Chala maymunlar va maymunlar. Odamsimon maymunlar

---

Chala maymunlar va maymunlar. 
Odamsimon maymunlar 
•
Primatlarning kelib chiqishi, primatlarning 
o‘ziga hos tomonlari 
•
Primatlarning asosiy vakillari. chala 
maymunlar 
•
Yuksak maymunlar, primatlarning kenja 
turkumlari va oilalari. 

---

Primatlar 
Primat degan atama fanda birinchi marotaba tabiatshunos 
olimi Karl Linney tomonidan joriy etilgan. U birinchilardan degan 
ma’noni anglatadi. Primatlar turkumiga chala maymunlar va 
maymunlar kiradi. Mezazoy erasining bo‘r davriga kelib, shu 
paytgacha hukmronlik qilgan bahaybat sudralib yuruvchilarning 
vakillari, xususan, dinozavrlar, ixtiozavrlar, pleozavrlar ob– 
havoning keskin sovishi oqibatida yoppasiga qirilib ketganlar. 
Natijada shu davrga qadar sudralib yuruvchilar hukmronligida 
yashab kelgan mayda sut emizuvchilar endilikda bo‘sh bo‘lib 
qolgan ochiq maydonlarni to‘ldira boshlaydilar. Har xil ekologik 
sharoitga moslanish tufayli ularning fiziologiyasi, xatti-
harakatlari va tuzilishi bilan o‘zaro farq qiluvchi individlar 
rivojlanadi. 
Oqibatda 
mezozoy 
erasining 
oxiriga 
kelib, 
sutemizuvchilarning juda ko‘p turkum, oilalari, ajdod va turlari 
shu qatori primatlar turkumining dastlabki vakillari paydo bo‘lgan. 

---

Maymunlar haqida qiziqarli ma’lumotlar 
•
Dunyoda ularning 260dan ortiq turlari mavjud. 
•
Maymunlar dunyoda qayerda yashashlariga qarab, ko‘pincha 
eski dunyo maymunlari va yangi dunyo maymunlariga 
bo‘linadi. 
•
Yangi Dunyo maymunlari Amerikada, Qadimgi Dunyo 
maymunlari Osiyo va Afrikada yashaydilar. 
•
Maymunlar 10 yildan 50 yilgacha yashaydi. Maymunning eng 
kichkina turi - Cebuella pygmaea bo‘lib, tanasining uzunligi 
117 dan 152 millimetrgacha (4,6 dan 6 dyuym) va dumining 
uzunligi 172 dan 229 millimetrgacha (6,8 dan 9 dyuym). 
•
Maymunning eng katta turi bu uzunligi 1 metr (3,3 fut) va 
og‘irligi 36 kilogramm (79 funt) gacha bo‘lgan mandrill 
(Mandrillus sphinx)dir. 
Maymunlar juda ijtimoiy hayvonlar bo‘lib, ular odatda 
ovqatlanadi, uxlashadi va guruh bo‘lib sayohat qilishadi. 

---