A'jiniyaz Qosıbay ulı

---

A'jiniyaz
A'jiniyaz Qosıbay ulı
(a'debiy laqabı 
Ziywar
) - XIX a'sirdegi qaraqalpaq klassik a'debiyatının' en'
o'rnekli wa'killerinin' biri. Ol do'retiwshiliginde o'zine ta'n o'zgeshelikke iye, og'ada talantlı,
oqımıslı, medreseni ayrıqsha tamamlag'an aqun, ulama, ko'rkem so'z sheberi sıpatında
basqalardan ayrılıp turatug'ın uqıplılıq penen o'z da'wirinin' progressiv idealların ju'zege shıg'ardı,
anıq turmıs haqıyqatlıg'ın sheber qurılg'an poetikalıq obrazlı ibaralarda o'tkir oy-pikirler menen
ta'sirli sa'wlelendirdi.
Tuwiliwi
A'jiniyaz shayır 1824-jılı 
Moynaq
 rayonı aymag'ında qaraslı "Qamıs bo'get" degen jerde orta xallı
diyxan xojalıg'ında du'nyag'a keledi. Ol qaraqalpaqtın' Qon'ırat arısı ashamaylı 
urıwının'
saqıw
tiresinen. A'jiniyazdın' a'kesi Qosıbay. Anası Naziyra so'zge sheshen, dilwar, ha'zir juwap, o'tkir
pikirli adam bolıp xalıq danalıqların, naqıl-maqallardı, ushırma so'zlerdi, da'stanlardı, terme-
tolg'awlardı, xalıq qosıqlarların ju'da' jaqsı bilgen.
Jaslig'i ha'm Mediresede oqiwi
A'jiniyaz jasınan ziyrek bolıp, awıllıq meshit-mektepte oqıp bilim alg'an. Onın' tuwısqan dayısı
Elmurat aqun degen adam o'z da'wirinin' og'ada sawatlı, bilimdan adamı bolıp ol Buxaradag'ı Mir
Arab medresesinde oqıp kelgen. Usınday bag'darda ol ustazının' jolın dawam ettirip Xiywadag'ı
Sherg'azı xan medresesine oqıwg'a baradı. 1840-1844 jıllarda Xorezm, Xiywada ilim-bilim
uyrenedi. Sherg'azı xan medresesinde oqıg'an da'wirinde A'jiniyaz pu'tkil Shıg'ıs du'nyası, arab
a'debiyatı, ma'deniyatı, Orta Aziya ha'm Qazaq dalasına belgili bolg'an ulama-mashayıqlar, pu'tkil
Turan-Turkistan miyrasları menen o'zinin' tu'p nusqasında arab, parsı tillerinde tanısadı.

---

 
28 күн бұрын 
84.54.71.195
 
соңғы рет өңдеді
 
Do'retiwshiligi
Bozataw poeması
A'jiniyaz shayırdın' tvorchestvasının' en' joqarg'ı shın'ı bolıp esaplanadı.
Shayırdın' "Bozataw" poeması qaraqalpaq xalqının' tariyxında o'shpes iz qaldırg'an tariyxıy
waqıya – 1858-1859 jıllardag'ı Qon'ırat ko'terilisi waqıyaları negizinde jazılg'an. A'jiniyaz bul
da'wirde nag'ız shag'ına jetken jas jigit bolıp er jasqa shıqqan waqıtları edi. Mine usı waqıtları
Qonıratta Bozataw waqıyası baslanadı. Paraxat otırg'an xalıqtın a'sirler ma'kan etken jerinen
ayra tu'sip, dushpanlar aldında aydalıp baratırg'an xalıq penen shayır birge bolg'an. Ko'zge
su'rme etip Watan topırag'ın artında qıyıp taslap kete almay, qattı qıynaladı. Shayır tuwılıp
o'sken Watanın ma'ngi yadında saqlawg'a, onnan hasla gu'der u'zbewge ant etedi. A'jiniyazdın'
bul poeması o'z waqtında do'regen shıg'arma bolıp tabıladı. Bul saltanatlı gimn retinde
qaraqalpaq xalqının' azatlıq gu'reslerinin' negizinde turdı.Qaraqalpaqlar haqqinda qiziqqan molla
Qojbannin sorawina juwap retinde "Ellerim bardi" qosigin jazadi: Sorasan elimdi Qojban bizlerden,
Qalpagi qazanday ellerim bardi. Qāte shiqsa, keshirinler sōzlerden, Qitay, Qoñirat atli ellerim
bardi.
Berdaq Garg'abay uli
Ku'nxoja Ibrayim uli
"
https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?
title=A%27jiniyaz&oldid=45536
" saytınan alıng'an
Basqa Qaraqalpaq shayirlari

---