Amaliymashg’ulot №2 Mavzu: Doiraviy shakldor keskichni hisoblash va loyihalash

AMALIYMASHG’ULOT №2

Mavzu: Doiraviy shakldor keskichni hisoblash va loyihalash.

Ishning maqsadi: Doiraviy shakldor keskichni hisoblash va loyihalash.


Nazariy qism
Shakldor keskichlarni loyihalashda odatda shakldor keskichni profili, ishlov berilayotgan zagotovkani profiliga monand (to’g’ri) kelmaydi. Shuning uchun profillari to’g’rilanadi, korrektirovka qilinadi. Shakldor keskichni shaklini ikki xil usul bilan hisoblash mumkin: analitik yoki grafik usullarda.
Shakldor keskichlarni profilini analitik hisobi (1.11).adabiyotlarda to’la keltirilgan.
Shakldor keskichni hisobiy qulay bajarish uchun jadval tuzilgan. Bu hisob ishlarini yengillashtirish va tezlashtirish maqsadida qilingan ko’paytirish, qo’shish, ayirish, bo’lish ishlari ancha murakkab bo’lib, hisoblash natijalari mos keluvchi logarifmlarda olinadi. Keskichlarni profilini hisobi 0.001 mm xatolik bilan jadvaldagi yaxlitlash 0.01 mm gacha aniqlikda bajariladi.
Misol: Shtift bilan maxkamlanuvchi teshikli dumaloq shakldor keskichni, prutokdan tayyorlangan zagotovkani tashqi yuzasiga ishlov berish uchun hisoblansin va loyihalansin. Zagotovka diametri 60mm, materiali po’lat A60, Mustahkamligi . Zagotovka prutokdan qirqib olish bilan ishlov beriladi.
Yechish:
1.Oldingi va orqangi burchaklarni 47- jadvaldan zagotovka materialiga qarab tanlab olamiz. .
2.Keskichni qo’shimcha kesuvchi qirrasini zagotovkani qirqib olish uchun qabul qilamiz:

3. Keskichni umumiy enini zagotovka o’qiga nisbatan aniqlaymiz.
L_k=l₃+a+c+b+b₁=52+2+7+1=62 mm.
4. Detalni profilini eng katta chuqurligi aniqlaymiz.

5. Shtiftga o’tkazuvchi teshikli dumaloq shakldor keskichni gabarit va konstruktiv o’lchamlarini profilini katta chuqurligiga qarab t_max=14 mm uchun 45 jadvaldan qabul qilamiz. D=100 mm, d=27 mm, d₁=40mm va quyidagi formula bilan keskichni charxlash balandligini hisoblaymiz.

Keskichni umumiy balandligi

Formuladagi R–keskichni radiusi.



Rasm-2. Shakldor keskichni profilini hisoblash sxemasi.

1-zagatovka, 2-keskich, 3-shablon.

6. Zagotovka chizmasidagi o’lchamlarga asosan profilni xarakterli nuqtalarini radiusini r₁, r₂, r₃ … x.k. va zagotovkani xarakterlik nuqtalari bilan yoki sirtigacha bo’lgan masofalarni aniqlaymiz.
r₁= r₂ =15 mm l_1-2=17
r₃ = 24 mm l_2-3.4=27 mm
r₄= Z₅= 29 mm l_1-5=37 mm
r₆ = 32 mm l_1-4=42 mm
r₃=20 mm. l_1-7=52 mm
Keltirilgan o’lchamlar uchun chetlanishlarni ishlov berilayotgan zagotovkani o’lchamidan 1/2qabulqilamiz.
7. Keskichni profilini korreksion hisoblashda olingan natijalarni jadvalga kirgizamiz.
8. Shakldor keskichni profilini nazorat qilish uchun shablon va kontra shablon quramiz. Dumaloq shakldor keskichni hamma tugunli nuqtalaridagi radiuslar farqini profilini hamma xarakterli nuqtalariga nisbatan aniqlaymiz.
P₂=R₁-R₂=50.000-50.000=0
P₃=R₁-R₃=50.000-42,363=7,637 mm.
P₄=P₅=R₁-R₄=50,000-38,516=11,484 mm
9. Shaybani shakldor profilini chiziqli o’lchamlaridagi qo’yilgan cheklanishlar mm,dan oshmasligi kerak.
10. Hisoblangan keskichni eskizini chizamiz.

№ Variant-­lar		D	di		ds			it		h		h		i		R
1		30	16,28		28	25		10		20		27		35		20
2			11,43		29	27		15				25				30
3		20	13,64		19	15		10		12		15		30		20
4			9,96		18	16		15		20		23				30
5		25	12,28		24	20		10				25				20
6			5,43		23			15		22				35		30
7		40	33,64		39	35		10		30		35		50		20
8	50		40,96		49	45		15								30
9		35	22,28	34			32		10		25		30		40		20
10		40	20,43		38	30		15		30