Adir sharoitidagi kserofit o'simliklarning ekologik tasnifi

Adir sharoitidagi kserofit o'simliklarning ekologik tasnifi

• Adirlar dengiz sathidan 500—700 m dan 1200—1600 m gacha baland bo‘lgan tog‘oldi qirlaridir. Adirlar o‘simligi, asosan, rang o‘simliklaridan tarkib topgan. Rang o‘simliklari orasida ko‘pincha ko‘p yillik yirik o‘tlar — qo‘ziquloq  va  oqquray, qizil shuvoq, bug‘doyiqlar ham tez-tez uchrab turadi. Adirlarning toshli va shag‘alli baland yerlarida butalar o‘sadi. Bular orasida, odatda, pista, bodom, qizilcha, shuningdek, kampirchopon va  bo‘tako‘z   o‘sadi.

O‘rta Osiyo tog‘lari Elbrus tog‘larining sharqiy qismidan Тorbog‘otoy tog‘ining sharqigacha cho‘zilgan. Bu hududda tabiiy sharoiti va paydo bo‘lgan davriga ko‘ra bir-biridan farq qiladigan Тyanshan, Pomir, Badaxshon, Kopetdog‘, Jung‘oriya Olatovi, Тorbog‘otoy, Hindukush, Safedko‘h, Bandi Turkiston tog‘lari bor.

• O‘rta Osiyo tog‘lari Elbrus tog‘larining sharqiy qismidan Тorbog‘otoy tog‘ining sharqigacha cho‘zilgan. Bu hududda tabiiy sharoiti va paydo bo‘lgan davriga ko‘ra bir-biridan farq qiladigan Тyanshan, Pomir, Badaxshon, Kopetdog‘, Jung‘oriya Olatovi, Тorbog‘otoy, Hindukush, Safedko‘h, Bandi Turkiston tog‘lari bor.

Kserofitlar (yun. xeros — quruq, phyton — oʻsimlik) — quruq (suvsiz) yerdarda oʻsadigan oʻsimliklar. Qator belgi va xususiyatlari (qarang Kseromorfizm) tufayli issiqlik va suvsizlikka chidamli oʻsimliklar. K. ekologik va fiziologik xususiyatlariga koʻra bir necha guruhlarga boʻlinadi.

• Kserofitlar (yun. xeros — quruq, phyton — oʻsimlik) — quruq (suvsiz) yerdarda oʻsadigan oʻsimliklar. Qator belgi va xususiyatlari (qarang Kseromorfizm) tufayli issiqlik va suvsizlikka chidamli oʻsimliklar. K. ekologik va fiziologik xususiyatlariga koʻra bir necha guruhlarga boʻlinadi.

Sukkulentlar — tanasida suv toʻplaydigan, protrplazmasining yopishqoqligi va hujayralarida koʻp miqdorda suv saqlanishi tufayli issiqqa chidamli, lekin suvsizlikka chidamsiz oʻsimliklar (aganalar, kaktuslar, aiios). Gemikserofitlar — suvsizlikka uzoq chidash berolmaydigan, lekin yer osti suvlariga yetadigan ildiz sistemasining boʻlishi, tanasidan suv bugʻlanishi va moddalar almashinuvi jarayonlarining jadal kechishi tufayli issiqlikka chidamli oʻsimliklar (yantoq, otquloq). Evkserofitlar — hujayra protoplazmasi juda quyuq boʻlishi, moddalar almashinuvi sekin borishi tufayli suvsizlik va issiqlikka chidamli oʻsimliklar (shuvoqlarning ayrim turlari). Poykilokserofitlar — suv tanqisligida anabioz holatga oʻtuvchi oʻsimliklar (ayrim tropik va subtropik oʻsimliklar).[1]

• Sukkulentlar — tanasida suv toʻplaydigan, protrplazmasining yopishqoqligi va hujayralarida koʻp miqdorda suv saqlanishi tufayli issiqqa chidamli, lekin suvsizlikka chidamsiz oʻsimliklar (aganalar, kaktuslar, aiios). Gemikserofitlar — suvsizlikka uzoq chidash berolmaydigan, lekin yer osti suvlariga yetadigan ildiz sistemasining boʻlishi, tanasidan suv bugʻlanishi va moddalar almashinuvi jarayonlarining jadal kechishi tufayli issiqlikka chidamli oʻsimliklar (yantoq, otquloq). Evkserofitlar — hujayra protoplazmasi juda quyuq boʻlishi, moddalar almashinuvi sekin borishi tufayli suvsizlik va issiqlikka chidamli oʻsimliklar (shuvoqlarning ayrim turlari). Poykilokserofitlar — suv tanqisligida anabioz holatga oʻtuvchi oʻsimliklar (ayrim tropik va subtropik oʻsimliklar).[1]

Kserofitlar yarim sharli va cho'l (qurg'oqchil) iqlimli mintaqalarda yashashga moslashgan o'simliklardir.

• Kserofitlar yarim sharli va cho'l (qurg'oqchil) iqlimli mintaqalarda yashashga moslashgan o'simliklardir.
• Kaktuslar eng yaxshi ma'lum bo'lgan kserofit o'simliklari. Biroq, kserofitlarga tegishli bo'lgan bir nechta kaktus bo'lmagan turlari mavjud.
• Bu so'z Yunon tilidan kelib chiqqan va Sheriflar = quruq va fito = o'simlik yoki sabzavot.

Kserofit o'simliklarining asosiy xususiyatlari:

• Kserofit o'simliklarining asosiy xususiyatlari:
• - Ular uzoq vaqt davomida suvni (parenximani) saqlashga qodir o'simlik tuzilmalariga ega. Shuningdek, ular o'simliklarning bug'lanishini sezilarli darajada kamaytiradigan tuzilmalarga ega.
• - Ular ko'p miqdorda tikanlar bo'lgan o'simliklardir.
• - Kserofit turlarining aksariyati gullar va mevalarni hosil qiladi.
• - Bug'lanish maydonini va natijada suv yo'qotilishini kamaytirish uchun ozgina barglarning mavjudligi.
• - Ko'p turlar tuproqning chuqur joylaridan suv olish uchun uzoq ildizlarga ega.
• - Qisqa biologik tsikl.
• - To'qimalarni suvsizlantirish va namlash uchun ajoyib qobiliyat.

Kserofitlar  –  qurg’oqchil  sharoitda  yashashga  moslashgan  o’simliklardir. 

• Kserofitlar  –  qurg’oqchil  sharoitda  yashashga  moslashgan  o’simliklardir. 
• Dasht, cho’l va chala cho’l zonalarida keng tarqalgan bu o’simliklar o’z navbatida 
• 2  guruhga  ajratiladi:  sklerofitlar  va  sukkulentlar.  Sklerofitlar  O’rta  Osiyo 
• cho’llarida uchrasa, sukkulentlar – tanasida suv saqlovchi kaktuslar hisoblanadi. 
•