсий таҳлил обйекти сифатида

2. Давлат тузулиши ва шакллари.

3. Жамият ҳаётида жамоа ташкилотларининг ўрни ва роли.

4. Сиёсий партиялар ва уларнинг турлари.

Давлат — сиёсий таҳлил обйекти сифатида

Ижтимоий фанларда давлат ва сиёсий ҳокимият тушунчалари бир бутун қаралади, негаки давлат ҳокимияти олий сиёсий ҳокимият тарзида намоён бўлади. Ҳокимиятга доир кундалик тасаввурлар уни "бошқарув", "давлат ҳокимияти" доираси билан чеклайди. Бу лексикада ҳам ўз ифодасини топган: Масалан, франсуз тилида ҳокимият (ле поувоир) — марказий ҳокимиятни ҳам англатади, инглизчада (тҳе поwер) — (кучли, қудратли) давлат маъносида ҳам қўлланади, немисчада (че ге wалт) — қудрат, зўрлик маъноларида ҳам келади. Русчада "власт" — бошлиқни, "власти" зса — давлатнинг ҳокимлик муассасаларини билдиради. Ўзбек тилида "ҳокимият" сўзининг маъноларидан бири — давлат бошқармаси ва " унинг органлари; ҳукумат, сиёсий ҳукмронликни англаца, "ҳокимият" тушунчаси "ўз измига юргизувчи, ўз фикрини ўтказувчи", ҳукмрон маъноларида келади.2 Бу анъана-барча халқлар "тарихий тараққиётининг муайян даврларида давлат - ҳокимиятни ўз қўлида тўлрқ мужассам етган ташкилот бўлганидан келиб чиқади.
Аммо сиёсий ҳокимиятнинг давлатдан ташқари башқа институтларда ҳам мужассам бўлишини кузатиш мумкин: сиёсий партиялар, ассоциациялар, ОАВлари в.ҳ. Шунинг учун ҳам ҳокимият — ижтимоий ҳодиса сифатида — кўп қиррали, кўп ўлчовлидир. Бу — унинг таърифларининг хилма — хиллигида намоён бўлади. Аммо сиёсат назарияси нуқтаи назаридан бу таърифнинг ўзи йетарли емас, Негаки, "давлат ҳокимияти" тушунчаси мазмунида ҳокимиятнинг якка марказда тўпланиши назарда тутилади ва шу тариқа сиёсатнинг амалда кўп омилли еканлигини инкор етиш, ҳисобга олмаслик мавжуд. Бугунги кунда ҳам сиёсий ҳокимият енг кўп даражада давлатда мужассамлашган бўлса — да, жамиятда сиёсий ҳокимиятга кучли таъсир ета оладиган, ёки уни ўзида акс етувчи бошқа институтлар ҳам мавжуд (партиялар, лобби гуруҳлари, ОАВлари, корпоратив гуруҳлари, ижтимоий ҳаракатлар елиталар в.ҳ.). Ушбу мавзу доирасида давлатнинг айнан сиёсий ҳокимиятга доир жиҳатларига еътибор қаратамиз.