Бизнесменларнинг

---

молиявий
хатоси
Бизнесменларнинг

---

Олдин «Яхши ўқи, яхши ўқисанг, яхши ишга кирасан,
яхши ишга кирсанг, яхши ойлик оласан, яхши ойлик
олсанг, яхши пенсияга чиқасан» деган тактика билан
яшашган. 
Бу албатта яхши фикрлаш холати лекин биз асрлар
ичида Буюк Ипак йўлида жойлашганимиз боис, қон
қонимизга 
сингиб 
кетган 
савдогарликка-
тадбиркорликка доим интилган миллатмиз. 
Ҳозирда, oдамларни мустақил фикрлаш ва даромад
топиш ҳамда «тоға»-ларга ишламаслик фикрлари
қамраб олaяпти. 
Лекин
, 
эркинлик
қанча
кенг
бўлса
жавобгарлик
ва
масъулият
ҳам
шунча
бўлишини
унутмаслик
керак
.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Бу китобда → кераксиз харажатлардан халос бўлишга,
банкротликка йўл қўймасликка ва:
– замонга мослашишга
– молияни тартиблаштиришга 
– маркетинг ва режаларни тўғри тузишга
– бизнесни системалаштиришга
– ходимларни тўғри танлашга
– харажатларни минималлаштиришга
имкон берадиган 
9 та
маслаҳатдан тўғри фойдаланиш
бўйича тезкор кўрсатмалар мавжуд:
Нега бунга аминман?
Aгар сиз билан ҳали таниш
бўлмаган бўлсак, унда ўзимни таништирcaм.

---

Умиджон Ишмуҳаммедов - 1984 йил Тошкент шаҳрида
туғилган. Тошкент Молия институти ва Американи
Джоржи Штат Университетини битириб бир йил
Америкада аудитор ва бухгалтер бўлиб ишлаган.
Кейин Тошкентда PwC аудит фирмасида 2008-2013
йилларда жуда кўп ҳалқаро фирмаларни аудит қилиб
тажриба орттирган. 
Хозирда, Американи CPA (Certified Public Accountant)
лицензия соҳиби.
2014 йил ўз бизнесларига асос солган. 
Булардан (Edu-Action, Aroma Air, Kimyo.uz ва барчамиз
билган IDP IELTS, CELTA, TKT, Cambridge English
Assessment, 
ва 
Pearson 
каби 
ҳалқаро
сертификатларни Ўзбекистонга олиб кирган. 
Ва албатта ёшларимиз таълим олаётган Cambridge 
International College ҳам 2020 йил асос солган. Ушбу
ўқув маскани 1 йил ўқиб бутун дунёдаги 300 дан ортиқ
Университетларни 2чи курсига ўтиш имкониятини
беради.
Умиджон Ишмуҳамедов ҳамма билган ментор,
мотиватор, бизнесмен ҳамда бизнес консультант
сифатида Edu-Master лойиҳаси орқали танилган.
Бундан 
ташқари, 
ижтимоий 
лойиҳалардан
ҳаммамизга машҳур бўлган Khan Academy Узбек
лойиҳаси асосчиларидан биридир. Khan Academy бу
– мутлақо бепул бўлган дарсликлардан иборат
платформа.
Ҳозирда Cambridge International University ни очиш
лойиҳаси устида ишлаяпти.

---

---

Тадбиркор қилган ҳар бир хато унга текинга
тушмайди. Янги иш машинаси сотиб олдингми ой
охирида маошга пул йўқ, 2 миллионга маҳсулот
олдинг лекин уни йўқотдинг. Давлат эса бундай
ҳолатларда ҳеч қандай ёрдам кўрсатмайди: эгасими —
ўзи тўлайди. 
Биз
ўзбек
тадбиркорлар
билан
суҳбат
ўтқазиб
бу
мақолада
энг
кўп
тарқалган
хатолардан
тўпладик
.

---

Агар тадбиркор эластик бўлмаса, яни давр ва замонга
мослашмаса, 
уни 
мен 
худди 
денoзаврларга
ўхшатаман. Сабаби, денозаврлар тарихда мослаша
олмагани учун қирилиб кетган.
Мослашувчанлик замон талаби, айниқса ҳозирги
пандемия даврида.
Тадбиркор хар доим тадбирли бўлиши керак. У 1 чи
ўринда тушумни кўтариши ва охириги ўринда эса
харажатларни 
камайтириш 
билан 
бизнесни
бошқариши лозим. Агар сиз замонга мослаша
олмасангиз, сизни денозаврлардан фарқингиз йўқ.
Бунга бир мисол, Пандемия даврида мени 3та
корхонам (Тур агентлик, ўқув марказлар, консултинг
хизмати) нoмалум даврга банкротлик ҳолатига тушиб
қолди. Кўп тадбиркорларга ўхшаб мен ҳам, бор
жамоамни 
ишдан 
бўшатишим 
ва 
вазиятни
тушунтиришим керак деган фирк келди.
Лекин ўзимга савол бердим, Лидер ҳар бир ёмон
ҳолатдан имконият яратиши керак ва шунга
асосланиб, маълум бир муддатга банкротга учраган
корхонадаги ходимларни янги лойиҳа қилдим ва
Cambridge International College ни очилишига сабаб
бўлди.
Хато №1
Тадбиркорнинг Эластик
бўлиши - мослашмаслик

---

Ҳаммамиз тадбиркор болилик ёкида оддий одам,
бизда доим орзулар ва янги ғоялар бўлади, ҳар доим
катта расмларга ва кaтта орзуларга интиламиз ва
доим фараз қиламиз, тогрими? 
Ва бу бойича энг зўриман деган ҳаёлларга ҳам
борамиза, рақобатчидан анча олдиндаман деб,
ғурурланамиз ва рақобатчимиз 1 млн лик ускуна олса,
биза 3 млн лигини олиб келишга ҳаракат қиламиза.
Аммо фойда маржаси, Эффектив фоиз ставкаси, NPV
ларни ҳисоблаш, ёкида шу олинган ускунани яшаш ва
эскириш даври, унга ҳисобланган эскириш суммаси,
шу эскириш суммаси - тан нархимизга қанча фоиз
ўтириши, молия бошқаруви, ресурсларни бошқариш,
харажатларни пасайтириш, ва энг асосийси пул
оқими каби нарсалар билан унча яҳши эмасмиз. 
Кўп
тадбиркорларни
хатоси
10 
сўмга
олдим
, 12 
сўм
сотаяпман
2 
сўм
фойдам
деб
ишлиди
Кўп дўстларимиз бор, кетмон учаяпти деб газни
босишади, лекин маслахат берсангиз ёқмисиз.
Бошлиги деворга текканда ҳамма нарсалигини
йўқотгандан кейин олдимга энди хар бир соатингга
тўлимиз деб келишади. 
Хато №2
Молия ва бизнес ресурсларини
тўғри бошқара олмаслик

---

Битта 
нарсани 
хеч 
унутманг, 
катта 
фойда
келтирадиган бизнес соғлом туюлиши мумкин, аммо
аслида ўлиши ҳам мумкин, чунки харажатлар ва
бошқа соҳага пулларни йўналтириш, уй ва машина,
бизнес оффис қуришга қилаётган бўлсангиз бор
фойдангизни катта қисмини олади ва бундай
вазиятдаги ҳар қандай корхона банкротлик ёки
қулашга жуда мойил, чунки уларнинг захира
маблағлари бўлмайди. 
Шунинг учун харажатлар ёки инвестицияларни
кутилмаган тарзда ўсиши ёки турғунлик даври бундай
бизнесни осонликча учириб юбориши мумкин,
шунинг учун ўз эгалари ўзлари ёки мутахассис
ёрдамида 
ўз 
маблағлари 
ва 
ресурсларини
эҳтиёткорлик 
билан 
аниқ 
рақамларга 
ва
формулаларга 
асослаиб 
бошқаришлари 
талаб
этилади.

---

Бизнинг Нортой исмли мижозимиз даромадли
бизнесга эга, лекин доим пул йўқлигидан нолийди.
Товар айланиш ойма-ой ўсмоқда, лекин бойликни
катта қисми пул шаклида эмас. 
Пулларнинг катта қисми омборда маҳсулот ёки
хомашё сифатида турипди. Қолган пуллар эса
мижозда, чунки, мижоз етказилган маҳсулот ҳаққини
30 кунлик кечиктирилган асосида тўлайди. 
Ҳисоботда бизнес катта фойдага эга, аслида эса бу
пуллар омборда ёки мижозда қолмоқда.