|
1.Antik - (lot. antiquus – qadimiy) qadimgi yunonlar va rimliklar madaniyatiga xos davr. Uygʻonish davrida yuzaga kelgan atama.
2.Renessans- lugʻaviy fransuzcha “qayta tugʻilish” degan maʼnoni anglatadi. Atama sifatida uning mazmuni ancha keng: madaniyatda, ilm-fanda, sanʼatda, taʼlim-tarbiyada, umuman, jamiyat hayotida uzoq muddatli turgʻunlikdan keyin qayta jonlanib, tez rivojlanishni, ijtimoiy ong va qadriyatlar tizimi yangi sifat bosqichiga chiqishini bildiradi.
3. Mifologiya-muayyan xalq tomonidan yaratilgan mifologik tasavvurlarning izchil tartibga solingan tizimi, asotirlar majmui.
4. Folklor- xalq ommasining badiiy, ijodiy-amaliy va havaskorlik faoliyati; anʼanaviy moddiy va nomoddiy madaniyatning xalq ogʻzaki badiiy ijodi (folklor), xalq musiqasi (musiqa folklori), xalq teatri (tomosha sanʼati), xalq oʻyinlari (raqs), qoʻgʻirchoqbozlik, dor va yogʻoch oyoq oʻyinlari (xalq sirki), xalq tasviriy va amaliy bezak sanʼati hamda texnikaviy va badiiy havaskorlik kabi ijodiyot turlari
5.Adabiyot- Bir xalqning, davrning badiiy, ilmiy, falsafiy va boshqa asarlari majmui.
6. Tragediya- (qadimgi yunoncha: τραγῳδία, τράγος, tragos — „echki“ va ᾠδή, ōdè — „qoʻshiq“ soʻzlaridan soʻzma-soʻz — „echki qoʻshigʻi“), fojea — adabiyotning dramatik tur janrlaridan biri.
7. komediya- (yun. κωμωδία, κῶμος — Dionis sharafiga bayram va ἀοιδή — „ashula“, „qoʻshiq“) sanʼat janri boʻlib, undagi asarlarda mutoyiba va satira unsurlari keng ishlatiladi.
Komediya — hodisa, voqea va xususiyatlar kulgili koʻrsatilgan drama turi.
8. Nasr-(arab. — koʻmak, zafar), proza — adabiy tur; vazn va kofiya singari sheʼriyatga xos unsurlarga ega boʻlmagan yozma nutq mahsuli.
9. Didaktik- (yun. didaktikos — oʻrga-tuvchi, taʼlim beruvchi) — pedagogikaning tarmogʻi. Taʼlim nazariyasi bilan shugʻullanadi. "D." atamasi ilk bor Yevropada 17-asrda oʻqitish va taʼlim jarayoni haqida asarlar yaratgan olimlar tomonidan qoʻllanila boshlagan
10. epos- (yun. yeroz — soʻz, hikoya) — 1) badiiy adabiyot turi (lirika va drama bilan bir kdtorda); 2) xalqning qahramonona oʻtmishini aks ettiruvchi asar.
11. Qahramon lirik - shoirning qiyofasi (uning lirik "), ularning tajribalari, fikrlari va his-tuyg'ulari lirik ishda aks ettirilgan. Lirik qahramon biografik shaxsga bir xil emas. Lirika qahramoniga tushuncha umumlashtiriladi va lirik asarlarda xatti-harakatlar orqali emas, balki tajribalar, ruhiy holatlar orqali o'z-o'zini ifoda etish taymeri orqali shakllantiriladi.
12. Qahramon adabiyot - badiiy asarning harakati.
13. Drama - 1. Uchdan biri bola tug'ilishi bo'yicha adabiyot Sahna mujassamlanishi uchun mo'ljallangan asarlar. Uning qissasi yo'q, ammo dialogik shakl yo'q, epikdan farq qiladi; Lirikalardan - bu dunyoning tashqi ko'rinishini aks ettiradi. Bo'linganjanrlar : Fojia, komediya, shuningdek drama. 2. Drama, shuningdek, turli janrlarning texnikasini ulaydigan aniq janr belgilari bo'lmagan dramatik ish deb ataladi; Ba'zan bu ish shunchaki o'yin deb nomlanadi.
14. Videvdat- «Devlarga Qarshi Qonunlar», bu kitobda asosan zardo‘sht va Axuramazda o‘rtasida suhbat, yo‘l-yo‘riQ va ko‘rsatmalar mazmunida bo‘lib, zulmat va yovuzlik xudosi Axrimani boshQaruvchi yomonlik kuchlarini Qaytarish haqida.
15. Visprat- «hamma hukmronlar», bu kitobda ibodat namozlari to‘plangan.
16. Yasna- «Ibodat», «Marosim» kitobi xudolarga sig‘inish va murojaatdan iborat.
17. Yasht- «Qadrlash», «Hamdu sano» kitobi-xudolarni sharaflovchi Qadimgi gimnlar va ezgulik xudolariga yovuzlikka Qarshi kurash yordam beruvchi kuchlar haQida.
18. Avesto- «Avesto» so‘zining mazmuni umumiy izohga ega emas., ko‘pincha «Asosiy matn» sifatida tarjima Qilinadi. «Avesto» dunyodagi eng Qadimgi dinlardan bo‘lgan zardo‘shtiylik tarafdorlari uchun muQaddas kalima hisoblanib, payg‘ambar Zardo‘sht to‘planganlarga undan va’z o‘Qigan.
19. Prototip - muallifga adabiy qahramonning tasvirini yaratishga o'rgatgan haqiqiy odam.
20. Qahramon (adabiy) - fe'l-atvor, vazifa yoki shaxsning adabiyotda badiiy qiyofasi.
21. Ballada - afsonaviy, tarixiy yoki oilaviy mavzudagi she'riy hikoya; To'liq ballada ko'pincha hayoliy bilan birlashtiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
