Auto cad grafik dasturida mahkamlash detallarini modellashtirish

УДК. 515.01

AUTO CAD GRAFIK DASTURIDA MAHKAMLASH DETALLARINI MODELLASHTIRISH
Aminov Akmal Shavkatovich

BuxDU tasviriy san`at va muhandislik grafikasi kafedrasi o`qituvchisi.

Email : [e-mail] Tel: +(93) 6580827

Shukurov Avaz Ro’ziboyevich

BuxDU tasviriy san`at va muhandislik grafikasi kafedrasi o`qituvchisi.

Email : [e-mail] Tel: +(94) 1138778

Tayanch so`zlar: 3D modellashtirish, 3D modeli, kompyuter dasturi, faska, texnologiyalar, uch o`lchamli

Ключевые слова: 3D моделирование, 3D модель, компьютерные программы, фаска, технологии, трехмерная

Key words: 3D modeling, 3D model, computer programs, chamfer, technology, three-dimensional

Maqolada Auto CAD 2007 grafik dasturida mahkamlash birikmalardan biri bo`lgan bolt va gaykani bajarish bosqichi haqida fikr yuritilgan.

В статье рассматривается графическая программа Auto CAD 2007, который является этапом сочетания болт и гайки крепления.

The article discusses drawing program Auto CAD 2007 which is a step in the combination of a bolt and nut.
XXI asi texnik va fan taraqqiy etgan bir paytda axborot berish va olish keng ko`lamda rivojlanib borib, axborot uzatishlar kompyuter grafikasi dasturlari yordamida turli xil tasvirlar va ovozli taqdimotlar kundan – kunga ommalashib borayapti. Kompyuter grafikasi yordamida foto va video montajlarni turli xil buyruqlar yordamida bajarila boshlandi. Bunday dasturlarni o`rgangan sayin kundan – kunga borib qo`shimcha buyruqlari bilan yangi dasturlar chiqa boshlayapti.

Kompyuter dasturi yordamida mashina detallarni bajarishda dastaval mashinasozlik chizmachilik fani haqida nazariy ma`lumotga ega bo`lish zarur. Mashinasozlik chizmachilik fani ajraladigan va ajralmaydigan birikmalar, tishli ilashmalar, yig`ish chizmalari kiradi. Ajraladigan birikmalarga bir-biriga buralib ulanadigan birikmalar kiradi. Ajralmaydigan biirikmalar esa bir-biriga payvandlangan birikmalar kiradi. Tishli ilashmalarga g`ildiraklarni aylantirishda xizmat qiladigan silindrsimon, konussimon tishli va tasmali ilashmalar kiradi. Mashina korpusidan bir necha detallarga ajratib proyeksiyalarini chizish yig`ish chizmalariga kiradi.

Mashinasozlik chizmachilik mavzularidan biri bo`lgan, mahkamlash birikmalariga kiradigan bolt va gayka 3D modelini bajarishda Auto CAD 2007 grafik dasturida bajarish imkoniyatlari haqida ma`lumot berib o`tamiz. Auto CAD grafik dasturi ish stolidan (Рабочие пространства) ishchi maydonidan (3D моделирование) uch o`lchamlida o`tib bu ishchi maydonda jismlarning gabarit o`lchamlari ya`ni eni, uzunligi, balandligini bajaradi.

Grafik dasturda bu kabi amallarni bajarish uchun Auto CAD grafik dasturi bo`yicha ma`lumotga ega bo`lish kerak.

Auto CAD grafik dasturini yuklagandan so`ng ishchi stoldan (Рабочие пространства) ishchi maydon (3D моделирование) 3D uch o`lchamliga o`tamiz (1-shakl). Uch o`lcamlidagi panellari va qurilmalari bilan ozgina ma`lumot berib o`tsak. Auto CAD grafik dasturi ish stolidan (Рабочие простраства) ishchi maydonidan uch o`lchamli (3D моделирование) ish stolidagi 1-panel “3D построения” uch o`lchamli yaratish, 2-panel “3D oрбита” 3D fazosi, 3-panel (панел управления Визуальный стиль) visual panelini boshqarish, 4-panel (панель управления “Источники света”) yorug`lik panelini boshqarish, 5-panel (панель управления “Материалы”) materiallarni boshqarish paneli, 6-panel (панель управления “Тонирование”) tekislikda qoraytirish tuslashni boshqarish paneli (1-shakl). Panelning ichida qurilma mavjud bo`lib, qo`shimcha qurilmalariga ega. Dasturda har bir panelning o`ziga xos boshqarish xususiyat mavjud.



1-shakl
Ayrim qurilmalardan foydalanib mahkamlash detallaridan bolt va gaykani 3D modelini bajaramiz. Mahkamlash detallaridan boltning parametridan foydalanib uning chizmasi chiziladi (2-shakl).

Boltning o`lchamlariga qarab boltning kallagini 3D modelini yaratiladi. Auto CAD ish stolidagi chizish panelidan ko`pburchakni sichqoncha yordamida tanlab bolt kallagining burchagi 6 sonini kiritib tasdiqlanadi va aylana markazini ixtiyoriy tanlab, (вписанный в окружность) aylana bo`ylab M10 talik boltning radiusni 10 sonini kiritib tasdiqlanadi (3-shakl).