Anton Chexov

Anton Chexov

(1860-1904)

Mashhur rus yozuvchisi Anton Pavlovich Chexov 1860 yilning 29 yanvarida Rossiyaning Taganrog shahrida tug’ilgan. Moskva universitetining tibbiyot fakultetini tugatgan (1884), shifokor bo’lib ishlagan. Sil kasali bilan og’rib, 1898 yili Yaltaga ko’chgan. Salomatligi yomonlashgach, 1904 yil iyunida Badenveyler (Germaniya)ga borgan va u yerda 1904 yilning 15 iyulida vafot etgan.
Chexov 80-yillarning 2-yarmida teatr uchun “Ivanov” (1887–89), “Alvasti” (1889, keyinchalik “Vanya amaki” nomi bilan qayta ishlangan) pyesalari, “To’y” (1889) bir pardali pyesasi, shuningdek, “Tamakining zarari haqida” (1886), “Ayiq” (1888), “Yubiley” (1891–92) singari vodevillar yozgan.
90-yillarda Saxalinga sayohatga borib, katorga va surgun qilingan kishilarning fojiali turmushi bilan tanishgan. Ushbu sayohat xotiralari “6-palata” (1892) qissasi va “Saxalin oroli” (1893–94) kitobida o’z aksini topgan.
90-yillar oxiriga borib, Chexovning dramaturglik mahorati yuksak cho’qqiga erishdi. “Chayka”, “Vanya amaki” (1896), “Uch opa-singil” (1900–01), “Olchazor” (1903–04) pesalarining 1898 yil Moskva Badiiy teatrida sahnalashtirilishi Chexov ijodida yangi davr boshlanganidan darak berdi.
Chexov nasriy va dramaturgik ijodi bilan jahon adabiyoti taraqqiyotiga sezilarli taʼsir ko’rsatdi. O’zbek adabiyotida realistik hikoya janrining maydonga kelishi va Abdulla Qodiriy, Cho’lpon, Abdulla Qahhor hikoyanavislik ijodining shakllanishida Chexov anʼanalari ham muayyan omil bo’lib xizmat qilgan.
Chexovning eng yaxshi nasriy asarlari va pesalari o’zbek tiliga tarjima etilgan. Uning barcha mashhur pesalari respublikadagi o’zbek va rus teatrlarida sahnalashtirilgan