Ҳажмий кучланганлик

ҳажмий кучланганлик

қия юзани бош кучланишлардан бирортасининг йӯналишига параллел қилиб олинади, бу юзадаги нормал ва уринма кучланишлар қолган иккита бош кучланишга боғлиқ бӯлиб қолади

ҳажмий деформация

Бош кучланишлар таъсиридан кубик қирралари ушбу кучланишлар йўналишида чўзилиш деформациясига учрайди.
Гук қонуни
Кубик қирраларига бош кучланиш-лардан ташқари уринма кучланишлар таъсир қилса ҳам чизиқли деформа-циялар ўзгармайди.

Кубик ҳажмининг нисбий ӯзгариши

Деформациянинг тўлиқ потенциал энергияси

= 0,5
ёки
бўлса, кубикда шакл ўзгариши бўлади
Кубикнинг томонларига қиймати ӯртача бош кучланишларга тенг кучланишлар билан таъсир қилинса, кубикда ҳажм ӯзгариши содир бӯлади.
Ҳажм ўзгаришидаги потенциал энергия

Мустаҳкамлик назариялари.

• Мураккаб кучланганлик ҳолатида материал мустаҳ-камлигини характерловчи факторларни ифодаловчи гипотезалар мустаҳкамлик назариялари дейилади
• Вазифаси - материал исталган кучланганлик ҳолатининг хавфлилик даражасини баҳолаш имкони-ни берадиган ҳисоблаш усули

тадбиқ этиш шарти- хавфлилик
даража - иккита кучланганлик ҳолатига
тегишли бош кучланишлар пропорцио-
нал равишда бир хил миқдорга оши-
рилганда иккаласи бир вақтда чегара-
вий ҳолатга ӯтса, бундай кучланганлик
ҳолатлари тенг кучланишли ва тенг
хавфли ҳисобланади.
Иккала кучланганлик ҳолати учун – мустаҳкамликнинг эҳтиётлик коэффициенти бир хил.
КЛАССИК МУСТАҲКАМЛИК НАЗАРИЯЛАРИ
1-назария. Энг катта бош нормал кучланиш
XYII асрда Галилей таклиф этган - чегаравий кучлан-ганлик ҳолати пайдо бӯлишига энг катта нормал кучланиш сабаб бӯлади деган гипотезага асосланади.
Мустаҳкамлик шарт:
2-назария. Энг катта нисбий деформация
Мариотт таклиф этган - материалда чегаравий кучлан-ганлик ҳолати пайдо бӯлишига энг катта чӯзилиш сабаб бӯлади деган гипотезага асосланган
ёки

Мустаҳкамлик шарт:

мӯрт материаллар учун ишлатилади.
3-назария. энг катта уринма кучланишлар назарияси
Кулон таклиф этган - чегаравий кучланиш ҳолати пайдо бӯлишига энг катта уринма кучланишлар сабаб бӯлади деган гипотезага асосланади
ёки
Мустаҳкамлик шарт
Чӯзилишга ва сиқилишга бир хил қаршилик кӯрса-тадиган пластик материалларда ишлатилади
4-назария.Энергетик назария
Чегаравий кучланиш ҳолати пайдо бӯлишига тӯла солиштирма потенциал энергиясининг энг катта қий-мати сабаб бӯлди деган гипотеза асос қилиб олинган
Мустаҳкамлик шарт
пластик материаллар билан ӯтказилган тажри-баларда исботланди
О. Мор назарияси