2-мавзу. ЎЗбекистонда давлатнинг дин ва диний ташкилотлар билан муносабати режа

2-мавзу. ЎЗБЕКИСТОНДА ДАВЛАТНИНГ ДИН ВА ДИНИЙ ТАШКИЛОТЛАР БИЛАН МУНОСАБАТИ
Режа:

1. 
   Давлат ва дин ўртасидаги муносабатларни тартибга солишнинг типлари.
   
2. 
   Ўзбекистонда виждон эркинлигини таъминланиши.
   
3. 
   Ўзбекистонда давлат ва диний ташкилотлар ўртасидаги муносабатлар.
   

Таянч тушунчалар: диний ташкилотлар, диний ташкилотларнинг марказий бошқарув органлари, конфессия, масжид, виждон эркинлиги, эътиқод эркинлиги, даҳрий­­ – атеист, диннинг давлатдан ажратилиш, секуляризм.
Мавзу ўқув мақсади: Талабаларда давлат ва дин муносабатларининг жаҳонда тарқалган шакллари, Ўзбекистон Республикасида давлат ва дин муносабатларининг ўзига хос жиҳатлари, виждон эркинлигининг мазмун-моҳияти, Ўзбекистон Республикасида диний такшилотлар фаолиятининг қонунчилик асослари ҳақида билимларини ошириш.

1. 
   Давлат ва дин ўртасидаги муносабатларни тартибга солишнинг типлари. Ривожланган демократик йўлдан кетаётган давлатларнинг ҳозирги замонда динга муносабати асосан виждон эркинлигини таъминлаш ва диний бағрикенгликка асосланган. Шунга қарамай, бугунги кунда давлат ва дин ўртасидаги муносабатлар ўз мазмуни, моҳияти, шакллари ва усулларига кўра турли давлатларда ўзига хосликка эга ҳамдир. Шу муносабат билан дин ва давлат ўртасидаги муносабатнинг типлари, моделлари ҳақида фикр юритиш мумкин.
   

Ҳозирда давлат билан дин (диний ташкилотлар) ўртасидаги муносабатларни тартибга солишнинг турли шакллари мавжуд бўлиб, улар бугунга келиб қуйидаги учта асосий туркумга ажратилади:

1. 
   Давлат черкови модели – идентификацион модель. Бундай моделни биз, мисол учун, Дания, Англия, Греция, Швеция, Финляндия, Норвегияда (яъни Европа иттифоқининг деярли учдан бир қисмида) кузатишимиз мумкин.
   
2. 
   Сепарацион, яъни давлат диндан ажратилганлигига асосланган модель. Давлат билан дин ўртасидаги муносабатларни тартибга солишнинг бу тури АҚШ, Франция, Нидерландия мамлакатларида кенг тарқалган.
   
3.