Assalom ey ahli davra Qadrdonlar assalom

Assalom ey ahli davra

Qadrdonlar assalom

Gul kabi yashnab o’tirgan

Baxti borlar assalom

Assalomu alaykum aziz vatandoshlar .Bugun haftaning dushamba kuni. Bugungi tongni barcha ajoyib kayfiyatda boshlab oldi degan umiddamiz, mana shu yaxshi kayfiyat kun bo’yi hamrohingiz bo’lsin. Bugun mikrafon qarshisida men Ibodova Durdona. Bugungi mavzuni ota -onalarimizga bag’ishlasak. Chunki ular tufayli biz hozir shu darajaga yetdik, ular biz uchun butun umrlarini bag’ishlashdi. Barcha orzu havaslaridan kechishdi , menimcha biz ham ular uchun 10 daqiqa vaxtimizni ayamagan holda bugungi eshittirimizni ularga bag’ishlaymiz.

Har bir inson farzandining zimmasidagi eng asosiy burchlaridan biri shubhasiz ota-onaga nisbatan hurmat-ehtirom sanaladi. Muqaddas oyat va hadislarda bu masalaga takror va takror murojaat qilingan. Bu borada buyuk ajdodlarimizning ham juda ko`p o`git va nasihatlari bizgacha etib kelgan. Biroq, ota-onaning qadriyaga etmaydiganlarlar har doim, har zamonda uchrab turadi.

Har bir insonning dunyoga kelishi, voyaga etishi, komil inson bo`lib tarbiya topishida hech kim ota-onaning o`rnini bosa olmaydi. Shu bois, qadim-qadimdan xilqimizda ota-onani hurmatlash azaliy qadriyatlarimiz qatoridan o`rin olib kelgan. “Ota rozi – xudo rozi”, “Ota-onang ish buyursa, namozingni buzib et”, “Otang o`tirgan uyning tomiga chiqma” singari mapqollar ham bejiz aytilmagan.

Muqaddas kitobimiz Qur`oni karimning Niso surasi 36-oyatida “...ota-onalarga esa yaxshilik qilingiz”, deya marhamat qilinadi. Ushbu mazmundagi oyatldar muqaddas kitobimizda juda ko`p. Shundan ham bu amal har bir musulmon zimmasidagi farzlardanbiri ekan, unga amal qilmaslik katta gunoh ekanini anglash mumkin.

Boshqa oyati karimalarda har bir iymon-e`tiqodli kishi ota-onasiga mehr-muabbat so`rashi barobarida, Allohdan ularga shafqat va marhamat tilash lozimligi, ular keksaygan chog`da shirin so`z va muruvvatni ayamaslik, biror marta bo`lsin ularga qarab uf tortmaslik lozimligi ta`kidlangan.

Otaning o`n haqi

Muborak hadisi shariflarda farzandlarning ota-ona oldidagi haqlari, burchlariga alohida e`tibor qaratilgan. Diniy manbalarda keltirilishicha, har bir otaning bolasi ustida o`nta haqi bor ekan. Farzand mana shu o`nta haqni chiroyli ado qilmog`i lozim:

1. Ota-onasiga taom berish.

2. Xizmatlarini qilish.

3. Chaqirganlarida “labbay” deb javob berish.

4. Gunoh bo`lmagan bir ishga buyurganida, itoat etish.

5. Yumshoq ohista gaplashish.

6. Kiyim olib berish.

7. Yurganda orqasidan yurish.

8. O`ziga ravo ko`rgan narsalarni otasiga ham ravo ko`rishi.

9. O`ziga ravo ko`rmagan narsalarni otasiga ham ravo ko`rmasligi.

10. Duo qilganida otasini ham qo`shib Allohdan mag`firat tilashi.

Binobarin, har birimiz ana shu haqlarni mukammal ado etmas ekanmiz, o`zimizni komil iymon egasi deb atashga haqli emasmiz.

Uch yo`l

Afsuski, ana shu haqlarni har kim ham ado ejtolmaydi. Vaqtida farzandlik burchini bajara olmasdan, oxir-oqibatda umrini pushaymonlik bilan o`tkazadiganlar ham uchrab turadi.

Faqihlardan ota-onasi norozi bo`lib o`tgan farzand haqida, “unda ota-onasini rozi qilish imkoni bormi?”, deb so`rashganda “bu faqat uch yo`l bilan bo`ladi” degan ekanlar.

1. Solih bo`lishi darkor.

2. Ota-onasining yaqin qarindoshlari bilan bordi-keldi qilishi zarur.

3. Ularning haqlariga har kun duo-istig`for aytishi lozim".

Ya`ni inson ota-onasining vafotidan so`ng harom ishlardan voz kechib, umrini ezgulikka baxsh etsa, ota-onaning yaqin qarindoshlari bilan aloqalarni uzmasa, har doim ota-onani yaxshilik bilan yod etib, ularning ruhini shod qilib, ular uchun Yaratgandan mag`firat tilab tursa, ota-onaning ruhi bunday farzandlardan rozi bo`ladi, inshoolloh.

Quyidagi hadisi sharif ham ana shu fikrlarni tasdiqlaydi:

Abu Hurayra (roziyallohu anhu) Payg`ambarimizdan (sollallohu alayhi vasallam) rivoyat qiladilar: “Odam bolasi vafot etganida faqatgina uch tarafdan nomai a`moliga savob borib turadi:

1. Sadaqa va ehsonlaridan.

2. Qoldirgan ilmidan.

3. O`zidan keyin uning haqiga duo qiluvchi solih farzandidan”.

Har bir dinda, har bir xalqda...

Ota-ona rizosi Er yuzidagi barcha dinlar va barcha xalqlarda muqaddas burch va qadriyatlardan sanaladi. Faqih Abu Lays Samarqandiy aytadilar: “Alloh taolo Tavrotda, Injilda va Qur`onda, barcha payg`ambarlarga roziligim ota-onaning rizosida, g`azabim ularning g`azabidadir, degan”.

Darhaqiqat, dunyoning buyuk san`at va adabiyot durndonalarida ham ota-ona dahosiga nisbatan beqiyos hurmatni ko`rish mumkin.

Shekspirning “Qirol Lir”, Balzakning “Gorio ota” asarlarini eslang. Buyuk adiblar otaga nisbatan hurmat hech narsa bilan o`lchanmasligini go`zal tarzda ta`kidlashgan. Mopassanning “Sovaj kampir” hikoyasida ona mehri qanchalik qudratli ekani tasvirlanadi.

Buyuk mutafakkir hazrat Navoiy asarlarida ham bu masalaga katta o`rin berilgan. Farhod, Qays singari qahramonlar siymosida oshiqlar timsoli yaralgan bo`lsada, ular hech qachon ota-ona oldidagi vazifalarini unutib qo`ymaganlar.

Binobarin, ota-onaga hurmat ehtirom zamon va makon sarhadlarini tan olmaydi.

Hikoyat

Hazrati Musoning jannatdagi qo`shnisi

Payg`ambarlardan biri Muso (alayhissalom) kunlarning birida duo qilib: “Ey Alloh! Menga jannatda men bilan birga bo`ladigan do`stimni ko`rsat”, deb iltijo qildilar.

Allohdan vahiy kelib: “Falon shaharning falon bozoriga bor. U erda bir qassob bor, u jannatda doim sen bilan birga bo`ladi”, dedi.

Muso (a.s.) borib, o`sha do`konni topdilar, kun botguncha qassobni kuzatdilar. Kun botgach, qassob bir parcha go`shgni savatiga solib do`konidan chiqdi. Muso (alayhissalom) uning oldidan chiqib, uyingda bir kecha mehmon bo`lsam maylimi, dedilar. Qassob rozi bo`ldi va uyiga olib bordi. Qassob haligi go`shtdan mazali sho`rva tayyorladi, so`ngra kaptar bolasi kabi bir zaifa kampirni savatda ko`tarib keldi-da, chiqardi. Taomni kampirning og`ziga solib, qornini to`yg`azdi. Keyin kiyimlarini yuvdi, toza kiyim kiydirib, yana savatga qo`ydi.

Shu lahzalarda Muso (a.s.) kampirning labi qimirlayotganini ko`rib qoldilar va quloq tutdilar.

Kampir pichirlab: “Yo Parvardigor! O`g`limni jannatda Muso bilan birga qil”, deb duo qilardi. Qassob savatni bir qoziqqa ilib qo`ydi. Muso (a.s.): “Nima uchun bunday qilding?” dedilar. Qassob: “Bu ayol onam, qarib kuchlari ketib, hatto o`tira olmaydigan bo`lib qolganlar”, dedi.

Shunda Muso (a.s.): “Ey birodar! Senga xushxabar bor. Men Muso payg`ambarman, sen esa mening jannatdagi qo`shnimsan”, dedilar.

“Kuragimga ursang ham, yuragimga urma”

Rivoyat qilinadki, bir yurtda bir ota va uning o`g`irlikdla gumon qilib qo`lga olishdi. Qozi ularning har biriga qirq darradan urish haqida hukm chiqardi. Jallod shu zahoti qo`liga qamchini oldi va avval otaning elkasiga qirq darra urdi. Otaning elkasi qontalash bo`lib ketsa-da. Holdan toysa-da, “miq” etmay turaverdi.

Endi navbat o`g`liga etdi. Bola hali o`n oltiga ham to`lmagan, nimjongina edi. Jallod bolaning elkasini yalang`ochlab, bir qamchi urgani zahoti ota bor ovozi bilan oh tortib yubordi. Uning faryodi barchani hushyor torttirdi. Qozi unga yuzlanib so`radi:

“Ey, g`ofil banda, o`zingni qirq darra urganimizda ovozing chiqmadi. Nega o`g`lingning elkasiga qamchi tegar tekmas, dod solasan?”

“Hazratim, - dedi ota. – Oldingi qirq darra kuragimga tekkandi. Chidadim. Bunisi esa, yuragimga tegdi, chidolmay dod soldim.

...Ha, otaning mehri, shafqatini ham hech narsa bilan o`lchab bo`lmas ekan..

Shu