2-мавзу: Динамик макроиқтисодий таҳлилда реал сектор

2-мавзу: Динамик макроиқтисодий таҳлилда реал сектор
РЕЖА:

1. 
   Иқтисодиётнинг реал сектори тушунчаси. Реал секторнинг иқтисодиётдаги ўрни ва аҳамияти.
   
2. 
   Реал сектор ва иқтисодий ўсиш.
   
3. 
   Реал агрегатлар. Номинал агрегатлар.
   
4. 
   Истеъмол нархлар индекси.
   

1.Иқтисодиётнинг реал сектори тушунчаси. Реал секторнинг иқтисодиётдаги ўрни ва аҳамияти.
Иқтисодиётнинг реал сектори (реал ишлаб чиқариш сектори) - ялпи ички маҳсулот яратиладиган соҳа. Унга қазиб чиқариш ва қайта ишлаш саноати, қишлоқ хўжалиги, саноат, маиший ва бошқа хизматлар кўрсатиш корхоналаридан иборат саноат ишлаб чиқариши киради. Иқтисодиётнинг реал секторининг асосини саноат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш ташкил етади.
Иқтисодиётнинг реал сектори-бу миллий иқтисодиётнинг бўлинмаси бўлиб, унда аҳолининг эҳтиёжларини қондира оладиган моддий ва номоддий товарлар ва хизматлар яратилади; иқтисодиётнинг реал сектори-бу молиявий секторнинг ишлашини таъминлайдиган ортиқча маҳсулот яратиладиган иқтисодий база.
1. «Номолиявий корхоналар» (реал) секторига ҳар хил мулк ва ташкилий-ҳуқуқий тарафларга ега бўлган, бозор учун товарлар ишлаб чиқарувчи ва номолиявий хизматлар кўрсатувчи иқтисодий номолиявий резидент бирликлари киради.
Бу бирликлар ресурслари, асосан маҳсулотларни сотишдан ташкил топади, аммо баъзи ҳолларда харажатлар субсидиялар ва давлат буджетидан ажратиладиган дотациялар ҳисобидан қопланади.
Шунингдек, бу секторга қуйидагилар киради:
а) бозор фаолияти билан банд бўлган нотижорат ташкилотлар (масалан, нотижорат товар хомашё биржалари);
б) тадбиркорлар хизматидаги нотижорат ташкилотлар (савдо палаталари, қишлоқ хўжалиги, саноат ва савдо ассоциациялари ва ҳ.к.). Уларнинг ресурслари асоси боииб, қизиқувчи тадбиркорларнинг ажратмалари ёки тўловлари ҳисобланади;
д) ўзларининг низомдаги вазифаларини амалга ошириш учун нотижорат ташкилотлар томонидан яратилган хўжалик жамиятлари, улар фойдасининг бир қисми нотижорат ташкилотлар буджетига тушади, шунингдек, консултациялар, ахборотлар ва бошқа хизматлар учун тўловлар (масалан, пул-буюм материаллар, ауксион ва бошқалар ташкил этишдан).
В рамках системы национальных счетов к реальному сектору экономики можно отнести институциональные единицы, основными функциями которых является производство товаров и предоставление рыночных нефинансовых услуг, т.е. нефинансовые корпорации и домашние хозяйства в качестве субъектов предпринимательской деятельности.
Миллий ҳисоблар тизими доирасида иқтисодиётнинг реал сектори асосий функциялари товарлар ишлаб чиқариш ва бозорда молиявий бўлмаган хизматларни кўрсатиш, яъни.молиявий бўлмаган корпорациялар ва уй хўжаликлари тадбиркорлик субъектлари. бўлган институционал бирликларни киритиш мумкин.
Шунингдек, улар иқтисодиётнинг реал секторини учта кичик секторга тузишни таклиф қилишди:
1. Бирламчи (хом ашё ишлаб чиқариш) - хом ашё қазиб олиш билан боғлиқ тармоқлар ва унинг қайта ишлаш (қишлоқ хўжалиги, ов, ўрмон хўжалиги ва балиқ овлаш,ёқилғи қазиб олиш, шу жумладан, кон);
2. Иккиламчи (товар ишлаб чиқариш) - ишлаб чиқариш саноати;
3. Учламчи (моддий хизматлар ишлаб чиқариш) - қурилиш ва transport,алоқа ва алоқа, савдо, шунингдек електр енергияси, газ бўйича коммунал хизматлар,газ-сув таъминоти
Иқтисодий тизимни иккита йирик секторга бўлиш мумкин: реал ва молиявий.