5-laboratoriya jumısı Tema : mBlock programması tiykarında jaqtılıq diodini óshirip qosıw Ámeliy jumıstıń maqseti

5-laboratoriya jumısı
Tema : mBlock programması tiykarında jaqtılıq diodini óshirip qosıw


Ámeliy jumıstıń maqseti.
Bul ámeliy ishda jaqtılıq diodini basqarıw uyreniledi. Óshirip jaǵıw ámelge asıriladı.
Kerekli komponentler:

• 
  ArduinoUNO kontrolleri;
  
• 
  sxemani jıynaw ushın plata ;
  
• 
  yorug'lik diodi;
  
• 
  qarshilik 220 Om;
  
• 
  razyemli sımlar.
  

Jaqtılıq diodi - bul elektr tokın tikkeley jaqtılıq nurına ózgertiriwshi. Anglichansine jaqtılıq diodini lightemittingdiode dep ataladı yamasa LED. Jaqtılıq diodini jaqtılıq kórsetkishleri ol jaǵdayda isletilingen yarım ótkezgishtiń ximiyalıq quramına baylanıslı. Jaqtılıq diodi spektorning tar bólekte nurlanadi, onıń jarıqlıǵı tınıq. Jaqtılıq diodi mexanik tárepten puqta hám asa isenimli, onıń islew múddeti 100 mıń saatgach jetiwi múmkin, lyuminessent lampaǵa salıstırǵanda 5-10 márte kóp. Jaqtılıq diodi tómen voltli element bolǵanlıǵı ushın ol qawipsiz.
Jaqtılıq diodlari qutbli, olardı qaysı jóneliste jalǵawdıń áhmiyeti bar. Jaqtılıq diodining oń ayaqchasida (azraq uzın) anod dep ataladı, keri ayaqshası - katod. Barlıq diodlar sıyaqlı jaqtılıq diodlari da júzimdi bir táreptke aǵıwın támiyinleydi - anoddan katodga. Tok ońdan kerine qaray aqqanı ushın jaqtılıq diodining anodiga cifrlı 5 v signal jalǵanıwı kerek, katodi bolsa jerge jalǵanıwı kerek.
Biz jaqtılıq diodini Arduino dıń cifrlı D10 ayaqchasiga qarsılıq menen izbe-iz ulaymiz. Jaqtılıq diodlari mudamı qarsılıq menen birge izbe-iz jalǵanıwı kerek, qarsılıq tok boyınsha sheklewshi retinde isletiledi. Qarsılıqtıń ma`nisi qansha úlken bolsa ol sonsha úlken júzimnen shegaralaydı. Bul ámeliy ishda 220 Om bahaǵa iye bolǵan qarsılıq isletiledi. Jalǵanıw sxeması 1-suwretde keltirilgen.
Sheklewshi qarsılıqtı qanday tańlaw kerekligini hám qarsılıq ma`nisi jaqtılıq diodining jaqtılıǵına qanday tásir etiwin 3 ámeliy ishda kóriledi.



1-súwret. Jaqtılıq diodini jalǵaw sxeması

Jaqtılıq diodini qarsılıq menen izbe-iz Arduino dıń cifrlı D10 ayaqchasiga jalǵanadı. Únsizlik saqlaw boyınsha Arduino dıń barlıq ayaqshaları kirisiw sıyaqlı ózgertirilgen. Biz Arduino dıń ayaqshaların shıǵıw sıyaqlı isletemiz, sol sebepli onı ózgertiw kerek boladı, onıń ushın kontrollerge tómendegi tiyisli buyrıq beriledi.

pinMode (10, OUTPUT);
Jaqtılıq diodini gezekpe-gezek janıp óshishib turıwı ushın Arduino dıń ayaqchasiga málim waqıt aralıǵı menen HIGH signalın (logikalıq 1) hám LOW (logikalıq 0) signalın berip turıw kerek. Signaldı ózgeris waqıtı Arduino dıń D10 ayaqshası arqalı delay () buyırug'i járdeminde ornatıladı, ol buyıruq sketchni berilgen waqıt aralıǵinda uslanıw waqtın millisekundlarda (ms) ámelge asıradı.
1. 1 listingda (dúzilgen programmanı baspadan shıǵarılǵan qaǵaz varog'i) ámeliy jumıs sketchi keltirilgen.
1.1 listing
constintLED=10; // 10 (D10) yorug‘lik diodini ulash uchun oyoqcha nomeri
voidsetup ()
{
// Yorug‘lik diodi ulanadigan oyoqchani chiqish (OUTPUT) deb о‘zgartiramiz
pinMode(LED, OUTPUT);
}
void loop()
{
// oyoqchaga (HIGH) mantiqiy 1 berib yorug‘lik diodini yoqamiz
digitalWrite(LED,HIGH);
// skut 1 sek (1000 ms)
delay(1000);
// oyoqchaga (LOW) mantiqiy 0 berib yorug‘lik diodini о‘chiramiz
digitalWrite(LED,LOW);
// skut 1 sek (1000 ms)
delay(1000);
}
Ámeliy jumıstıń atqarılıw tártibi:
1. Jaqtılıq diodini uzın ayaqchasini (anod) D10 Arduino dıń cifrlı shıǵıwına jalǵanadı, basqa ayaqchasini bolsa (katod) - 220 Om qarsılıq arqalı GND ayaqchasiga jalǵanadı (1. 1 sızılmaǵa qaralsin).
2. 1. 1 listingdagi sketchni Arduino dıń platasına juklenedi.
3. Jaqtılıq diodini óship janıw procesin gúzetiledi.
Endi jaqtılıq diodini óship janıw dáwirin ózgertiw boyınsha tájiriybe ótkeziwimiz múmkin, onı sketchda uslanıw waqtın ma`nisin delay () funksiyasında ózgertiw arqalı.
mBlock programmasınan paydalanıp jaqtılıq diodini óshirip qosıwdı kórip shıǵamız :
2-súwret. mBlock arqalı dúzilgen sketch

Bunda, Arduino UNO platasındaǵı 13, 12, 11-pinlaridan paydalanılǵan. Tayın blok kórinisindegi sketchni Arduino UNO ga júklewimiz ushın Arduino IDE arqalı sketchni qanday júklegen bolsaq tap sonday tártipte bul sketchni da júklewimiz múmkin boladı. Bunda da álbette porttı tanıstırıp ótiwimiz hám de júklewimiz ushın bayraqshanı basıwimini ózi jetkilikli boladı.