Agarda muallim bo`lsa beozor, Bolalar sinfni qilishar bozor

Agarda muallim bo`lsa beozor ,

Bolalar sinfni qilishar bozor

Muslihiddih Sa`diy Sheroziy sharq mumtoz she`riyatining yirik vakillaridan biri. Uning ajoyib asarlari o`zbeklar orasida ham keng tarqalgan.”Guliston va „“Bo`ston ”kabi axloqiy kitoblari eski o`zbek maktablarida darslik sifatida foydalanilgan.

Adibning „Guliston“ asari o`ziga xos pandnoma hikoyalar va she`riy afforizmlar to`plami hisoblanadi. Bu asar 8 bobdan iborat bo`lib shoir o`z hayotida ko`rgan ,bilgan voqealarni bayon etib, ulardan axloqiy xulosalar chiqaradi.Undagi qisqa-qisqa hikoyalarda dunyo-dunyo ma`no bo`lgani uchun ham bu kitob jahon adabiyotining oltin xazinasiga kirgan.Adabiyotshunoslarning nazarida fors-tojik mumtoz she`riyatida eng porloq asar “Shohnoma ”bo`lsa ,nasriy asarlarning ichida esa eng yaxshisi “Guliston”asari sanaladi.

Sa`diy o`z zamonasining yetuk pedagogi,dono insondo`st, murabbiy shoir va chuqur psixolog olimi bo`lgan.Uning qisqa hikoyatlari insonni mehnatga ,rostgo`ylikka ,bilim ,hunar o`rganishga ,ustoz va shogird munosabatlarini yaxshilashga chorlaydi.Quyida Sa`diy Sheroziyning bir hikoyatini sizning hukmingizga havola etishni joiz deb bildim.

Hikoyat

Mag`rib diyorida qosh-qovog`i osigan,tili achchiq ,badfe`l,dilozor ,gadoytabiat va fosiq bir muallimni uchratdim,uni ko`rgan mahalda musulmonlarni ta`bi tirriq bo`lar ,Qur`on o`qiganini eshitganda kishilarning dili siyoh bo`lar edi.Barcha pokiza o`g`lonlar va qizlar muallimning jafosiga giriftor bo`lar,na kulishga jur`at etar va na so`zlashga jasorat etardilar.Muallim birining nuqraday yuziga tarsaki tushirar ,goh boshqasining billurday oyog`iga iskanja solardi. Xullasi kalon bir kun eshitdimki ,ota-anaiar muallimning bu fe`lini aniqlab ,uni madrasadan urib haydadilar.Sundan keyin maktabni sofdil ,namozxon ,soda va muloyim tabiatli bir kishiga topshirdilar. Bu muallim zarurat bo`lmasa lom-mim demas,hech kimsaga ozor bermas edi.Bolalar muallimning farishtaday muloyimligini ko`rishgach.avvalgi muallimning qattiqqo`l va zolimligini unutdilar,devtabiat bo`lib ketdilar va ilm o`rganishni tark etdilar.Ular ko`p vaqtlarini o`yin-kulgu bilan o`tkazar va savod taxtalarini bir-birlarining boshlariga urib sindirar edilar.

Agarda muallim bo`lsa beozor ,

Bolalar sinfni qilishar bozor

Oradan ikki hafta o`tgach ,boyagi masjidga bordim.Ko`rdimki ,avvalgi muallimning ko`nglini ovlab keltirib,yana o`z o`rniga tayinlab qo`yibdilar.Bu holatdan ranjidim,beixtiyor:”Nega o`sha iblisni farishtalarga muallim qilibdilar ?”-dedim.

Ko`pni ko`rgan ,zaki ta`b bir mo`ysafid dedi:

“Yubordi o`g`lini maktabga podsho

Qilib qo`ynig`a nuqra taxtacha jo.

Kumush ul taxtaga zardin bitib yod:

Ota mehridan afzal jabri ustoz ”

Ushbu hikoyat orqali Muslihiddih Sa`diy Sheroziy ilm o`rganish bilan birga unga amal qilish lozimligini ,shuningdek ustozlarning har bir o`gitlariga quloq tutish ,ularni hurmat qilish va qadriga yetish kabi maslahatlarni uqtirib o`tganlar.Zero, ma`naviyatli insonni tarbiyalash buyuk ustozlar qo`lidadir.

Safarova Nargiza Navbahor agroiqtisodiyot kolleji

ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi