«alpomish» dostoni

«ALPOMISH» DOSTONI

1. «Alpomish» qachondan boshlab o’zbek folklorshunoslari tomonidan yozib olib kelinadi? J: 1922-ylldan

2. «Alpomish» dostoni boshqa dostonlardan qanday farqlanadi? J: Mubolag'aviylik

3. «Alpomish» dostoni kim tomonidan qachon yozib olin- gan? J: 1928-yilda Fozil Yo'ldosh o‘g‘lidan Mahmud Zaripov yozib olgan

4. «Alpomish» dostonining qaysi nusxasi bir necha til- larga tarjima qilingan? J: 1928-yilda Fozil Yo'ldosh o'g'lidan Mahmud Zaripov yozib olgan nusxasi

5. Alpomish qayerda tush ko'radi? J: Cho'ponlarning qo'shxonasida

6. Alpomish qayhotasining mol-mulki tortib olinib, cho'pon qilinganini kimdan eshitadi? J: Karvonlardan

7. Alpomish qaysi tog'ning cho'qqisini uchirib yubor- gan? J: Asqartog'ning

8. Alpomish qalmoq yurtida necha yil zindonda yotadi? J: 7 yil

9. Alpomish qanday obraz? J: Xalqning qahramonlik orzularini o'zida mujassamlashtirgan, el-yurt farovonli- gi yo'lida mardliklar ko'rsata olgan bahodir, xalq daho- si yaratgan quyma obrazdir

10. Alpomish bilan birga yana kimlar tush ko'radi? J: Barchin va Qorajon

11. Alpomish yetti yoshida ko'targan yoy kimniki edi? J: Bobosi Alpinbiyniki

12. Alpomish kimning qiyofasida Barchinmng to'yiga kirib keladi? J: Qultoy

13. Alpomish kimning hiylasi bilan Qalmoq yurtida yetti yil zindonda qolib ketadi? J: Surxayilning

14. Alpomish ko'targan yoyning og'irligi qancha bo'lgan? J: 14 botmon

15. Alpomish necha yoshida bobosidan qolgan yoyni ko'targan? J: 7 yoshida

16. Alpomish nima sababdan alp nomini oldi? J: Bobosidan qolgan yoyni ko'tarib tortgani uchun

17. Alpomish nima sababdan hushdan ketib yiqiladi? J: O'z oti Boychiborni tanimay, uni to'riq otga o'xshatgani uchun

18. Alpomish yakkama-yakka jangda kimlarni yeng- gan? J: Qultoy va.Qorajonni

19. Alpomishning oqko’ngil, sodda, shu bilan birga qo'lidan har ish keladigan yordamchisi kim? J: Kayqubod

20. Alpomishning otini ta’riflagan sinchining oti? J: Ko'sa sinchi

21. Alpomish Boychibor otini qaysi ko'l yonidagi yay- lovdan oladi? J: Arpali ko‘l

22. «Alpomish» dostonida dunyoda Alpomishdan tash- qari bir kam to'qson alp o'tganligi aytiladi. Bu alplarning boshlig'i kim edi? J: Rustami Boston

23. «Alpomish» dostonining nechta varianti yozib olingan? J: 40 dan ortiq

24. Barchin alplardan necha oy muhlat so'raydi? J: 6 oy

25. Barchin yakkama-yakka olishuvda kimni yenggan? J: Ko’kamanni

26. Barchinga Alpomish nomidan kim sovchi bo'lib boradi? J: Qorajon.

27. Barchinni izlab Qalmoq yurtiga borgan Alpomish birinchi marta kim bilan uchrashadi? J: Kayqubod bilan

28. Barchinning alplarga qo'ygan shartlarini toping. J: Yoy tortish, ming qadamdan tanga pulni urish, poyga, kurashda to'qson alpni yengish

29. Barchinning yag'rini necha qarich keladi? J: 15 qarich

30. Barchinning muchal yili qaysi? J: Sichqon

31. Barchin Alpomish haqida ko’rgan tushini qaysi kaniziga aytib, undan tushning ta'birini so'raydi? J: Suqsuroy

32. Barchin tushida ko'rgan qibla tomondan chiqib kelayotgan bir oy kim edi? J: Rasul payg'ambar

33. Bog'lovdagi Boychibor va Qorajonni kim ozod qil gan? J: Rajabxo'ja eshon

34. Boybo'ri va Boysari qachon farzandsiz ekanliklaridan o'kinadi? J: Birto'yda izza bo'lganlaridan so'ng

35. Boybo'ri va Boysari kimdan farzand tilaydi? J: Shohimardon pirning qabrida qirq kun tunab, farzand tilaydilar

36. Boybo'ri va Boysari kimning o'g'illari bo'lgan? J: Alpinbiyning

37. Boybo'ri va Boysari farzandlarini necha yoshida maktabdan chiqarib oladi? J: 7 yoshida

38. Boychibor qaysi ot bilan bir kecha-yu bir kunduz yo’l talashadi? J: Saman ot bilan

39. Bolalar necha yoshidan maktabga borishadi? J: 3 yoshidan Dusrtmanlarning < ^irq mingini bir deb sanab qirish- ga>. iiivyor turgan jasu siymo kim? J: Barchin 4! Kayqubod nima uchun zindonda yotgan Alpomish- ga o'z- boqib yurgan qo ylardan tashlab turadi? J "ovkaning qalini uchun

42. Kayqubod obrazida xalqning qaysi orzu-umidlari aks etadi? J: Adolatli shoh haqidagi orzulari, demokratik va gumanistik o‘y-fikrlari

43. Kim Boybo'ri va Boysarining farzandlariga to'yda qalandar qiyofasida kelib ot qo'yadi? J: Shohimardon piri

44. Kim kurashda Ko'kaldoshni yiqitishda qiynalgan Alpomishga ma'naviy madad beradi? J: Barchin

45. Kim poygada Ko'kaldoshning oti Ko'kdo'nandan o'za olmagan Boychiborga ma'naviy madad beradi? J: Barchin

46. Kimning siymosida qahramonlik dostonlariga xos alp qiz haqidagi an’anaviy tushuncha o'z ifodasini topgan? J: Barchin

47. Necha yildan so'ng Alpomish Barchinni izlab Qalmoq yurtiga boradi? J: 7 yildan so'ng

48. Nima uchun Boysari Qalmoq yurtiga ketib qoladi? J: Boybo'ri Boysaridan zakot talab qilgani uchun

49. Poygaga Alpomish nomidan kim borgan? J: Qorajon

50. Poygaga Boychibordan tashqari nechta ot yig'ildi? J: 499 ta

51. Poygada Qalmoqshohning qaysi otlari qatnashadi? J: 3 ta: biri olapocha to'riq ot, biri shapaq ot, biri saman ot

52. To'riq otning odati qanday edi? J: Qizib kelib endi qayerda tursa, turgan yerda olaqaroq bo'ladi

53. Ushbu parchada qaysi badiiy vositadan foydalanilgan? «Ravshanxon bu bog' devorlariga qarasa, tik paxsasini ishlagan, devorining tagini g'ishtlagan, juda mahkam qilib tashlagan, devorlarni ganchlagan...» J: Saj

54. Ushbu so'zlarni kim aytgan? «Нar kim maydonga.ot soladi, otini ozdirgan odam oladi» J: Barchin

55. Shapaq otning odati qanday edi? J: Dupur eshitmasa keyin qoladi

56. Hakimbekning o'ng kiftida kimning besh panjasining o’rni bor? J: Shohimardon pirning

57. Qalmoq podshosining ismi kim? J: Toychixon

58. Qalmoqlar Qorajon bilan Boychiborni qaysi toqqa bog'lab ketishadi? J: Boboxon tog'iga

59. Qorajon qaysi otdan nos so'raydi? J: To'riq otdan

60. Qorajon Alpomish bilan qayerda uchrashadi? J: Murod tog'ida

61. Qo'ng'irot eli necha urug'dan iborat edi? J: 16 urug'

62. Qo'ng'irot yurtidagi Barchin qo'y so’yib chorvadorlik qilgan ko'lning nomini toping. J: Ko'kqamish

63. Qo'ng'irot yurtining moli yo'q degan eng kambag'alining qancha tuyasi bor edi? J: 40 ming

64. «Alpomish» dostoni yaratilganligining ming yilligi mamlakatimizda qachon bayram qilingan? J: 1999-yilda

65. «Xaloyiqlami, elatiyalami to’yga xabar qildi». Ushbu parchadagi «elatiya» so'zining ma'nosini toping. J: Ko'chmanchi chorvadorlar

66. Boybo'ri bilan Boysari o'zlari farzandsizliklari tufayli izza qilingan chipronto'yga necha tilla hadya etishadi? J: 80 tilla

67. Shohimardon pirning ravzasiga qo'ng'irot elidan necha kunlik yo'l bor edi? J: Uch kunlik

68. «Boybo'ri, senga Xudoyim bir o'g'il, bir qiz berdi. Yolg'iz emas, egiz berdi. Boysari, senga xudoyim bir qiz berdi. Egiz emas, yolg'iz berdi. Bundan borsang, farzandlarni ko'rsang, xaloyiqlami yig'sang, to'y-tomoshalar bersang, to'yda qalandar bo'lib borib, bolalaringning otini o'zim qo'yib kelaman». Ushbu parcha kimning nutqidan olingan? J: Shohimardon pirning

69. «Xaloyiqlar ham ko'rdi: tarzi gul yuzli, shirin so'zli, bir siyosatli kishi qalandar bo'lib kelayotir. Ushbu ta'rif kimga tegishli? J: Shohimardon pirga

70. Boybo'ri kishi nimadan saxiy bo'ladi deb so'raganda Alpomish qanday javob beradi? J: Vaqti-bevaqt birovnikiga mehmon kelsa, otini ushlab, joy bor bo'lsa, ko'nglini xushlab jo'natsa, bul ham saxiy; bir kishi mozorotning qabatidan o'tsa, chap oyog'ini uzangidan chiqarib, mozordagi odamlarning haqqiga duo o'qib o'tsa, bul ham saxiy; kishining moli zakotga yetsa, zakot bersa, bul ham saxiy deydi

71. Boybo'ri ukasi Boysaridan zakot olish uchun uning huzuriga nechta mahramini yuboradi? J: 14 mahramini

72. «Maslahat bermaymiz Boysariboyga, Osilmaymiz Boybo’rining doriga», - deb aytgan personaj kim? J: Yartiboy

73. Boysariboyning qancha yilqisi bor edi? J: 90 to'qay

74. To'qson to'qay yilqi so'zining ma’nosi? J: Yilqisi har yerlarda: to'qaylarda, tog'larning darasida, to'qayli yerlarda yoyilib yurar edi, lekin yilqisining, molining sonini hech kim bilmas edi

75. «Ostida dulduli, belda zulfiqor, Jilovida Bobo Qambar jilovdor, G'amingda otlandi Shohimardon pirlar», - deya Alpomishga tasalli bergan kim? J: Payg'ambar

76. Qalmoq yurtiga ko'chib ketayotganlar Barchin su- luvning sepini necha tuyaga ortishadi? J: 60 nor (erkak tuya)ga

77. «Qatorda tirkalgan lo'k bilan norcha, Ustiga yuklangan qirmizi parcha» misralaridagi “lo’k” so'zining ma'nosi? J: Yuk tashiydigan tuya

78. Qo'ng'irot yurti bilan Qalmoq yurtining orasida nechta dovon tog' bor edi? J: 90 dovon tog’

79. «Eliboylar bundan ko'chib boradi» misralaridagi «eliboy» so'zining ma'nosi? J: Chorvadorlar

80. Toychi viloyatidagi Surxayil kampir o'g'illarining ismlarini toping. J: Ko'kaldosh, Ko'kaman, Ko'kqashqa, Boyqashqa, Toyqashqa, Qo'shquloq, Qorajon

81. «Har qaysisi to'qson botmon temirdan sovut kiygan, har kuniga to'qson shirbozning etini ta'til qilgan, bosh-boshiga har qaysisi podshohlikdan haroyda besh yuz so'm moyana olgan xo’p birlamchi zo'r polvonlar», - deb kimlar ta’riflanadi? J: Surxayil kampirning o'g'illari

82. Qalmoq yurtida Boysariboyni kim deb chaqirishardi? J: Kelganboy

85. Barchin Alpomishga nechta chopar yuboradi? J: 10 ta

86. Alpomish, Qorajon va Barchinga kelajak taqdirlari qanday vosita orqali bildiriladi? J: Tushlari vositasida

87. Zil tog'ida yotgan ajdahar nima uchun Qorajonga salom beradi? J: Chunki Qorajon mingan Boychiborning jilovida chilton, pirlar bor edi, ajdahar ularga salom bergan edi

89. Boychiborning oyog'iga kirgan gulmixlarni tishi bilan sug'urib tashlagan qahramon? J: Barchin

90. Boychiborning poygada g'olib bo'lishiga kimning olqishlab madadkor bo'lishi sababchi bo'ldi? J: Barchinning

91. «Shomurti shoxalab har yoqqa ketgan, Ichida sichqonlar bolalab yotgan, Izdan tushgan pishak oltoyda etgan», - deya ta'riflangan qahramon? J: Qo'shquloq

92. Qorajon kurashda nechta alpni nobud qiladi? J: Ikki kam to'qson alpni

93. Barchin bilan Alpomishning to'yida qaysi rasmlar o’tkaziladi? J: Kampir o'ldi, it irillar, chach siypatar, qo‘l ushlatar

94. Kuyovning chimildiqqa yetib borgunicha o'tkaziladigan rasmlar qaysilar? J: Kampir o'ldi, it irillar

95. Surxayil qanday obraz? J: Buzg'unchi, janjalkash

96. «Ey Boybo'ri bilan Boysari! Bu to'y o'g'illining o'g'lidan qaytadi, qizlining qizidan qaytadi, sening nimangdan qaytadi?! O‘zing o'lsang, molingga bar merosxo'r chiqadi, og'ziga odam kirib ketadi». Ushbu so'zlarni kim aytgan? J: Chapanitob boyvachcha

97. Ko'kaldosh qaysi shartda Alpomishga: «O'zbek! Sen bunday bo'yni yo'g’onlik qilma, g'aribi go'riston bo'lib o'lma. Mali ham qo'ygin. Halak bob kelgan yo'lingdan qol- ma», - deydi. Ushbu jumlada qaysi shart bo'yicha bahs ketayotgandi? J: Kurash

98. Boychibor bir kecha-yu bir kunduz chopgandan so'ng nechta otdan o'zib ketadi? J: 460 otdan

99. «Yig'ilib qalmoqlar zo'rlik qiladi, O'ldirmoqqa ko'zi qiymay turadi. Necha so'zni bu qalmoqlar o'yladi, Qorajonni kulala qib boyladi». Ushbu parchada qo’llangan «kulala» so'zining ma’nosini toping. J: Chandib bog'lash

100. Barchinning to’yi qanday o’tovda bo’lib o’tadi?