3-мавзу. Мавзу: Кесиш усули. Ички кучларни аниқлаш

3-МАВЗУ.


Мавзу: Кесиш усули. Ички кучларни аниқлаш.


Режа:

1. 
   Стержен кесимида вужудга келадиган ички куч омиллари.
   
2. 
   Брус кесимидаги ички кучларни аниқлаш.
   
3. 
   Стержен кесимидаги нуқтанинг тўла кучланиши. Тўла кучланишларнинг ташкил этувчилари.
   
4. 
   Деформация ва уларнинг турлари.
   

1. 
   Стержен кесимида вужудга келадиган ички куч омиллари.
   

Жисмни ҳосил қилувчи атом заррачалари орасидаги ўзаро таъсир кучлари бошланғич ички кучлар дейилади. Агар жисмга ташқи куч қўйилса, унинг заррачаларини ўзаро мувозанатда тутиб турвчи ички кучлар ўзгаради ва жисм деформацияланиб, унинг кесимларида ички кучлар ҳосил бўлади, буларга, кўпинча зўриқиш кучлари дейилади.

Ташқи кучлар таъсирида мувозанатда турган конструкция элементини қараймиз (1-шакл, а).

1-шакл.
Бу элементни фикран текислик билан кесиб А ва В қисмга ажратамиз. Бу қисмларнинг ҳар қайсиси мувозанатда бўлиши учун уларни кесишдан ҳосил бўлган юзалари бўйича, қисмларнинг ўзаро таъсирини алмаштирувчи кучларни қўйиш керак. Масалан, А қисмини олайлик. Агар унинг кесим юзаси бўйича В қисмининг таъсирини алмаштирувчи кучларни қўймасак, у мувозанатда бўлмайди. А ва В қисмлар кесим юзалари бўйича қўйилган кучлар механиканинг учунчи қонунига асосан тенг ва қарама-қарши йўналгандир (1-шакл, б, в). Ҳар бир қисмнинг кесим юзаси бўйича таъхсир этувчи кучлар ички кучлар дейилади. Элементларнинг В қисмининг А қисмига таъсир кучи бўлиб, тўлиқ элемент учун эса ички куч ҳисобланади.
Умумий ҳолда, элемент ўнг ва чап қисмларининг бир-бирига таъсирини кесимнинг бирорта О нуқтасига қўйилагн тенг таъсир этувчи куч ва нуқта орқали ўтувчи ўққа нисбатан моменти М деб қараш мумкин. R куч ва М момент, кесим бўйича таъсир қилувчи ички кучлар системаининг бош вектори ва бош моменти дейилади.

2.