Axborot tizimiga hujumlarning belgilari va ularni aniqlash usullari

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 7 
ǀ
2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 674
AXBOROT TIZIMIGA HUJUMLARNING BELGILARI VA ULARNI 
ANIQLASH USULLARI 
 
Yodgora Suyun qizi Jo’rayeva 
Muhammad Al- Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 
 
ANNOTATSIYA
Bugungi kunda hujum va hujumlarni aniqlash tizimlari odatda kompyuter 
tizimida yoki tarmoqda sodir bo'lgan voqealarni nazorat qilish jarayonini 
avtomatlashtiradigan dasturiy yoki apparat-dasturiy yechimlardir, shuningdek, 
xavfsizlik muammolari belgilarini qidirishda ushbu voqealarni mustaqil ravishda tahlil 
qilishadi. Ushbu maqolada axborot tizimiga hujumlarning belgilari va ularni aniqlash 
usullari bir necha bosqichlarda ko'rstib berilgan. 
Kalit so’zlar: 
axborot, xavfsizlik, tizim, belgi
Tarmoq hujumlarini aniqlash va axborot tizimlariga kompyuter hujumlarining 
belgilarini aniqlash tizimlari uzoq vaqtdan beri axborot tizimlarini himoya qilishning 
zarur bosqichlaridan biri sifatida ishlatilgan. Ushbu sohada axborotni muhofaza qilish 
tizimlarini ishlab chiquvchilar va maslahatchilar tomonidan "atrof-muhit", "statsionar" 
va "dinamik" himoya qilish kabi tushunchalar (jismoniy va sanoat xavfsizligini 
ta'minlash yo'nalishidan ko'chirilgan) o'z shartlari, masalan, "proaktiv" himoya 
vositalari paydo bo'ldi. 
Kompyuter tarmoqlari va tizimlariga hujumlarni aniqlash bo'yicha tadqiqotlar 
aslida chorak asrdan ko'proq vaqt davomida butun dunyoda olib borilmoqda. 
Hujumlarning belgilari o'rganilmoqda, ham xavfsizlik tizimlari, ham mahalliy — 
mantiqiy va hatto jismoniy darajalarda ruxsatsiz kirishga urinishlarni aniqlash usullari 
va vositalari ishlab chiqilmoqda va boshqarilmoqda. 
Quyida biz axborot tizimiga hujumlarning belgilari va ularni aniqlash usullarini 
ko'rib chiqamiz. 
Hujumlarni aniqlash jarayonining bosqichlari quyidagilardan iborat. Hujumlarni 
aniqlash jarayonini amalga oshirishning birinchi bosqichi hujum tizimi va uning 
parametrlari haqida ma'lumot yig'ishdir. U tarmoq topologiyasini, tajovuzkor tugunning 
operatsion tizimining turini va versiyasini, shuningdek, mavjud tarmoq va boshqa 
xizmatlarning mavjudligini aniqlash kabi harakatlarni o'z ichiga oladi. 
Ikkinchi bosqich - atrof-muhitni o'rganish. Ushbu bosqichda huquqbuzar 
belgilangan tahdidni keyinchalik amalga oshirishni hisobga olgan holda tarmoq 
infratuzilmasini tekshiradi. Tarmoq infratuzilmasi sohalarini tahlil qilish quyidagilarni 
o'z ichiga oladi: Internet-provayderning server maydoni yoki hujum qilinadigan 
kompaniyaning uzoq ofis tugunlari. Ushbu bosqichda huquqbuzar vakolatli 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2