6-laboratoriya ishi yupqa devorli kichik tirqishlardan oqib chiqayotgan suyuqlikning qarshilik, siqilish, tezlik va sarf koeffisientlarini aniqlash. Ishning maqsadi

6-LABORATORIYA ISHI
Yupqa devorli kichik tirqishlardan oqib chiqayotgan suyuqlikning qarshilik, siqilish, tezlik va sarf koeffisientlarini aniqlash.
Ishning maqsadi. Suyuqlikning kichik teshikdan oqib tushishini tajribada o’rganishda sarf, siqilish, tezlik va mahalliy qarshilik koeffitsientlarini aniqlash.
Qisqa nazariy ma‘lumot. Teshik markazdan idishdagi o’zgarmas suyuqlik sathigacha bo’lgan vertikal masofa (napor) ning (H) undan bir qismiga teng yoki kichik bo’lgan diametrli teshikka kichik teshik deb ataladi. Kichik teshik diametri quyidagi ifoda orqali aniqlanadi.
bunda d - kichik teshik diametri
Kichik teshik qisilish koeffitsenti
(6.1)
bunda w - kichik teshik yuzasi; w₀ – qisilish yuzasi.
Kichik teshik sarfi quyidagicha topiladi:
(6.2)
m -kichik teshik sarfi koeffitsenti bo’lib quyidagiga teng.
(6.3)
Kichik teshik koeffitenti:
(6.4)
Kichik teshik mahalliy qarshilik koeffitsenti:
(6.5)
.


2.1-rasm. Laboratoriya qurilmasi sxemasi: 1-vodoprovod quvuri; 2-idishlar; 3-kichik teshik; 4-ventillar; 5-kanalizatsiya quvuri; D=40 mm. lardan tashkil topgan.
Ishni bajarish tartibi.
1. Kichik teshik markazidan napor N aniqlanadi (o’lchanadi).
Hajmiy usulda suv sarfi Q hisoblanadi:
(6.6)
2. Suv sarfi koeffitsenti m aniqlanadi:
(6.7)
3. Qisilish yuzasi w₀ = d₁ . d₂ = 19,5 . 10=195 mm²
4. Qisilish koeffitsenti e teng
(6.8)

5. Tezlik koefitsenti aniqlanadi:

(6.9)
6. Kichik teshik mahalliy qarshilik koeffitsenti:
(6.10)

O’lchash va hisoblash natijalari 6.1-jadvda keltiriladi.

6.1-jadval

Taj	Ko’rsatkichlar nomeri	O’lchov birligi	Kichik teshik
1	Kichik teshik diametri, d	mm
2	Kichik teshik yuzasi , w	mm^2
3	Qisilish teshik yuzasi, w0=d1.d2, mm^2 (d1=19,5mm), (d2=10mm)	mm^2
4	Qisilish koeffitsienti ,	-
5	Suv sarfi ,	l/s
6	Kichik teshik napori, H	sm
7	Sarf koeffitsienti, m	-
8	Tezlik koeffitsienti, j	-
9	Mahalliy qarshilik koeffitsienti, x	-